Abdullah b. Beyye ve Fıkhu'l Ekalliyât'a dair görüşleri
Abdullah b. Bayyah and his views on the fiqh of minorities
- Tez No: 950855
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZGÜR KAVAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
Fıkhın Müslüman azınlıklar (Fıkhu'l-Ekalliyyât) özelinde yeniden yorumlanması, Müslümanların gayrimüslim toplumlarda karşılaştığı fıkhî ve sosyokültürel sorunlara çözüm üretmeyi hedefleyen disiplinlerarası bir alandır. Bu tez, Abdullah b. Beyye'nin güvenlik ve barış kavramları etrafında şekillenen fıkıh ve Fıkhu'l-Ekalliyyat anlayışını; bu anlayışın klasik fıkıh mirasıyla nasıl irtibatlandırıldığını ve modern siyasal bağlamlarda nasıl yeniden inşa edildiğini incelemektedir. Aslen Moritanyalı olan ve 1981 yılında Suudi Arabistan'a göç eden İbn Beyye, 1990'lı yıllardan itibaren uluslararası düzeyde etkili bir isim olarak öne çıkmıştır. 1980'lerin güvenlik eksenli Ortadoğu siyaseti, onun fıkhî düşüncesini derinden etkilemiş; bu etki, 1999'da yayımladığı ve güvenliği makâsıdü'ş-şerîa'nın bir parçası olarak ele aldığı Hitâbu'l-Emn fī'l-İslâm adlı eserinde açıkça görülmüştür. 11 Eylül saldırılarından sonra ise söyleminde dikkat çekici bir değişim yaşanmış; terör ve demokrasi karşıtlığı temelinde şekillenen el-İrhâb: et-Teşhîs ve'l-Hulûl (2007) adlı eseriyle bu yeni yönelimi somutlaştırmıştır. 2013 yılında Mısır'da Muhammed Mursî'ye karşı yapılan darbe sonrası, İslamcı çevrelerle yollarını ayırmış; Uluslararası Alimler Birliği'nden istifası, Birleşik Arap Emirlikleri'yle geliştireceği yeni siyasal ilişkilerin başlangıcı olmuştur. Bu çerçevede kurduğu“Müslüman Toplumlarda Barışı Teşvik Platformu”ve ardından gelen“Yeni Erdemliler İttifakı”, söyleminin güvenlikten barış merkezli bir çizgiye evrildiğini göstermektedir. 2016 yılında yayımlanan Marakeş Deklarasyonu ise, Ortadoğu'daki gayrimüslim azınlıkların haklarını savunarak bu dönüşümün en görünür çıktılarından biri olmuştur. İbn Beyye'nin yaklaşımı, tahkîku'l menât temelli, makâsıd-merkezli bir usûl anlayışına dayanır.“Fıhhu'l-Vâki'ʿ”ve“Fıkhu'l-Ekalliyyât”ı, mevcut külli fıkıh kaidelerinin modern toplumsal bağlamda yeniden yorumlanması olarak konumlandırır. Yeni kurallar icat etmek yerine, ref'u'l-harac, ʿumûmu'l-belvâ, zaman ve mekânın hükme etkisi gibi ilkeler aracılığıyla çözümler üretir. Dârulislam–dârulharb ayrımının günümüzde geçersizleştiğini savunan İbn Beyye, klasik zimmet sisteminin yerini modern vatandaşlık anlayışının aldığını ifade eder. Batı'daki başörtüsü yasaklarına karşı ise zaruret ilkesine dayanarak, başın“zaruret miktarınca”açılmasının caiz olduğunu belirtmektedir.
Özet (Çeviri)
The reinterpretation of Islamic jurisprudence (fiqh) in the context of Muslim minorities (Fiqhu'l-Aqalliyyāt) is an interdisciplinary field that aims to provide solutions to the legal and sociocultural challenges faced by Muslims living in non-Muslim societies. This thesis examines the understanding of fiqh and Fiqhu'l-Aqalliyyāt as articulated by Abdullah bin Bayyah, particularly how it is shaped around the concepts of security and peace, how it is linked to the classical tradition of Islamic jurisprudence, and how it is reconstructed in modern political contexts. Originally from Mauritania, Bin Bayyah migrated to Saudi Arabia in 1981 and emerged as an influential scholar on an international scale from the 1990s onward. The security-centered political landscape of the Middle East in the 1980s profoundly influenced his legal thought. This influence is clearly reflected in his 1999 work Khitābu'l-Amn fi'l-Islām, where he treats security as part of the objectives of Islamic law (maqāṣid al-sharīʿa). Following the 9/11 attacks, his discourse underwent a noticeable transformation. His 2007 book al-Irhāb: al-Tashkhīs wa'l-Ḥulūl (“Terrorism: Diagnosis and Solutions”) crystallized this new orientation, shaped around opposition to terrorism and a reconsideration of democracy. After the 2013 coup against Mohamed Morsi in Egypt, Bin Bayyah distanced himself from Islamist circles. His resignation from the International Union of Muslim Scholars marked the beginning of new political alignments with the United Arab Emirates. Within this framework, he founded the“Forum for Promoting Peace in Muslim Societies,”followed by the“New Alliance of Virtue,”both of which indicate a shift in his discourse from a security-centered to a peace-centered orientation. The Marrakesh Declaration, issued in 2016, which defends the rights of non-Muslim minorities in the Middle East, is among the most visible outcomes of this transformation. Bin Bayyah's approach is grounded in a maqāṣid-centered methodology, based on the principle of taḥqīq al-manāṭ (contextual application of legal rulings). He conceptualizes Fiqh al-Wāqiʿ (“jurisprudence of reality”) and Fiqhu'l-Aqalliyyāt as the reinterpretation of established legal maxims in contemporary social contexts. Rather than inventing new rules, he produces legal solutions through principles such as rafʿ al-ḥaraj (removal of hardship), ʿumūm al-balwā (widespread affliction), and the impact of time and place on legal rulings. Arguing that the traditional distinction between dār al-Islām and dār al-ḥarb is no longer valid, he maintains that the classical dhimma system has been replaced by the modern concept of citizenship. In response to headscarf bans in Western countries, he invokes the principle of necessity, asserting that exposing the head is permissible to the extent required by necessity.
Benzer Tezler
- Ebû Abdullah Muhammed b. Fütûh el-Humeydî ve Tefsîru garîbi mâ fi's-Sahîhayn adlı eseri
Abu Abdullah Mohammad al-Humaydi and his work named Tafsir gharib maa fee as-Sahihain
NESLİHAN UYANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATAULLAH ŞAHYAR
- Ebü'l-Ferec İbnü'l-Cevzî'nin Keşfü'l-Müşkil min Hadîsi's-Sahîhayn adlı eserinde hadislerdeki problemleri giderme yöntemi
Ibn Jawzi's method of resolving problems in contradictory hadiths in Kashf al-Mushkil min Hadith al-Sahihayn
ABDULLAH MAHMUT İPLİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dinİbn Haldun ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAŞAR ÇOLAK
- Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî'nin 'El-ikdu'l Cevherî Fi'l Fark Beyne Kudreti'l Abdi ve Kesbihî İnde'l Mâtürîdî ve'l Eş'arî' adlı eserinin tenkidli neşri ve tahkiki
The message of the fundamental necklace in the di̇fference between the worshi̇p's capaci̇ty and his gai̇n with al matreedy and al ashary for mawlana khaled al baghdady who passed away i̇n 1242 hijri
ABDULKHALEQ ABDULSALAM RAJAB
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinGaziantep ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MAHMUT ÇINAR
- Şevket-i Buhar'nin Ez Bes Ki kasidesinin şerhindeki Ehl-i Beyte ve tasavvufa ait unsurlar
The elements related to sufism and Ehl-i Beyt the family of the prophet Mohammed' in Shevket Bukhari's interpretation of the euolgy, Ez Bes Ki
ABDULLAH YİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıFatih ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF ÇETİNDAĞ
- Astrosit hücre kültüründe bilirubinin neden olduğu apoptotik ve nekrotik hücre ölümünün değerlendirilmesi
Evaluation of bilirubin inducing apoptotic and necrotic cell death in astrocyte cell culture
ABDULLAH KUMRAL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2002
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıDokuz Eylül ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. HASAN ÖZKAN