Borderline kişilik özellikleri ile duygu ifadelerini tanıma becerisi arasındaki ilişkide çocukluk çağı travmaları ve olumsuz kişiler arası deneyimlerin rolü
Borderline personality traits and the ability to recognize emotional expressions: The role ofchildhood trauma and negative interpersonal experiences
- Tez No: 950824
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YILDIZ BİLGE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Hamidiye Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Amaç: Mevcut çalışma, borderline kişilik bozukluğu belirtileri bağlamında sosyal bilişin önemli bir bileşeni olan duygu tanıma işlevini ve bu işlev üzerinde etkili olabilecek çocukluk çağı travmaları ile sosyal dışlanmanın düzenleyici rolünü incelemektedir. Gereç ve Yöntem: Klinik olmayan bir örneklemde, toplam 216 üniversite öğrencisiyle yürütülen araştırmada, öncelikle Coolidge Eksen-II Envanteri'nin Borderline Kişilik Bozukluğu alt ölçeği ve Çocukluk Çağı Ruhsal Travma Ölçeği ile öz bildirim ölçümleri tamamlanmıştır. Sonraki aşamada Cyberball sanal oyunu aracılığıyla oluşturulan sosyal dışlanma müdahalesi ve duygu tanıma görevlerini içeren uygulamalar gerçekleştirilmiştir. Duygu tanıma performansına ilişkin çıktılar doğru yanıt sayısı, tepki süreleri ve atıf yanlılıkları üzerinden hesaplanmıştır. Potansiyel düzenleyici etkiler Hayes'in SPSS için geliştirdiği PROCESS eklentisi kullanılarak incelenmiştir. Bulgular: Korelasyon analizlerinde borderline kişilik özelliklerinin nötr ifadeleri tanımada daha fazla hata yapma ve öfke atıf yanlılığı ile ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Ek olarak borderline kişilik özellikleri ile nötr ifadeleri ve düşük yoğunluklu mutluluk içeren uyaranları tanıma ilişkisinin çocukluk çağı ihmali tarafından, düşük yoğunluklu öfke ifadelerini tanıma ilişkisinin ise çocukluk çağı istismarı tarafından düzenlendiği tespit edilmiştir. Buna göre genel anlamda borderline kişilik özelliklerindeki artış, düşük travma düzeylerinde nötr ifadelerin daha fazla yanlış yorumlanması ve örtük duyguların daha iyi tanınmasıyla kendini gösteren bir örüntü yaratmıştır. Sosyal dışlanmanın ise borderline kişilik özellikleri ile düşük yoğunluklu öfke ifadelerini tanıma performansındaki artış arasındaki ilişkiyi, istatistiksel olarak anlamlılık sınırına yakın bir düzeyde düzenleyebileceği görülmüştür. Sonuç: Tepki süreleri ve atıf örüntüleriyle birlikte ele alındığında, bulgular borderline semptomların eşlik ettiği durumlarda, ciddi travma öyküsünün duygusal işlemlemede kaçınma eğilimleriyle; düşük travma düzeylerinin ise hiper-mentalizasyon örüntüleriyle ilişkili olabileceğini göstermektedir. Aynı zamanda sosyal dışlanma gibi stresörlerin de reddedici ipuçlarına yönelik duyarlılığı arttırma eğiliminde olduğu anlaşılmaktadır.
Özet (Çeviri)
Aim: This study aimed to examine emotional processing—an essential component of social cognition—in relation to borderline personality traits, focusing on the moderating roles of childhood trauma and social exclusion. Materials and Methods: In a non-clinical sample of 216 university students, participants first completed self-report measures including the Borderline Personality Disorder subscale of the Coolidge Axis II Inventory and the Childhood Trauma Questionnaire. They then participated in experimental sessions that included a social exclusion manipulation via the Cyberball virtual game and emotion recognition tasks. Emotion recognition performance was assessed through accuracy, response latency, and attribution biases. Potential moderating effects were examined using Hayes' PROCESS macro. Results: Borderline traits were associated with increased misidentification of neutral expressions and anger attribution. Additionally, childhood neglect shaped responses to neutral and subtle happy expressions, while abuse moderated recognition of low-intensity anger expressions. Accordingly, under low trauma conditions, a general pattern of emotional hypersensitivity emerged among individuals with elevated borderline traits—characterized by greater misinterpretation of neutral cues and enhanced recognition of subtle emotional signals—which appeared to diminish as trauma levels increased. Social exclusion also marginally moderated the change in low-intensity anger recognition across tasks, with improved performance observed among individuals with higher borderline tendencies. Conclusion: When evaluated alongside response times and attribution patterns, findings suggest that severe trauma in individuals with elevated borderline traits may contribute to avoidance tendencies in emotional processing, whereas low trauma exposure may relate to hyper-mentalization. Additionally, stressors such as social exclusion may be associated with a tendency toward increased sensitivity to rejecting social cues.
Benzer Tezler
- Sınır kişilik özellikleri ile ebeveyn tutumları, çocukluk çağı travmaları ve duygu düzenleme güçlüğü arasındaki ilişki
The relationship between borderline personality traits and parental attitudes, childhood traumas and difficulty in emotion regulation
MISRA BESTE GENİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiHaliç ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BENGİSU NEHİR AYDIN
- Tiyatro oyuncularında borderline ve narsisistik kişilik özelliklerinin optimal performans duygu durum ve öznel kariyer başarısı ile ilişkisi
The relationship between borderline and narcissistic personality traits and dispositional flow state and subjective career success of theatre actors
NİLGÜN TUNA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiBeykent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜLEYMAN KAHRAMAN
- Yetişkin bireylerde borderline kişilik özellikleri, otobiyografik bellek özellikleri ve olayların merkeziliği ilişkisinin incelenmesi
Evaluation of the relationships borderline personality characteristics, autobiographical memory characteristics and centrality of events in adult individuals
DUYGU ESER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiMarmara ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA BİLİCİ
- Sınırda kişilik özellikleri ile nöropsikolojik parametreler arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between borderline personality traits and neuropsychological parameters
GÖZE KAÇMAZOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA DUYGU KAYA YERTUTANOL
- Ergenlerde sınır kişilik özellikleri ile psikoz benzeri yaşantılar: Nörobiliş, sosyal biliş ve duygu düzenlemenin mediyatör etkisi
Borderline personality traits and psychotic-like experiences in adolescents: The mediating role of neurocognition, social cognition and emotion regulation
MÜGE MUTLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESRA ÇÖP