Evde ikinci el sigara dumanı maruziyeti olan yetişkinlerde sağlık inanç modeline temellenen geribildirim, eğitim ve sosyal medya girişimlerinin korunma inançlarına etkisi
The effect of feedback, education, and social media interventions based on the health belief model on protective beliefs in adults exposed to secondhand smoke at home
- Tez No: 949747
- Danışmanlar: PROF. DR. SEBAHAT GÖZÜM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Sağlığı, Hemşirelik, Public Health, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Hemşirelik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 151
Özet
Amaç: Evde ikinci el sigara dumanı (İESD) maruziyeti riski taşıyan yetişkinlerde, Sağlık İnanç Modeline dayalı geribildirim, etkileşimli grup eğitimi ve sosyal medya (SİM GEM) girişimlerinin korunma inançlarına etkisini karşılaştırmaktır. Yöntem: Üç paralel aktif gruptan oluşan, tek kör (katılımcı), randomize kontrollü bir çalışmadır. Her birinde 31 katılımcının yer aldığı 15 dakikalık tek seferlik maruziyet geribildirimi, 50 dakikalık tek seferlik maruziyet geribildirimi + etkileşimli grup eğitimi ve maruziyet geribildirimi + 4 hafta her gün 2 kez yapılan sosyal medya paylaşımlarını içeren girişimler uygulanmıştır. Çalışma, Şubat–Nisan 2025 tarihlerinde Antalya'da bir Aile Sağlığı Merkezi ve iki Halk Eğitimi Merkezinde yürütülmüştür. Veriler; İESD Maruziyetini Önleme Davranışlarına Yönelik Sağlık İnanç Modeli Ölçeği, gerçek ve algılanan maruziyet risk düzeyleri, idrar kotinin test kiti ve Üçüncü El Sigara Dumanına (ÜESD) Yönelik İnançlar Ölçeği ile başlangıçta ve beşinci haftada toplanmıştır. Bulgular: Her üç girişimde katılımcıların İESD inanç düzeylerini anlamlı biçimde artırmıştır (p .05). Gerçek ve algılanan risk farkına dayalı uyum skorları da gruplar arasında anlamlı farklılık göstermemiştir (F (2,89) = 0.557, p = 0.575). Her üç girişimde katılımcıların ÜESD inanç düzeylerini anlamlı biçimde artırmıştır (p maruziyet geribildirimi + sosyal medya> maruziyet geribildirimi şeklindedir. Katılımcıların İESD ve ÜESD'ye ilişkin inançları değişirken, İESD maruziyetinde bir değişim olmamıştır.
Özet (Çeviri)
Objective: To compare the effects of feedback, interactive group education, and social media (HBM FEM) interventions based on the Health Belief Model on protective beliefs in adults at risk of exposure to secondhand smoke (SHS) at home. Method: A single-blind (participant), randomized controlled trial with three parallel active groups was conducted. Each group included 31 participants who received either a one-time 15-minute exposure feedback session; a one-time 50-minute exposure feedback plus interactive group training session; or exposure feedback plus daily twice-a-day social media posts over four weeks. The study was carried out between February and April 2025 in a Family Health Center and two Public Education Centers in Antalya, Turkey. Data were collected at baseline and week five using the Health Belief Model Scale for Preventing SHS Exposure Behaviors, actual and perceived risk levels of exposure, urine cotinine test kits, and the Thirdhand Smoke (THS) Beliefs Scale. Results: All interventions significantly improved beliefs about SHS exposure (p .05). No significant differences were found among groups in the concordance between actual and perceived risk (F (2, 89) = 0.557, p = 0.575). Beliefs about THS also improved significantly (p
Benzer Tezler
- Bir sosyal pediatri polikliniğine başvuran 0-6 yaş arası çocuğu olan anne babaların üçüncü el sigara dumanı hakkındaki inanışlarının değerlendirilmesi
Evaluation of beliefs about third-hand cigarette smoke of parents with children between 0-6 years of age applied to a social pediatric clinic
NURBANU KARLI ÖKSÜZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Halk SağlığıAnkara ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DENİZ ODABAŞ
- İlk okul çağı çocuklarının sigara maruziyet durumları ve etkilerinin değerlendirilmesi
Evaluation of smoking exposure conditions and effects on primary school-age children
ZEYNEP UNUS YILMAZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜZİN ZEREN ÖZTÜRK
- Sigara maruziyetinin uyku kalitesi üzerine etkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the effect of cigarette exposure on sleep quality
DAMLA ÜNAL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÇELİK
- Pandemi sürecinde Rize'de kamu çalışanlarında tütün kullanım düzeyi ve ilişkili faktörler
Tobacco use and related factors among public institute employees in Rize during the pandemic
DEMET KARAGÖZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Halk SağlığıRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEYLA KARAOĞLU
- Sağlıklı çocuklarda çevresel tütün dumanından etkilenmenin (ikinci el sigara içimi) anket yöntemi ile ve idrarda kotinin düzeyi ölçülerek araştırılması
To investigate the effects of environmental tobacco smoke exposure (second hand smoking) by healthy children by questionnaire method and the measurement of urine cotinine levels
GAMZE GÖRGÜLÜ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıDokuz Eylül ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. SERPİL UĞUR BAYSAL