Türkiye'de havalandırma yönetmeliği: Karşılaştırmalı değerlendirme ve politika önerileri
Ventilation regulations in Turkey: A comparative evaluation and policy recommendations
- Tez No: 951462
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SELMAN SEVİNDİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 146
Özet
Türkiye'de iç mekân hava kalitesi ve enerji verimliliği açısından güvenilir ve uygulanabilir bir havalandırma yönetmeliği eksikliği hem kullanıcı sağlığını hem de sürdürülebilir bina tasarımını olumsuz etkilemektedir. Artan kentleşme, iklim değişikliğiyle mücadele ve solunum yoluyla bulaşan hastalıklar gibi salgın hastalıkların yarattığı yeni riskler, mevcut mevzuatın yetersizliğini daha görünür kılmıştır. Bu tezde, Avrupa Birliği, İngiltere, Kanada-Ontario ve Çin-Hong Kong gibi farklı iklim bölgelerini temsil eden dört ülkenin havalandırma yönetmelikleri karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Yönetmeliklerin seçilmesinde, güncellik, literatürde referans alınmaları ve farklı iklimsel koşulları temsil etmeleri etkili olmuştur. Çalışmada, yönetmelikler temiz hava miktarı, iç mekân CO₂ düzeyleri, enerji tüketimi, diğer kirleticiler ve solunum yoluyla bulaşan hastalıklar etkisi gibi beş ana kriter çerçevesinde değerlendirilmiştir. Ayrıca, doğal havalandırma uygulamalarına ilişkin vaka analizleri yapılmış, bu analizlerde iklim, bina yüksekliği ve kamusal erişim gibi ölçütler dikkate alınmıştır. Her bir vaka için saatlik hava değişim oranı ve enerji tasarrufu gibi performans verileri literatürden derlenmiş, yönetmeliklerde doğal çözümlerin yeri tartışılmıştır. Bulgular, Avrupa Birliği yönetmeliğinin enerji verimliliği ve iç hava kalitesi gibi temel unsurları kapsamlı biçimde ele aldığını, İngiltere yönetmeliğinin ise iç hava kalitesi ve bakım güvenliği konularında ayrıntılı kılavuzlar sunduğunu göstermiştir. Kanada-Ontario yönetmeliği enerji hesaplamaları ve ticari pişirme alanlarının havalandırılması gibi özel başlıklara odaklanırken, Çin-Hong Kong yönetmeliği ise insan yoğunluğu ve sistem tipleri gibi bazı önemli kriterleri yeterince detaylandırmamaktadır. Ayrıca, incelenen yönetmeliklerde solunum yoluyla bulaşan hastalıklar gibi hava yoluyla bulaşan hastalıklara yönelik spesifik düzenlemelerin henüz tam olarak yer almadığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Türkiye'nin coğrafi ve iklimsel koşullarına uygun, kapsamlı ve net sınırları olan bir havalandırma yönetmeliğine ihtiyaç duyduğu ortaya konmuştur. Önerilen yönetmelikte, birey başına minimum 10 litre/saniye taze hava, iç mekân CO₂ yoğunluğunun dış ortama ek olarak en fazla 800 ppm olması, konutlarda minimum hava değişim oranının saatte 0,5, ofis ve sınıf gibi alanlarda ise en az 3 hava değişimi olarak sağlanması gibi kriterler belirlenmiştir. Bu kriterlerin uygulanabilirliği dinamik simülasyonlarla test edilmeli ve paydaş anketleriyle değerlendirilmelidir. Çalışma, Türkiye için bilimsel temelli, sürdürülebilir ve ölçülebilir bir havalandırma yönetmeliği geliştirilmesine katkı sağlamayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
The lack of a reliable and applicable ventilation regulation in Turkey, in terms of indoor air quality and energy efficiency, negatively affects both user health and sustainable building design. Increasing urbanization, the fight against climate change, and new risks posed by epidemic diseases such as respiratory diseases have made the inadequacy of the current legislation more visible. In this thesis, the ventilation regulations of four countries representing different climate zones, such as the European Union, England, Canada-Ontario, and China-Hong Kong, are comparatively analyzed. The selection of the regulations was based on their currency, their reference in the literature, and their representation of different climatic conditions. In the study, the regulations were evaluated within the framework of five main criteria such as clean air quantity, indoor CO₂ levels, energy consumption, other pollutants, and the impact of respiratory diseases. In addition, case studies on natural ventilation applications were conducted, taking into account criteria such as climate, building height, and public access in these analyses. Performance data such as hourly air change rate and energy savings were compiled from the literature for each case, and the place of passive solutions in the regulations was discussed. The findings showed that the European Union regulation comprehensively addresses fundamental elements such as energy efficiency and indoor air quality, while the UK regulation provides detailed guidance on indoor air quality and maintenance safety. While the Canada-Ontario regulation focuses on specific topics such as energy calculations and ventilation of commercial cooking areas, the China-Hong Kong regulation does not detail some important criteria such as human density and system types sufficiently. In addition, it has been determined that specific regulations for airborne diseases such as respiratory diseases are not yet fully included in the regulations examined. As a result, it has been revealed that Turkey needs a comprehensive ventilation regulation with clear boundaries, suitable for its geographical and climatic conditions. In the proposed regulation, criteria such as a minimum of 10 liters/second of fresh air per person, a maximum of 800 ppm of indoor CO₂ concentration in addition to the outdoor environment, a minimum air change rate of 0.5 per hour in residences, and at least 3 air changes per hour in areas of intensive use such as offices and classrooms have been determined. The applicability of these criteria should be tested with dynamic simulations and evaluated with stakeholder surveys. The study aims to contribute to the development of a science-based, sustainable, and measurable ventilation regulation for Turkey.
Benzer Tezler
- An approach for energy efficient retrofits evaluation of educational buildings through life-cycle cost optimization in Turkey
Türkiye'deki eğitim yapılarının yaşam döngüsü maliyet optimizasyonu ile enerji etkin yenilenmesi için bir yaklaşım
YİĞİT YILMAZ
Doktora
İngilizce
2017
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜL KOÇLAR ORAL
- Bir otelin mekanik sistemlerinde uygulanabilecek yöntemlerin karşılaştırılması ve ekonomik analizi
Comparison and economic analysis of the methods applicable to the mechanical systems of a hotel
LEVENT ACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Makine MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GALİP TEMİR
- Türkiye'de uygulanan neredeyse sıfır enerjili bina (NSEB) yaklaşımının değerlendirilmesi
Evaluation of the near zero energy building (NZEB) approach in Turkey
TUNAHAN HÜSNÜ PINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkÇankaya ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN CÜNEYT ELKER
DOÇ. DR. GÜLSU ULUKAVAK HARPUTLUGİL
- Binaların enerji performansının değerlendirilmesine yönelik bir yöntem önerisi: Mülteci ve sığınmacılar için kabul ve barınma merkezi binası örneği
A proposal of a methodology for evaluation of energy performance of buildings: Case study of reception and accommodation center for asylum seekers and refugees building
SADIK ÖNAL
- A new approach to define economically applicable energy efficient retrofit solutions for residential buildings in Turkey
Türkiye'deki konut binalarının enerji etkin iyileştirmesi için ekonomik olarak uygulanabilir çözümlerin belirlenmesinde yeni bir yaklaşım
TOURAJ ASHRAFIAN BONAB
Doktora
İngilizce
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ZERRİN YILMAZ