Vergi yükü, enflasyon ve ekonomik büyüme ilişkisi: 1990-2022 Türkiye örneği
Tax burden, inflation and economic growth: 1990-2022 Türkiye experience
- Tez No: 951546
- Danışmanlar: PROF. DR. FÜSUN YENİLMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 119
Özet
Vergi yükü teriminin, literatürde çeşitli anlamları bulunmaktadır. Yapılan çalışmada, vergi yükü terimi toplam vergi yükünü ifade etmektedir. Vergi yükünü hesaplarken, kamunun elde ettiği gelirler gayri safi yurtiçi hasıla ile oranlanmaktadır. Vergi yükünün, iki farklı yöntem ile hesaplanması mümkündür. Hesaplama yöntemlerinden birincisinde yalnızca vergi gelirleri hesaplamada kullanılmaktayken, hesaplama yöntemlerinden ikincisinde ise, vergi gelirlerine ilave olarak vergiye benzer gelirlerde hesaplamada kullanılmaktadır. Vergi yükünün, ekonomik büyüme oranlarına olan etkisi, ekonomide yer alan karar verici organların atacakları adımlar da büyük paya sahiptir. Ülkeler, çoğunlukla uyguladıkları vergi teşvikine ilişkin politikalar ile küresel ekonomik sistemde yer alan sermaye yatırımlarını kendilerine yönlendirmeye çalışmaktadırlar. Bu nedenle başka ülkeler de bu doğrultuda kararlar almaktadırlar. Fiyatlar genel düzeyinde oluşan devamlı artışlar ve bu nedenle de yerli paranın değer yitirmesi enflasyon olarak adlandırılmaktadır. Enflasyon makroekonomik değişkeni, ülkelerin ekonomik istikrarını ve sürdürülebilir kalkınma süreçlerini belirleyen temel unsurlardan biridir. Enflasyonun ekonomik büyümeyi nasıl şekillendirdiği, fiyat istikrarı ve yatırım ortamı açısından büyük önem taşımaktadır. Yapılan bu çalışmada, vergi yükü ve enflasyon ile ekonomik büyüme ile arasındaki ilişkiyi araştırmak için, VAR (Vector Autoregression) modelinden yararlanılmıştır. Model oluşturulurken, değişkenlerin durağanlık düzeylerini ölçmek amacıyla ADF (Augmented Dickey-Fuller) ve PP (Phillips-Perron) birim kök testleri kullanılmıştır. Testler neticesinde birim kökün var olup olmadığı test edildikten sonra, değişkenler arasındaki nedenselliğin belirlemesi amacıyla Granger nedensellik analizi ve etkileri incelemek için etki-tepki analizleri uygulanmıştır. Ulaşılan sonuçlarda, vergisel politikaların enflasyon oranlarınlarıyla etkileşim içerisinde olduğu ve ekonomik büyüme oranları üzerinde olumlu etkilerinin bulunduğu ortaya konulmuştur. Ayrıca, ekonomik sistemde, sürdürülebilir büyüme oranlarına ulaşılabilmesi için vergi yükü oranları ile fiyat istikrarını gösteren verilerin dengeli bir dağılıma sahip olması gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
The term tax burden has various meanings in the literature. In the study conducted, the term tax burden refers to the total tax burden. When calculating the tax burden, the revenues obtained by the public are proportional to the gross domestic product. It is possible to calculate the tax burden with two different methods. In the first of the calculation methods, only tax revenues are used in the calculation, while in the second of the calculation methods, in addition to tax revenues, tax-like revenues are also used in the calculation. The effect of the tax burden on economic growth rates also has a large share in the steps to be taken by decision-making bodies in the economy. Countries mostly try to direct capital investments in the global economic system to themselves with the policies related to tax incentives they implement. For this reason, other countries also make decisions in this direction. Continuous increases in the general level of prices and therefore the depreciation of the domestic currency are called inflation. The macroeconomic variable of inflation is one of the basic elements that determine the economic stability and sustainable development processes of countries. How inflation shapes economic growth is of great importance in terms of price stability and the investment environment. In this study, VAR (Vector Autoregression) model was used to investigate the relationship between tax burden and inflation and economic growth. While creating the model, ADF (Augmented Dickey-Fuller) and PP (Phillips-Perron) unit root tests were used to measure the stationarity levels of the variables. After testing whether there was a unit root as a result of the tests, Granger causality analysis was applied to determine the causality between the variables and impulse-response analysis was applied to examine the effects. The results showed that tax policies interact with inflation rates and have positive effects on economic growth rates. In addition, in order to achieve sustainable growth rates in the economic system, tax burden rates and data showing price stability must have a balanced distribution.
Benzer Tezler
- Türkiye'de kayıt dışı ekonominin belirleyicileri üzerine ampirik bir çalışma
An empirical study on the determinants of the shadow economy in Turkey
İPEK ÖZER
- Vergi yükü açısından seçilmiş eski SSCB ülkeleri ve Azerbaycan
Some former USSR contries and Azerbaijan in terms of tax load
ABUTALIB AKHUNDZADA
- Vergi yükü, enflasyon ve ekonomik büyümenin gelir dağılımı üzerindeki etkisi
The effect of tax burden, inflation and economic growth on income distribution
TEMİLE GÜZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MaliyeIğdır Üniversitesiİktisat Politikası Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜRKAN BOZMA
- Türkiye'de kayıt dışı ekonominin ölçülmesi ve belirleyicileri: 1970-2014
Measuring the underground economy and its determinants in Turkey: 1970-2014
ZEHRA ÖZBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
EkonomiBülent Ecevit Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BEŞKAYA
- Yoksulluğun ve gelir dağılımındaki eşitsizliğin dinamikleri: oecd ülkelerine yönelik bir uygulama
Dynamics of poverty and income distribution: an application to oecd countries
SERKAN GÖKSU
Doktora
Türkçe
2019
EkonomiKütahya Dumlupınar Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN KILIÇ