Türkiye Türkçesi konuşma dili üzerine metindilbilimsel inceleme
Text linguistic analysis of the colloquial Turkish
- Tez No: 951545
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDOĞAN BOZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 317
Özet
Metindilbilimsel araştırmaların genel itibariyle incelendiğinde yazılı metinler üzerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Metindilbilimsel araştırmaların temelinde yer alan metinsellik ölçütleri de buna bağlı olarak yazılı metinlerle şekillenmiştir. Bu çalışmada metinsellik ölçütleri ve değerlendirmeleri konuşma metinleri üzerinden değerlendirilmiştir. Öncelikle konuşma dili ve yazı dili farkı ortaya konmuştur. Daha sonra Türkiye Türkçesi konuşma dili üzerine yapılan çalışmalar tanıtılmıştır. Akabinde sıkça karışıtırılan metindilbilimsel çözümleme ve söylem çözümlemesi arasındaki fark anlatılmıştır. Birinci bölümün ikinci yarısında ise Reinbach'ın (1978) sözlü diyalog içeren metinler için hazırladığı metinsellik ölçütleri temel alınarak başlıklar tek tek incelenmiştir. Buna ek olarak bu çalışmada metinsellik ölçütlerinin merkezinde durumsallığın yer aldığını göstermek için Halliday'in (1989) durumsallık teorisinden yararlanılmıştır. Çalışmanın inceleme bölümünde konuşma metinleri içerisinden hazırlıksız diyaloğa dayalı metin türleri seçilmiştir. Bunlar Sarı Mikrofon Sokak Röportajları'nda beş sözlü metin ve Survivor adlı programın konsey toplantılarından seçilen beş sözlü metindir. Bu on metin Reinbach'ın (1978) metinsellik ölçütlerine göre incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise ulaşılan sonuçlar değerlendirimiş ve aslen İngilizce konuşma dili üzerine kurulan Reinbach'ın (1978) çalışmasının Türkiye Türkçesi için ne kadar geçerli olabileceği sorgulanmıştır.
Özet (Çeviri)
Scholars of textlinguistics have prefered focusing on writteen texts until recent history. Hence, principles of text have been shaped by written texts. In this study, principles of text and evaluations have been evaluated through spoken texts. First, the difference between spoken language and written language has been revealed. Then, studies on spoken Turkish have been introduced. Then, the difference between text linguistic analysis and discourse analysis, which are frequently confused, has been explained. In the second half of the first section, the titles have been examined one by one based on the principles of text prepared by Reinbach (1978) for texts of conversational spoken language. In addition, Halliday's (1989) theory of the context of the situation has been used to show that the context of the situation is at the center of principles of text in this study. In the examination section of the study, text types based on spontenous dialogue have been selected. These are five spoken texts in Sarı Mikrofon Sokak Interviews and five spoken texts selected from the council meetings of the program called Survivor. These ten texts were examined according to Reinbach's (1978) principles of text. In the third section, the results obtained were evaluated and it was questioned how valid Reinbach's (1978) study, which was originally based on spoken English, could be for Turkish.
Benzer Tezler
- Türkiye Türkçesi ağızlarında toprak kavramı ve kavram alanı
Soil concept and its conceptual field in Turkish dialects
SEMA BAL
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VİLDAN COŞKUN
PROF. DR. MURAT ELMALI
- Niğde ili Pınarcık köyü ağzı (İnceleme-söz varlığı)
Dialect of Pınarcık village in Niğde province (Examination-vocabulary)
HATİCE ÇETİNKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERPİL SOYDAN
- Karkamış ağzı
Karkamış dialect
EMİNE SOYYİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
DilbilimGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT CERİTOĞLU
- Afganistan'ın Tahar Özbek ağzı
Tahar Uzbek mouth of Afganistan
ENAYATULLAH NOORİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH ÖZEK
- Türkiye Türkçesi ağızlarında ölüm kavram alanına ait söz varlığı
The lexicon related to the conceptual field of death in Turkish dialects
ÜMMÜGÜLSÜM BİÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıHitit ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSA SARI