Yapay zekâ bağlamında bilincin olanaklılığına dair bir inceleme
An inquiry into the possibility of consciousness in the context of artificial intelligence
- Tez No: 950576
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET EYİM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
Son zamanlarda zihin felsefesi, insan zekâsı ile yapay zekâ arasındaki ilişkiler üzerine yoğunlaşmıştır. Bu çalışmanın amacı, insan zekâsı ile yapay zekâ arasındaki ilişkiyi temel alarak, bilincin yapay zekâda olanaklı olup olmadığını irdelemektir. Çalışmada ilk olarak, diğer zihinler problemi ele alınmış, bir başka kişinin zihinsel hallerini bilmenin zorlukları tartışılmıştır. Söz konusu probleme ilişkin görüşleriyle Thomas Nagel ve Daniel Dennett öne çıkmaktadır. İki filozofun yaklaşımları, başka zihinler problemini çözümlemede farklı yöntemler sunmaktadır. Nagel, Yarasa olmak nasıl bir şeydir? argümanıyla, bir başka varlığın deneyimini kavramanın zorluklarını vurgulamış ve öznelliğin bilincin özü olduğunu öne sürmüştür. Dennett ise hetero-fenomenoloji yaklaşımıyla, başka zihin hallerini incelemek için bilimsel gözlemler yapılabileceğini ileri sürmüştür. Öte yandan, diğer zihinler problemi, Bir başkasının zihin halleri doğrudan algılanabilir mi? ya da Başka bir varlık benim gibi hissedebilir mi? gibi sorularla, bilincin gizemli doğasının kapsamlı bir biçimde araştırılması gerektiğini ortaya çıkartmaktadır. Bu durum, diğer zihinler problemi ile bilinç sorunu arasında bağlantılı bir şekilde köprü kurmaktadır. Çalışmanın ikinci basamağında, bilinç, bilinç sorunun nasıl şekillendiği ortaya koyularak, konun genel şeması şekillenmektedir. Bilinç sorunu ilişkin görüşleri bulunan (David Chalmers, Gilbert Ryle) gibi filozofların bilinci nasıl tanımladıkları ele alınmaktadır. Ayrıca bilinçle ilgili temel kavramlarla (öznellik, niteliksellik, içsellik) John Searle, detaylı bir şekilde irdelenmiştir. Üçüncü olarak, yapay zekâda bilincin olanaklılığına dair sorular incelenmektedir. Bir makine düşünebilir mi? sorusu, zihin felsefesi bağlamında iki farklı (Zayıf YZ ve Güçlü YZ) yanıtlarla tartışılmaktadır. Zihin, zihin halleri, bilinç ve yapay zekâ kavramları detaylı bir biçimde açıklanması ve çözümlenmesi yapılmaktadır. Bu bağlamda insan beyninin söz bilimsel ile anlam bilimsel özellikleri ve yapay zekâda söz bilimsel durumu konuyla bağlantılı bir şekilde değerlendirilmiştir. Ayrıca Alan Turing geliştirmiş olduğu Turing testi ve ona karşıt geliştirilmiş Çin odası deneyi irdelenmektedir. Bu çalışmada, yapay zekâ bağlamında bilincin olanaklılığının mümkün olup olmadığı tutarlı bir şekilde sorgulanmaktır.
Özet (Çeviri)
In recent years, philosophy of mind has increasingly focused on the relationship between human intelligence and artificial intelligence. The aim of this study is to investigate whether consciousness can be possible within artificial intelligence, based on the relationship between human and artificial intelligence. The study begins with an examination of the problem of other minds, discussing the difficulties of knowing another person's mental states. In this context, Thomas Nagel and Daniel Dennett emerge as prominent figures with their distinct perspectives. Nagel, with his famous argument What is it like to be a bat?, emphasizes the difficulty of grasping another being's experience and argues that subjectivity is at the core of consciousness. Dennett, on the other hand, proposes the method of hetero-phenomenology, claiming that it is possible to investigate the mental states of others through scientific observation. The problem of other minds raises fundamental questions such as Can another's mental states be directly perceived? or Can another being feel the way I do?, revealing the need for a comprehensive exploration of the elusive nature of consciousness. This establishes a strong connection between the problem of other minds and the problem of consciousness. In the second part of the study, the concept of consciousness is analyzed in detail by outlining the structure of the consciousness debate. The views of philosophers such as David Chalmers and Gilbert Ryle on how consciousness should be defined are explored. Furthermore, key concepts related to consciousness—such as subjectivity, qualia, and interiority—are thoroughly examined, especially through the ideas of John Searle. Thirdly, the study addresses the question of whether consciousness can be possible in artificial intelligence. The question Can a machine think? is discussed within the framework of philosophy of mind through two competing views: Weak AI and Strong AI. The concepts of mind, mental states, consciousness, and artificial intelligence are clarified and analyzed in detail. In this context, the syntactic and semantic features of the human brain, as well as the syntactic structure of artificial intelligence, are evaluated in relation to the topic. Additionally, Alan Turing's Turing Test and John Searle's Chinese Room argument, developed in opposition to it, are analyzed. This study consistently questions whether consciousness is truly possible in the context of artificial intelligence.
Benzer Tezler
- Danıel Dennett ve Davıd Chalmers'ta bilinç ve yapay zekâ problemi
Daniel Dennett and David Chalmers on the problem of consciousness and artificial intelligence
MELEK BÜBER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
FelsefeAydın Adnan Menderes ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ İSKENDER ÖZKAN
- Zihin felsefesi bağlamında yapay zekâ üzerine felsefi bir irdeleme
An inquary into artificial intelligence in context of philosophy of mind
ELİF YİTMEN
- Yapay zekânın imkânı üzerine araştırma
A study on the possibility of artificial intelligence
CAN KANSIN
- Yapay zekâ ve transhümanizm bağlamında Z kuşağı üzerine nitel bir araştırma
A qualitative research on generation Z in the context of artificial intelligence and transhumanism
BUSE NUR TUFAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
SosyolojiBursa Teknik ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MİHRİBAN ŞENSES AKSU
- Görsel kültür bağlamında sinemada yapay zeka teması
In the context of visual culture in the cinema artificial intelligence theme
MERVE BOZKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarTrakya ÜniversitesiGörsel Kültür Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENGİN BEKSAÇ