Öğretmenlerin etkenlik düzeyleri ile öğretim programı uyarlama örüntüleri arasındaki ilişkide eğitim programı okuryazarlığının aracı rolü (Afyonkarahisar örneklemi)
The mediating role of curriculum literacy in the relationship between teachers' agency levels and curriculum adaptation patterns (The case of Afyonkarahisar sample)
- Tez No: 952198
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CAHİT ERDEM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Afyon Kocatepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 110
Özet
Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin etkenlik düzeyleri ile öğretim programı uyarlama örüntüleri arasındaki ilişkide eğitim programı okuryazarlığının aracı rolünü incelemektir. Öğretmenlerin öğretim programlarını uygulama sürecinde gerçekleştirdikleri uyarlamalar, yalnızca içerik düzeyinde değil; pedagojik refleksler, bağlamsal gereklilikler ve bireysel mesleki yeterliklerle şekillenen karmaşık süreçlerdir. Bu bağlamda öğretmen etkenliği, öğretmenin pedagojik karar alma gücünü; eğitim programı okuryazarlığı ise programı anlama, yorumlama ve uygulama yetkinliğini temsil etmektedir. Araştırmada bu iki yapının, öğretim programını uyarlama örüntüleriyle nasıl bir ilişkide olduğu, özellikle de aralarındaki dolaylı etkiler aracılığıyla test edilmiştir. İlişkisel tarama modeline dayalı bu araştırmanın çalışma grubunu 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Afyonkarahisar ilinde görev yapmakta olan 412 öğretmen oluşturmaktadır. Veriler; Öğretmen Failliği Ölçeği, Eğitim Programı Okuryazarlığı Ölçeği ve Öğretim Programını Uyarlama Örüntüleri Ölçeği ile toplanmıştır. Elde edilen veriler, korelasyon ve aracılık analizleri ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenlerin etkenlik düzeyleri ile öğretim programında genişletmeye yönelik uyarlama örüntüleri arasında anlamlı bir ilişki olduğu; bu ilişkide eğitim programı okuryazarlığının anlamlı bir aracı rol üstlendiği saptanmıştır. Benzer şekilde, öğretmen etkenliği ile atlamaya yönelik uyarlama örüntüleri arasındaki ilişkide de eğitim programı okuryazarlığı aracılığıyla dolaylı bir etki ortaya çıkmıştır. Ancak, yeniden düzenlemeye yönelik uyarlama örüntüsü açısından etkenlik ve program okuryazarlığı arasında anlamlı bir aracılık ilişkisi gözlenmemiştir. Bu durum, yeniden düzenleme davranışının pedagojik kararların ötesinde bağlamsal, deneyimsel ve yapısal faktörlerle şekillendiğini göstermektedir. Elde edilen bulgular, öğretim programını uyarlama süreçlerinin çok katmanlı yapısını ortaya koymakta; özellikle yeniden düzenleme davranışlarının açıklanmasında öğretim stratejileri bilgisi, mesleki yaratıcılık, deneyim ve okul kültürü gibi farklı değişkenlerin dikkate alınması gerektiğine işaret etmektedir. Bu kapsamda, öğretmen eğitiminde yalnızca öğretim programı bilgisi değil, aynı zamanda pedagojik esneklik ve yaratıcı uygulama becerilerinin geliştirilmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is the mediating role of curriculum literacy in the relationship between teachers' agency levels and curriculum adaptation patterns. Curriculum adaptation practices carried out by teachers during instructional processes are not only content-related but also shaped by pedagogical reflexes, contextual requirements, and professional competencies. In this context, teacher agency represents the power of pedagogical decision-making, while curriculum literacy refers to the ability to comprehend, interpret, and apply the curriculum effectively. This research investigates how these two constructs relate to adaptation patterns, particularly focusing on their direct and indirect effects. In this correlational research study, the sample consisted of 412 teachers working in Afyonkarahisar, Türkiye during the 2023–2024 academic year. Data were collected through the Teacher Agency Scale, the Curriculum Literacy Scale, and the Curriculum Adaptation Patterns Scale. The data were analyzed using correlation and mediation analysis. The findings revealed that teacher agency had a significant effect on“extending”adaptation pattern, with curriculum literacy serving as a significant mediator in this relationship. Similarly, curriculum literacy mediated the relationship between teacher agency and“omitting”adaptation pattern. However, no mediating effect was observed in the relationship between teacher agency and“replacing or revising”adaptation pattern. This suggests that replacing or revising behaviors may be shaped by more complex, contextual, and experience-based variables beyond individual competence and curriculum knowledge. These results indicate that curriculum adaptation processes have a multilayered structure and that supporting teacher training with pedagogical flexibility and adaptive practice skills, in addition to curriculum literacy, is essential.
Benzer Tezler
- Öğretmenlerin öğretimi planlama ve uygulamada özerklik algısı ve beklentileri üzerine bir araştırma
A study on autonomy perceptions and expectations of teachers in planning and implementing of teaching
MERYEM TOKGÖZ CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLAY BÜMEN
- Mesleki gelişim yöntemi olarak uygulanan mesleki öğrenme topluluklarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi
Evaluating professional learning communities implemented as a method for professional development according to teachers' views
GAMZE ÖZER
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABRİ ÇELİK
- Okul öncesi öğretmenlerinin duyu bütünleme eğitiminin önemine yönelik farkındalıkları
Preschool teachers' awareness of the importance of sensory integration education
ZEYNEP SÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MİNE AKKAYNAK
- Öğretmenlerin faillik (etkenlik) algılarının incelenmesi
Examining teachers' perceptions of agency
SERKAN ACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimKarabük ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RAMAZAN CANSOY
- İlköğretim Türkçe dersi (6-7-8. sınıflar) öğretim programında yer alan temel becerilerin kazandırılmasında çocuk edebiyatı ürünlerinin etkisi(21. yüzyıl örneklemi)
The effect of works in children literature on the realization of basic skills studied in primary school Turkish language courses (6th-7th-8th grades) of the ministry of national education (The sample of 21st century)
MÜZEYYEN ALTUNBAY
Doktora
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GIYASETTİN AYTAŞ