Sömürge dönemi Bengal siyasetçisi ve islâm düşünürü Mevlânâ Muhammed Ekrem Han'ın çalışmaları ve Tefsîru'l-Kur'ân'ındaki yorum metodunun çeşitli açılardan incelenmesi
Analysis of the works of colonial period bengal politician and islâmic thinker Maulâna Muhammad Akram Khan and the commentary method in his Tafsiru'l-Qur'ân from various perspectives
- Tez No: 951135
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA KAYHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Tefsir, Muhammed Ekrem Han, Bengal Bölgesi, Bengalce, İngiliz Sömürüsü, Tefsîru'l-Kur'ân, Tafsir, Muhammad Akram Khan, Bengal, British Colony, Tafsirul Qur'an
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gümüşhane Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Bu tezde Hindistan Yarımadasının Bengalce dilin ilk müslüman gazetecisi, İngiliz sömürge dönemi siyasetçisi ve İslâm düşünürü Mevlânâ Muhammed Ekrem Han'ın tefsir metodu tetkik edilmiştir. Yine bu çalışmada önde gelen bir siyasi lider entelektüel kişilik olarak İslâmî bilgi alanına katkılarının vurgulanması da amaçlanmıştır. Bu açıdan tezde Muhammed Ekrem Han'ın Bengal dilinde İslâmî bilgi alanındaki özgün katkılarına değinerek ülkede olumlu bir değişim yaratmasına, dönemin taleplerine uygun olarak şekillenen katkılarına temas edilmiştir. Bunlardan bugüne yönelik dersler çıkarılması da hedeflenmiştir. Bu etüt,“Sömürge Dönemi Bengal Siyasetçisi ve İslâm Düşünürü Mevlânâ Muhammed Ekrem Han'ın Çalışmaları”ve“Mevlânâ Muhammed Ekram Han'ın Tefsîru'l-Kur'ân 'Indaki Yorum Metodunun Çeşitli Açılardan İncelenmesi”şeklinde iki bölümden oluşturulmuştur. Birinci bölüm kendi arasında iki alt başlığa ayrılmıştır. İlk başlıkta Bengal'de İslâmî eğitimin ortaya çıkışıyla ilgili kısa bir tartışma yapılmış ve sömürgeciliğin etkileri burada ele alınmıştır. İkinci başlıkta ise Mevlânâ Muhammed Ekrem Han'ın hayatı, çalışmaları ve ilmî mirası üzerinde durulmuştur. Tezin ikinci bölümünde tek başlık olarak kurgulanmıştır. Bu baştıkta Bengalce Kur'ân çalışmaları, Kur'ân tercümeleri ve tefsir faaliyetleri üzerinde durulmuştur. Yine burada Mevlânâ Muhammed Ekrem Han'ın Tefsîru'l-Kur'ân'ının incelenmesine odaklanılmıştır. Tefsirînde kullandığı kaynaklara, dirâyet ve rîvayet tefsîri açısından kullandığı bilgi kaynaklarına odaklanılmıştır. Yine burada tefsirinin arap dil ve belağatıyla ilgili bazi konulara devam edilmiştir. Son olarak da Fâtiha ve Nâs surelerden örnekler verilmiştir. Sonuç bölümünde ise bir akademik değerlendirme ile birlikte, Mevlânâ Ekrem Han'ın Bengal toplumu için sömürgecilik, siyasi baskılar ve dinî hurafelerle mücadeledeki büyük katkıları dikkate alınarak, onun üzerinde çalışılmasına yönelik bazı öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the tafsir method of Maulana Muhammad Akram Khan, the first Muslim journalist in the Bengali language in the Indian subcontinent, a politician of the British colonial period and an Islamic thinker. Again, this study emphasizes his contributions to Islamic knowledge as a prominent political leader and intellectual figure. In this regard, the thesis focuses on Muhammad Akram Khan's unique contributions to the field of Islamic learning in the Bengali language, and his contributions that shaped the country following the demands of the period. It also aims to draw lessons from these for today. This study is composed of two parts:“The Works Of The Colonial Period Bengal Politician And Islamic Thinker Maulana Muhammad Akram Khan”and“The Examination Of The Commentary Method In Maulana Muhammad Akram Khan's Tafsîru'l-Qur'an From Varıous Angles.”The first chapter is divided into two subheadings. The first section briefly discusses the emergence of Islamic education in Bengal and the effects of colonialism. The second section discusses the life, works and scientific legacy of Maulana Muhammad Akram Khan. The second chapter of the thesis is structured under a single heading. This heading focuses on Qur'an studies, Qur'an translations and exegesis activities in Bengali. Again, the focus is examining Mawlana Muhammad Ekrem Khan's Tafsir al-Qur'an. The sources of information he used for applying dirayat and riwayat are focused on this chapter. Besides, some examples of his exegesis in Arabic and rhetoric are continued here. Finally, examples from the Surah al-Fatiha and Surah an-Nas are given. In the conclusion, along with an academic evaluation, some suggestions for studying Maulana Muhammad Akram Khan are presented, considering his great contributions to Bengali society in the fight against colonialism, political oppression and religious superstitions.
Benzer Tezler
- Hacı Şerîatullah ve Ferâiziyye hareketi
Haji Shariatullah and Faraizi movement
MINHAZUL ABEDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HARUN YILMAZ
- Ecology, epidemics and the colonial state: Environmental change and health in Eastern Bengal Delta, 1858-1947
Ekoloji, salgın hastalıklar ve sömürge durumu: Doğu Bengal Deltasında çevresel değişim ve sağlık, 1858-1947
MOHAMMAD HOSSAIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Tarihİbn Haldun ÜniversitesiMedeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERCÜMENT ASİL
- Bengal bölgesindeki İngiliz karşıtı hareketler: Hilâfet Hareketi örneği
Anti-British movements in Bengal: The case of Khilafat Movement
FOYSAL ALAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATIMATÜZ ZEHRA KAMACI PEKGEÇGİL
- Bangladeş antik kenti Mahasthangarh'ın miras alanı yönetimi; yeniden değerlendirme problemleri, beklentileri ve önerileri
Heritage site management of Mahasthangarh, the ancient city of Bangladesh; reappraisal problems, prospects, and propositions
MOHAMMAD MAHMUDUL HASAN KHAN
- Anglo-Indian reconciliation in a Passage to İndia and Kim as Colonial novels
Sömürge dönemi romanları olarak Hindistan'a bir geçit ve Kim'de İngiliz-Hint uzlaşması
YUSUF ELİTAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2006
İngiliz Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET ALİ ÇELİKEL