Algı ve sı̇mülasyon eksenı̇nde yenı̇ medya sanatı
New media art on the axis of perception and simulation
- Tez No: 951280
- Danışmanlar: PROF. DR. LÜTFÜ KAPLANOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 202
Özet
Bu tez çalışması, yeni medya teknolojilerinin sanat üretiminde ve alımlanmasında nasıl bir dönüşüm yarattığını, farklı duyusal, mekânsal ve bilişsel algı katmanları üzerinden irdelemektedir. Geleneksel sanat anlayışının sınırlarını zorlayan yeni medya sanatları, alımlayıcı ile eser arasındaki ilişkiyi pasif gözlemden aktif katılıma dönüştüren, çok katmanlı ve çok duyulu deneyim alanları sunmaktadır. Bu bağlamda, yapay zekâ (AI), sanal gerçeklik (VR), artırılmış gerçeklik (AR) ve hologram teknolojileri ile üretilen sanat eserleri, yalnızca estetik bir sunum olmaktan çıkarak katılımcının algısal süreçlerini yönlendiren, duygusal rezonanslar yaratan ve mekânsal farkındalık düzeyini yeniden yapılandıran araçlar hâline gelmektedir. Çalışmada öncelikle algı ve algı türleri kavramsal olarak ele alınmış; sanat ile alımlayıcı arasındaki etkileşim, algı kuramları çerçevesinde değerlendirilmiştir. Ardından, Refik Anadol'un Sonsuzluk Odası İstanbul Boğazı, Van Gogh'un Yıldızlı Gece ve Bedroom in Arles tablolarının sanal gerçeklik uyarlamaları, artırılmış gerçeklik deneyimi olan Underwater Orchestra ve hologram temelli Akışına Bırak isimli eserler örneklem alınarak, bu eserlerin alımlayıcı üzerindeki etkileri anket çalışmalarıyla analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, yeni medya eserlerinin özellikle görsel, işitsel ve dokunsal algı üzerine yoğunlaştığını; ancak mekânsal ve bedensel deneyimlerin de alımlayıcı ile eser arasında daha güçlü bağlar kurulmasında etkili olduğunu göstermektedir. Ayrıca, yeni medya eserlerinde sanatçının yönlendirmesi, alımlayıcının öznel algısı ile kesiştiğinde çok katmanlı yorumlara ve bireyselleşmiş sanat deneyimlerine yol açmaktadır. Alımlayıcı, artık sadece sanatı gözlemleyen değil; onunla birlikte düşünen, yönlendiren ve yeniden üreten bir özne konumuna gelmiştir. Bu bağlamda çalışma, sanatın dijitalleşen doğasını yalnızca teknolojik bir gelişme olarak değil, aynı zamanda algı kuramları, duyusal deneyim biçimleri ve toplumsal dönüşümlerle iç içe geçmiş kültürel bir değişim olarak ele almaktadır. Sanatçı, yeni medya çağında sadece estetik üretici değil; veriyi işleyen, simülasyon yaratan ve deneyim tasarlayan çok yönlü bir yaratıcıya dönüşmektedir. Eser ise, alımlayıcıyla kurduğu etkileşim sayesinde sabit bir nesne olmaktan çıkmakta; zamansal, mekânsal ve duygusal olarak sürekli yeniden inşa edilen bir deneyim alanına dönüşmektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis examines how new media technologies transform the production and reception of art through different sensory, spatial and cognitive perception layers. Challenging the boundaries of traditional art practices, new media art offers multilayered and multisensory experiences that shift the viewer's role from passive observation to active participation. In this context, artworks produced using artificial intelligence (AI), virtual reality (VR), augmented reality (AR), and hologram technologies go beyond aesthetic presentation and become tools that shape perceptual processes, evoke emotional resonance, and reconstruct spatial awareness. The study first examines perception and its types conceptually, evaluating the interaction between art and the receiver within the framework of perception theories. Then, through a selection of case studies, including Refik Anadol's Infinity Room: Istanbul Bosphorus, VR adaptations of Van Gogh's The Starry Night and Bedroom in Arles, the AR experience Underwater Orchestra, and the hologram-based work Akışına Bırak, the perceptual and experiential impact of these works on audiences is analyzed via surveys. Findings indicate that new media artworks primarily engage visual, auditory, and tactile perception; however, spatial and bodily experiences also play a significant role in deepening the connection between the receiver and the artwork. Furthermore, when the artist's guidance intersects with the receiver's subjective perception, the result is a multi-layered interpretation and a highly individualized experience of art. The receiver no longer remains a mere observer, but becomes a co-thinker, a navigator, and a co-creator in the artistic process. Thus, this study considers the digital transformation of art not merely as a technological progression, but as a cultural shift intertwined with perception theories, sensory experience models, and social transformations. In the era of new media, the artist evolves into a multifaceted creator who processes data, generates simulations, and designs experiences. The artwork, in turn, ceases to be a static object and becomes a dynamic experience space that is continuously reconstructed temporally, spatially, and emotionally through interaction with the audience.
Benzer Tezler
- Meydanların yeniden organizasyon sürecinde mekansal bileşenlerin etmen tabanlı modellerle değerlendirilmesi: Bakırköy Cumhuriyet Meydanı örneği
Assessment of spatial components using agent-based modelling in the reorganization process of urban squares: a case study of Bakirkoy republic square
HANDE ALACA EPİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL EREN KÜRKÇÜOĞLU
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- Hava trafik kontrol bölümündeki simülasyon eğitiminin öğrenciler tarafından değerlendirilmesi
The assessment of simulator training in air traffic control department by students
SONER DEMİREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiHava Trafik Kontrol Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERTAN ÇINAR
- Gerçekliğin yeniden inşasında görsel efekt kullanımı: Spartaküs televizyon dizisinde mekan inşası
Using of visual effects on reconstructing the reality: bulding of the set for Spartacus tv series
SERHAT ERDEM
Doktora
Türkçe
2015
Radyo-Televizyonİstanbul ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEŞE KARS TAYANÇ
- Effect of design and operational strategies on thermal comfort and productivity
Tasarım ve işletme stratejilerinin ısıl konfor ve üretkenliğe etkisi
ERGİN KÜKRER
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURDİL ESKİN