Nahîfî'nin mesnevi tercümesinin bağlamlı dizini ve işlevsel sözlüğü (1. cilt)
Contextual index and functional dictionary of Nahîfî's translation of the mathnawi (Volume 1)
- Tez No: 951324
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 2058
Özet
Süleyman Nahîfî (öl. 1738), 18. yüzyıl Türk edebiyatının önde gelen şairlerindendir. Şaire ait manzum ve mensur birçok eseri arasında en çok bilineni,“Tercüme-i Mesnevi li-Nahîfî”adlı çevirisidir. Eser, Mevlâna Celaleddin-i Rumi'ye ait Mesnevi'nin tamamının Türk Edebiyatındaki ilk manzum tercümesidir. Doktora tezi olarak hazırlanan bu çalışmanın temel amacı, Nahîfî'nin Mesnevi tercümesinin bağlamlı dizini ve işlevsel sözlüğü hazırlanması ve söz varlığının ortaya konulmasıdır. Çalışma, alan araştırmacıları için döneme ait veri sağlayacak, böylelikle Nahîfî'nin ve 18. yy. Türk edebiyatının dil ve üslup özelliklerinin anlaşılmasına katkıda bulunacaktır. Ayrıca mütercimin kaynak eserdeki kelime ve kelime gruplarından nasıl ve ne ölçüde yararlandığı tespit edilerek şairin tercüme üslubunun anlaşılmasına da katkı sağlayacaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden betimsel analiz ve nicel araştırma yöntemlerinden frekans analizi kullanılmıştır. Sözlüğün hazırlanmasında, eserin Amil Çelebioğlu tarafından yapılan neşrindeki tercüme metin esas alınmıştır. Metnin tamamı çeviri yazıya aktarılmıştır. Metindeki kelime ve kelime grupları TEBDİZ sistemine veri olarak girilmiş ve bunlar bağlama göre anlamlandırılmıştır. Elde edilen bağlamlı dizin yardımıyla eserin söz varlığını oluşturan unsurlar belirlenmiştir. Çalışmada Nahîfî'nin hayatı ve eserleri, yeni bilgiler ışığında ele alınmış, tercüme üslubuna ait tespit edilen özellikler ile eserin söz varlığı örneklerle açıklanmıştır. Eserin bağlamlı dizin ve işlevsel sözlüğü ise Ekler kısmında verilmiştir. Çalışma, Nahîfî'nin eserinden hareketle 18. yüzyıl Türkçesinin söz varlığının anlaşılmasına katkı sunacak ve Klasik dönem manzum çevirilerine yönelik içerik ve üslup analizi çalışmaları için yeni bir yöntemsel örnek teşkil edecektir.
Özet (Çeviri)
In this study, prepared as a doctoral thesis, main aim is to prepare the concordance and functional dictionary of Nahîfî's poetical Mathnawi translation and to reveal the vocabulary. The Study will provide data belonging to the period for study researchers, in this way it will contribute to be understood of Nahîfî's and 18th century Turkish Literature's language and style features. Also it will be contributed to understood of translation style of the Poet by identifying how and to what extend Translator made benefit of word and phrases in source work. In the study descriptive analysis from qualitative research methods and frequency analysis from quantitative methods are used. In the preparation of the dictionary, translation text in publishment of work by Amil Çelebioğlu is taken as a basis. Whole of the text was transferred to transliteration alphabet. Words and phrases in the text were entered to TEBDİZ system as data and they were interpreted according to the context. With the help of obtained concordance, features forming the vocabulary of the work are identified. In the study Nahîfî's life and works are reviewed in the light of new information, features detected the tone of translations and features forming the vocabulary of the work are identified. The work's Concordance and functional dictionary are given in the appendix part. The study will make contribution to be understood of vocabulary of 18th century Turkish and will serve as a new procedural model for content and style analysis studies aimed at the Classical Era poetical translations.
Benzer Tezler
- İsmail Ferruh Efendi ve Mesnevî-i Ma'nevî'nin yedinci cildi için yazdığı manzûm tercüme
İsmail Ferruh Efendi and his manzum translation of the seventh volume of Masnavi
SEDA ATEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH ODUNKIRAN
- Lübbü'l-Lübâb manzum mesnevi tercümesi
Lübbü'l-Lübâb the poetic translation of mathnawi
YAVUZ ÖZKUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN YORULMAZ
- Nahifî'nin Ravzatü's-Safâ adlı eseri (İnceleme ve metin)
Nahîfî's Rawzatu's-Safâ-original text and analysis
SÜMEYYA SELİMOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AKKUŞ
- Nahîfî'nin Cevâhirü'l-Menâkıb'ı (Gencîne-i Ahlâk): Tahlil ve metin
Nahifi's Djewahiru'l-Menakib (Gendjine-i Achlak): Analysis and text
İBRAHİM PAZAN
Doktora
Türkçe
2013
BiyografiMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RECEP AHISHALI