Futbolcularda bütüncül spor kazanımları ve bağıl yaş etkileşiminin incelenmesi
Analysis of 4cs of athlete outcomes and the interaction of relative age effect in football players
- Tez No: 950107
- Danışmanlar: PROF. DR. VEYSEL KÜÇÜK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Spor, Psychology, Sports
- Anahtar Kelimeler: Bağıl Yaş Etkisi, yetkinlik, özgüven, bağ kurma, karakter, Relative Age Effect, competence, confidence, connection, character
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Egzersiz ve Spor Psikolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Amaç: Bağıl yaş etkisi (BYE), aynı yaş grubunda yer alan ancak doğum ayları farklı olan bireylerin rekabet ortamında dezavantaj yaşamalarına neden olacak bir durum olarak görülmektedir. Bu araştırma, 14–18 yaş aralığındaki lisanslı futbolcularda BYE'nin bütüncül spor kazanımları olan yetkinlik, özgüven, bağ kurma ve karakter gelişimi üzerindeki etkilerini; cinsiyet, yaş grubu, doğum çeyrekleri ve oyun pozisyonu değişkenleri doğrultusunda incelemeyi amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntem: Bu araştırma, nicel araştırma yöntemine dayalı olarak tasarlanmış ve ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, Türkiye'de farklı lig düzeylerinde yer alan 14–18 yaş aralığındaki toplam 561 lisanslı kadın ve erkek futbolcu oluşturmaktadır. Veriler, Pozitif Gençlik Gelişim Ölçek Paketi ile toplanmış; analizler Jamovi 2.3.28 programı aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Anlamlılık düzeyi p < .05 olarak belirlenmiştir. Bulgular: Doğum çeyreklerine göre bütüncül spor kazanımlarında anlamlı fark bulunmamıştır. Futbolcuların doğum tarihlerinin ilk çeyrekte toplanması, BYE'nin varlığını desteklemektedir. Erkek futbolcuların yetkinlik, özgüven, antrenör-sporcu ilişkisi ve prososyal davranış puanları, kadınlara kıyasla daha yüksek bulunmuştur. Erkek futbolcularda BYE belirgin şekilde görülürken, kadın futbolcularda anlamlı bir fark tespit edilmemiştir. 2011 doğumlu futbolcular, özgüven düzeyi en yüksek, antrenörleriyle ilişkisi en güçlü ve antisosyal davranış puanı en düşük gruptur. Yetkinlik ve antrenör-sporcu ilişkisi boyutlarında kaleciler en yüksek puanlara sahip olmuştur. Oyun pozisyonu ile doğum çeyrekleri arasında anlamlı ilişki bulunmasa da tüm pozisyonlarda doğumların ilk çeyrekte yoğunlaştığı gözlenmiştir. Sonuç: BYE, fiziksel, psikolojik ve sosyal gelişim üzerinde etkili sistemsel bir unsur olarak öne çıkmaktadır. Bu doğrultuda, BYE'ye duyarlı yapıların geliştirilmesi, antrenör eğitimlerinin farkındalık temelli yeniden düzenlenmesi ve yaşa uygun fırsat eşitliğini gözeten politikaların uygulanması önem arz etmektedir. Ayrıca, Spor Katılımlı Gelişim Modeli ve Spora Yönelik Kişisel Kazanımlar Yaklaşımı'nın birlikte ele alınması, genç sporcuların gelişimini çok yönlü değerlendiren bir kuramsal temel sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Objective: This study aims to research on the presence of the Relative Age Effect (RAE) among male and female football players aged 14-18 in Turkey and to examine its interaction with 4 Cs of Athlete Outcomes in relation to variables such as gender, age group, birth quarters, and playing position. Materials and Methods: This quantitative study was designed using a relational survey model. The sample consisted of 561 licensed male and female football players aged 14–18 competing in different league levels in Turkey. Data were collected through the Positive Youth Development Measurement Framework for Sport and analyzed using the Jamovi 2.3.28 software. The significance level was set at p < .05. Results: No significant differences were found in the 4 Cs of Athlete Outcomes across birth quarters. However, the clustering of birth dates in the first quarter supports the presence of the RAE. Male players reported higher scores in competence, confidence, coach-athlete relationship, and prosocial behavior compared to female players. While the RAE was more evident among male players, no significant differences were observed among female players. Players born in 2011 had the highest confidence levels, strongest coach-athlete relationships, and lowest antisocial behavior scores. Goalkeepers had the highest scores in competence and coach-athlete relationship. Although no significant relationship was found between playing position and birth quarter, players across all positions were predominantly born in the first quarter. Conclusion: The RAE emerges as a systemic factor influencing not only physical but also psychological and social development. Therefore, developing structures sensitive to the RAE, restructuring coach education based on this awareness, and implementing policies that ensure age-appropriate equal opportunity are essential. Furthermore, the integrated application of the Developmental Model of Sport Participation (DMSP) and the Personal Assets Framework (PAF) provides a comprehensive theoretical basis for evaluating youth athlete development from a holistic perspective.
Benzer Tezler
- Futbolcularda beslenme bilgi düzeylerinin ve hidrasyon durumlarının tükenmişlik üzerine etkilerinin incelenmesi
Examining the effects of nutrition knowledge levels and hydration status on burnout in football players
KADER ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Beslenme ve DiyetetikSüleyman Demirel ÜniversitesiEgzersiz ve Spor Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM KUBİLAY TÜRKAY
- Bölgesel amatör liginde mücadele eden futbolcuların mevkilere göre yaralanma kaygı düzeylerinin incelenmesi
Examination of injury anxiety levels of football players competing in regional amateur league according to positions
FIRAT GÖKREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
SporBitlis Eren ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KORHAN KAVURAN
- Türkiye'de profesyonel futbol kulüplerinin hukuki statüleri ve vergisel mükellefiyetleri ile ilgili problemler ve çözüm analizleri
Problems and solution analysis of the legal status and tax obligations of professional football clubs in Turkey
MEHMET EMRAH BİNİCİ
Doktora
Türkçe
2022
HukukOndokuz Mayıs ÜniversitesiSpor Yöneticiliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN İMAMOĞLU
- Yabancı futbolcuların ve kulüp yöneticilerinin Türkçe öğrenimine ilişkin görüşleri
The views of foreign footballers and club managers about of Turkish learning
ÖZHAN GÜVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET CANBULAT
- Futbolcularda l-arjinin suplemantasyonunun anaerobik performans ve toparlanma üzerine etkisi
The effect of l-arginine supplementation on the footballer's anaerobic performance and recovery
AHMET MOR
Doktora
Türkçe
2014
SporOndokuz Mayıs ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜLİN ATAN