Asketizm ve mistisizm kavramlarının çağdaş tasavvuf araştırmalarında kullanımı
The use of the concepts of asceticism and mysticism in contemporary sufism studies
- Tez No: 950905
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ERCAN ALKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasavvuf Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 128
Özet
Bu tez, çağdaş tasavvuf araştırmalarında“asketizm”ve“mistisizm”kavramlarının“zühd”ve“tasavvuf”terimlerinin karşılığı olarak kullanılmasını ve bu kavramsal tercihin tasavvuf tarih yazımına olan etkilerini değerlendirmektedir. Bu kavramların kullanım tarzı özellikle tasavvuf tarihini dönemlendirme girişimlerinde belirgin hale geldiği için çalışma aynı zamanda zühdden tasavvufa geçiş iddialarını merkeze alan bir inceleme olarak öne çıkmaktadır. Giriş, iki bölüm ve sonuçtan oluşan tezin birinci bölümünde çağdaş tasavvuf araştırmalarında tasavvufla irtibatlandırılan bazı kavram ve gelenekler konu alınır ve bu kapsamda ilk olarak asketizm ve mistisizm dışında öne çıkan bazı kavram ve geleneklerin çağdaş tasavvuf araştırmalarındaki kullanım şekilleri ortaya konulur. Birinci bölümün ikinci başlığında ise asketizm ve mistisizm kavramlarına odaklanılır ve burada söz konusu kavramların tarihsel gelişimleri ile anlam çerçeveleri ortaya konulur. Böylece, ikinci bölüme hazırlayıcı nitelikte analitik bir zemin oluşturulur. İkinci bölümde çağdaş tasavvuf araştırmalarında asketizm ve mistisizm kavramlarının kullanıldıkları bağlamlar netleştirilmeye çalışılır. Bu minvalde hem kronolojik süreç hem de araştırmacıların eğilimleri göz önünde bulundurularak üçlü bir tasnif benimsenmiştir. İlk olarak asketizm ve mistisizm kavramlarının erken oryantalist dönem tasavvuf araştırmalarında görülen kullanım şekilleri ele alınmıştır. Bölümün ikinci alt başlığında çağdaş tasavvuf araştırmalarında asketizm ve mistisizm ayrımının belirginleştiği bağlam ve araştırmacıların kavramlar hakkındaki değerlendirmeleri netleştirilmeye çalışılmıştır. Son kısımda ise alternatif zühd değerlendirmelerine yer verilerek, çağdaş tasavvuf araştırmalarında asketizm-mistisizm ayrımı ve bu kavramlar etrafında gelişen yaklaşımlara yönelik eleştiriler ele alınmış; böylece alanın güncel durumu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
This thesis evaluates the use of the concepts of“asceticism”and“mysticism”as equivalents of the terms 'zuhd' and“tasavvuf”in contemporary Sufi studies and assesses the impact of this conceptual choice on the historiography of Sufism. Since the usage of these concepts has become particularly evident in attempts to periodize the history of Sufism, the study also stands out as an examination that centers on claims of a transition from zuhd to Sufism. The first section of the thesis, which consists of an introduction, two chapters, and a conclusion, addresses certain concepts and traditions associated with Sufism in contemporary Sufi studies. In this context, the study first reveals the usage patterns of certain concepts and traditions other than asceticism and mysticism in contemporary Sufi studies. The second section of the first chapter focuses on the concepts of asceticism and mysticism, revealing their historical development and conceptual frameworks. This provides an analytical foundation for the second chapter. The second chapter attempts to clarify the contexts in which the concepts of asceticism and mysticism are used in contemporary Sufi studies. In this vein, a threefold classification is adopted, taking into account both the chronological process and the tendencies of researchers. First, the ways in which the concepts of asceticism and mysticism were used in early Orientalist studies of Sufism are examined. In the second subheading of the section, the context in which the distinction between asceticism and mysticism became clear in contemporary Sufi studies and the researchers' evaluations of the concepts are clarified. In the final section, alternative interpretations of asceticism are presented, and critiques of the asceticism-mysticism distinction and the approaches developed around these concepts in contemporary Sufi studies are discussed, thereby identifying the current state of the field.
Benzer Tezler
- Osmanlı Devleti'nin klasik devri özelinde toplumsal yapı ve sermaye birikimi ilişkisinin asketizm ve mistizm yönünden incelenmesi
Analysis of capital accumulation and social structure from the point of view of asceticism-mysticism: Classical period of the Ottoman State case
ONUR DÜNDAR
- Roma Dönemi stoasında asketizm ve hedonizm gerilimi
Ascetism and hedonism tension in the Roman Period stoas
SEDAT ÇAPKIN
- Pontuslu Evagrius ve asketizm anlayışı
Evagrius of Pontus and his view of ascetism
MERVE EKİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Felsefeİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MAHMUT SALİHOĞLU
- Nyssalı Gregory'nin asketizm anlayışı
Ascetic thoughts of Gregory of Nyssa
AYŞE RABİA GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİLAL BAŞ
- A life above reproach: Stylites in Byzantium (5th to 12th centuries)
Kusursuz bir hayat: Bizans'ta sütun azizleri (5. ila 12. yüzyıllar)
AYŞE NERGİZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Tarihİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LUCA ZAVAGNO