Kur'an kavramlarının anlaşılmasında islam öncesini bilmenin önemi; Veli kavramı örneği
The importance of knowing pre-islamic history in understanding Quranic concepts; Example of the walî of saint
- Tez No: 951821
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEKİ TAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Iğdır Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 297
Özet
.İslâm'dan önceki dönemi bilmek, Kur'ân kavramlarının anlaşılmasına önemli katkılar sağlar. Bu dönemden kasıt Kur'ân'ın yeni nazîl olmaya başladığı dönemdir. İslâm, sonradan ortaya çıkan bir din değil, kendisinden önceki ilahî dinlerin bir devamıdır. Hz. Âdem'den Hz. Muhammed'e (s.a.v.) kadar inen bütün ilahî dinlerin ortak adıdır. Mekke'de inen âyetler İslâm öncesi dönemin inanç, dil, kültür, siyasi ve sosyal hayatında var olan donelerin üzerine münzeldir. Bu nedenle bu asrın bilinmesi önemlidir. Bu çalışmada, velî kavramı özelinde, İslâm öncesi dönemi bilmenin önemi incelenecektir. Çalışmanın temel kavramı olan velî sözcüğü Kur'ân'da çokça kullanılan bir kavramdır. Velî ve mevlâ kavramları İslâm'dan önceki dönemde Hicaz yarımadasında icra edilen siyasi anlaşma türlerinden birinin adıdır. Arap toplumunda bu kavram, himaye/velâ, akrabalık, birine arka çıkma ve onu düşmanlarından koruma, biriyle ittifak kurma, himaye altına girmek suretiyle hayatta kalma ve korkmadan yaşama imkânına erişebilmek anlamında, mezkûr çağın sosyolojik hiyerarşisinde bir sosyal sınıfı ifade etmek için, kullanılan bir kavramdır. Velâ anlaşması yapmak zorunda olanlar, hürlerin himayesine girmeksizin yaşaması mümkün olmayan kölelikten azat olmuş kimselerdir. Kur'ân, Câhiliye Dönemi'nde hayatın değişik vechelerinde kullanılan kavramları ya olduğu gibi kullanmış ya da içindeki menfi çağrışımlardan kurtararak onlara yeni anlamlar kazandırmıştır. Velî kavramı da menfi çağrışımı olan bir kavram iken Kur'ân bu kavramı müspet manaya çevirmiştir. Kavram Kur'ân'da, kulların himayesinden Allah'ın himaye ve korumasına girmeyi, Hz. peygamber'in ve iman edenlerin safında yer almayı ifade etmek için kullanılmıştır. Velî kavramı daha sonraki asırlarda anlam kaymasına uğrayarak mistik ve olağanüstü güçlere sahip manevi şahsiyetler için kullanılacaktır. Bu çalışmada, İslâm öncesi dönemi bilmenin önemi, Kur'ân kavramlarında bağlamın anlama etkisi, bu kavramlarda anlam kayması ve velî kavramının anlam çerçevesi ele alınmıştır. Arap şiirinde kavramın isti'mâl edilişi ve Kur'ân'da hangi manalarda kullanıldığı incelenmiştir. Son bölümde ise kavramın tefsir kaynaklarında ve Kur'ân meâllerinde nasıl anlaşılıp tefsir ve tercüme edildiği tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Understanding the pre-Islamic period significantly contributes to interpreting the concepts of the Qur'an. This period refers to the time when the Qur'an began to be revealed. Islam is not a newly emerged religion but rather the continuation of previous divine religions. It is the common name for all divine religions revealed from Prophet Adam to Prophet Muhammad (peace be upon him). The verses revealed in Mecca were based on the elements of belief, language, culture, politics, and social life existing in the pre-Islamic era. Therefore, understanding this era is crucial. This study focuses on the importance of understanding the pre-Islamic period, particularly in the context of the concept of walī. The central concept of this study, walī, is a term frequently used in the Qur'an. The concepts walī and mawlā were forms of political agreements practiced in the Hijaz region before Islam. In Arab society, the term was used to denote a social class in the sociological hierarchy of that era, representing protection (walā'), kinship, alliance, being under someone's patronage, survival through alliance, and the ability to live without fear. Those who had to enter into a walā' agreement were generally freed slaves who could not survive without the protection of free persons. The Qur'an either retained such pre-Islamic terms or redefined them by removing their negative connotations and assigning them new, positive meanings. The term walī, originally bearing negative connotations, was transformed by the Qur'an into a concept denoting divine guardianship, referring to entering into the protection of God, aligning oneself with the Prophet and the believers. In later centuries, the term experienced a semantic shift, coming to denote mystical figures endowed with extraordinary spiritual powers. This study examines the importance of understanding the pre-Islamic era, the role of context in the meaning of Qur'anic concepts, the semantic shifts in these concepts, and the semantic scope of the term walī. It also explores how the term was used in pre-Islamic Arabic poetry and in what senses it appears in the Qur'an. The final section investigates how the concept has been interpreted and translated in Qur'anic exegesis and translations.
Benzer Tezler
- Kur-an'ın anlaşılmasında çokanlamlılık sorunu
The problem of polysemy in understanding Kur-an
ŞAHİN GÜVEN
- Muhkem-müteşâbih bağlamında hurûf-u mukattaa
Hurûf-u mukattaa in the context of muhkem-muşâbih
İBRAHİM KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER FARUK YAVUZ
- Müslüman kelamında elçi ve vekil kavramları
The concepties envoy and deputy in the muslim of the theology
HARUN ÇAĞLAYAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET AKBULUT
- İbn Rüşd'de ilahi sıfatlar: İlim, irade ve kudret örneği
Divine attributes in averroes with special reference to omniscience, will and omnipotence
İRFAN KARADENİZ
Doktora
Türkçe
2023
DinRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN KARAMAN
- İbnü'l-Cevzî'nin Tefsîru Lüğati'l-Kur'an'ının tahkîki ve tahlili
Examining and analyzing İbn al-Jawzee's tafsir Lugat al-Quran (Interpretation of dictionary of Quran)
AHMET GÖKHAN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinUludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULHAMİT BİRIŞIK