Geri Dön

Mekkî B. Ebî Tâlib'in Arap dili gramerindeki yeri

The place of Mekkî B. Abî Tâlib in Arabic grammar

PDF İndir

  1. Tez No: 949619
  2. Yazar: NASRETTİN AKAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. İZZET MARANGOZOĞLU
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 279

Özet

Bu çalışma, Mekkî b. Ebî Tâlib (ö. 437/1045)'in Arap dili gramerine yönelik ilmî katkılarını tespit etmeyi ve değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede, müellifin sarf ve nahiv ilimlerine dair görüş ve tercihleri, onun Müşkilü iʿrâbi'l-Kurʾân ile el-Keşf ʿan vücûhi'l-kırâʾâti's-sebʿ ve ʿilelihâ ve hucecihâ adlı eserleri temel alınarak analiz edilecektir. Kayrevan'da doğan Mekkî, ilköğrenimini burada tamamladıktan sonra ilim tahsili amacıyla birçok defa Mısır'a seyahat etmiştir. Bu süreçte, dönemin önde gelen âlimlerinden dersler alarak dikkate değer bir ilmî birikim edinmiş ve yaşadığı dönemde öne çıkan âlimler arasında yerini almıştır. Her ne kadar kırâat ilmi alanındaki çalışmalarıyla tanınmış olsa da, sarf ve nahiv alanlarına yaptığı katkılar da kayda değerdir. Mekkî'nin bu katkıları, özellikle Müşkilü iʿrâbi'l-Kurʾân adlı eserinde Kur'ân âyetlerinde karşılaşılan iʿrâb problemlerine yönelik yaptığı analizlerle açıkça ortaya konmaktadır. Bu eserde, iʿrâb açısından müşkil görülen âyetler, sarf, nahiv ve kırâat perspektiflerinden tahlil edilmekte; sorunlar sistematik biçimde ele alınarak izaha kavuşturulmaktadır. Diğer taraftan, el-Keşf ʿan vücûhi'l-kırâʾâti's-sebʿ ve ʿilelihâ ve hucecihâ adlı çalışmasında, yedi kırâat arasındaki farklılıkların sebeplerini inceleyen Mekkî, bu farklılıkları sarf ve nahiv kaideleri çerçevesinde temellendirmeye çalışmaktadır. Bu bağlamda, söz konusu iki eser esas alınarak Mekkî b. Ebî Tâlib'in sarf ve nahiv ilimlerine dair görüşleri ve tercihleri sistematik biçimde değerlendirilecek; böylece onun Arap dili grameri alanındaki ilmî birikimi ortaya konacaktır.

Özet (Çeviri)

This study aims to identify and evaluate the scholarly contributions of Mekkî b. Abî Tâlib (d. 437/1045) to Arabic grammar. In this context, the author's views and preferences regarding the sciences of morphology and syntax will be analyzed based on his works Mushkil ı'râb al-Qur'ân and al-Kashf 'an wujûh al-Qirâ'ât al-sab' wa 'ılalihâ wa hujajihâ. Born in Kairouan, Mekkî completed his initial education there and subsequently traveled to Egypt multiple times in pursuit of knowledge. During this period, he studied under the leading scholars of his time, acquiring a significant body of knowledge and establishing himself as one of the prominent scholars of his era. Although he is primarily known for his works in the field of Qur'ânic recitation, his contributions to the fields of morphology and syntax are also noteworthy. Mekkî's contributions are particularly evident in his work Mushkil ı'râb al-Qur'ân, where he presents detailed analyses of grammatical issues encountered in Qur'ânic verses. In this work, verses deemed problematic in terms of ı'râb are analyzed from the perspectives of morphology, syntax, and qıraât; the issues are addressed systematically and clarified through detailed explanation. On the other hand, in his work al-Kashf 'an wujûh al-Qirâ'ât al-sab' wa 'ılalihâ wa hujajihâ, Mekkî examines the reasons behind the variations among the seven canonical readings and strives for to justify these differences within the framework of morphology and syntax principles. In this regard, based on these two works, the views and preferences of Mekkî b. Abî Tâlib concerning the sciences of morphology and syntax will be systematically evaluated, thereby revealing his scholarly contribution to the field of Arabic grammar.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    899840

    Mekkî B. Ebî Tâlib ve Kur'ân ilimlerine dair eserlerinde takip ettiği dilsel yöntem

    Mekki B. Ebi Talib and the linguistical method he followed in his works on Quran sciences

    EKREM BARBAROS

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinAğrı İbrahim Çeçen Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MÜCAHİT ELHUT

  2. Tez No

    912572

    Mekkî B. Ebî Tâlib'in 'Er-Ri'âye' adlı eserinin tecvîd ilmindeki yeri

    The Place of Mekkî B. Ebî Tâlib's 'Er-Ri̇'âye' in the science of tajweed

    BEKİR SITKI KUDU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinAtatürk Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İBRAHİM TETİK

  3. Tez No

    81597

    Vahiy katipliği ve Hz. Peygamber'in vahiy katipleri

    Scribes of revelation under the prophet Muhammed

    ELÇİN MEMMEDZADE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    DinAnkara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖMER ÖZSOY

  4. Tez No

    695863

    Kırâat ilminde Mekkî b. Ebî Tâlib

    Mekkî b. Ebî Tâlip in the science of qiraat

    SERVET KILIÇ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DinAtatürk Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. ZEKİ YILDIRIM

  5. Tez No

    842825

    Mekkî b. Ebî Tâlib'in et-Tebsıra fi'l-kıraati's-Sebʿ, Ebû Amr ed-Dânî'nin et-Teysîr fi'l-kıraati's-Sebʿ ve Muhammed el-Cezerî'nin en-Neşr fi'l-kırâ'âti'l-aşr adlı eserleri bağlamında kıraat ilminde usûl konuları

    Mekki b. Ebî Tâlib's et-Tebsıra fi'l-kırâ'âti's-Sebʿ, Ebû Amr ed-Dânî's et-Teysîr fi'l-kırâ'âti's-Sebʿ and Muhammed el-Cezerî's en-Neşr fi'l-Kırâ'âti'l-Aşr procedural issues in the science of recitation in the context of her works

    ÖMER FARUK ŞAHİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinSivas Cumhuriyet Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖMER ASLAN

Geri Dön