Elazığ kent meydanlarının fonksiyonel açıdan coğrafi analizi: 15 Temmuz Demokrasi Meydanı ve Cumhuriyet Meydanı
A geographical analysis of the functional aspects of urban squares in Elazığ: The case of 15 July Democracy Square and Republic Square
- Tez No: 952455
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EMRAH ŞIKOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkiye Coğrafyası Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Bu tez, Elazığ ilinin kent merkezinde yer alan 15 Temmuz Demokrasi Meydanı ve Cumhuriyet Meydanı'nın kent morfolojisindeki yerini, fiziksel yapılarını, sosyo-kültürel işlevlerini ve kullanıcılar üzerindeki etkilerini kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Çalışmanın temel amacı, bu meydanların sadece estetik ve görsel işlevlerini değil, aynı zamanda sosyal, ekonomik ve kültürel bağlamdaki önemlerini de analiz ederek, bu alanların şehirleşme süreçlerindeki fonksiyonel dönüşümlerini anlamaktır. Elazığ ili, Doğu Anadolu Bölgesi'nde Yukarı Fırat havzasında yer alan önemli bir yerleşim merkezi olarak, doğal ve beşeri unsurlar açısından araştırmaya elverişli bir konuma sahiptir. Kentin ekonomisi sanayi, tarım ve ticarete dayanmakla birlikte, tarihi süreçte meydana gelen demografik değişim ve mekânsal yapılaşma, kamusal alanların kullanımına doğrudan etki etmiştir. Çalışmada, bu bağlamda kent meydanlarının geçmişten günümüze geçirdiği tipomorfolojik değişim, işlevsellikleri ve kullanıcı profilleri detaylı bir şekilde incelenmiştir. Çalışmada, kavramsal çerçevenin oluşturulması için literatür taramasının yanı sıra Mekân Dizim Analizi (Space Syntax) ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) tabanlı analizler gerçekleştirilmiştir. Meydanların mekânsal ilişkileri, erişilebilirlik düzeyleri ve kullanım yoğunlukları, Tampon Bölge analizleri, Network Hizmet Ağ yöntemi ve yaya hareketliliği gözlemleriyle değerlendirilmiştir. Ayrıca saha çalışmaları kapsamında gözlem, kapı sayım yöntemi ve iz sürme teknikleri uygulanarak kullanıcı davranışları analiz edilmiştir. Verilerin görselleştirilmesi ve haritalandırılması için çeşitli yazılımlar (MapInfo Pro, DepthmapX) kullanılmıştır. Çalışma bulguları 15 Temmuz Demokrasi Meydanı ve Cumhuriyet Meydanı'nın, Elazığ kenti içinde hem fiziksel hem de toplumsal birer merkez olarak kritik bir rol oynadığını ortaya koymaktadır. Meydanlar, yalnızca kent estetiğini şekillendiren unsurlar değil, aynı zamanda halkın sosyo-kültürel etkileşim alanları olarak işlev görmektedir. Yaya erişilebilirliği ve kullanım yoğunluğu açısından, meydanların çevresel tasarımında ulaşım ağlarının entegrasyonunun önemli olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, demografik faktörlerin meydanların kullanım şekli üzerinde belirleyici olduğu, özellikle yaş ve cinsiyet gibi unsurların kullanıcı profillerini etkilediği gözlenmiştir. Çalışma, Türkiye genelinde kent meydanları üzerine yapılan sınırlı sayıdaki araştırmalara katkıda bulunarak, bu alanların sürdürülebilir bir şekilde planlanması ve yönetilmesine yönelik öneriler sunmaktadır. Özellikle Elazığ özelinde, bu tür bir çalışmanın eksikliği göz önüne alındığında, tezin hem yerel yönetimler hem de kent plancıları için yol gösterici bir kaynak olabileceği düşünülmektedir. Kent meydanlarının morfolojik yapısının detaylı bir analizi, bu alanların gelecekte daha işlevsel ve kullanıcı odaklı tasarlanmasına olanak sağlayacaktır. Sonuç olarak, 15 Temmuz Demokrasi Meydanı ve Cumhuriyet Meydanı, Elazığ kent yaşamının önemli bir parçası olarak, sosyal, kültürel ve ekonomik bağlamda çok yönlü işlevler üstlenmektedir. Çalışma, bu meydanların daha etkin kullanılabilmesi için kullanıcı davranışları doğrultusunda yeniden düzenlenmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Ayrıca, sürdürülebilir şehir planlaması bağlamında kamusal alanların erişilebilirlik ve fonksiyonellik düzeylerinin artırılması için kent yönetimlerine çeşitli öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This thesis comprehensively examines the place of 15 July Democracy Square and Republic Square, located in the city center of Elazığ, in the urban morphology, their physical structures, socio-cultural functions, and their impacts on users. The primary aim of the study is to analyze these squares not only for their aesthetic and visual functions but also for their significance in social, economic, and cultural contexts, aiming to understand the functional transformations of these spaces within urbanization processes. Elazığ province, situated in the Upper Euphrates Basin of the Eastern Anatolia Region, serves as a significant settlement center, offering a rich context for research due to its natural and human features. While the city's economy is based on industry, agriculture, and trade, historical demographic changes and spatial developments have directly influenced the usage of public spaces. In this context, the study examines the typomorphological changes, functionalities, and user profiles of urban squares from past to present. The study employs a comprehensive methodological framework that includes literature reviews, Space Syntax analysis, and Geographic Information Systems (GIS)-based analyses. Spatial relationships, accessibility levels, and usage densities of the squares were evaluated using Buffer Zone analysis, Network Service Area method, and observations of pedestrian mobility. Additionally, field studies incorporated observation, gate count method, and tracing techniques to analyze user behavior. Various software tools (e.g., MapInfo Pro, DepthmapX) were utilized for data visualization and mapping. The findings reveal that 15 July Democracy Square and Republic Square play critical roles as both physical and social centers within Elazığ. The squares are not only elements shaping urban aesthetics but also act as socio-cultural interaction zones for the public. From the perspectives of pedestrian accessibility and usage density, the integration of transportation networks in the environmental design of the squares has been identified as crucial. Furthermore, demographic factors, particularly age and gender, were observed to influence the usage patterns of these spaces. This study contributes to the limited body of research on urban squares in Turkey by providing recommendations for their sustainable planning and management. Given the lack of similar studies specific to Elazığ, the thesis is expected to serve as a guiding resource for local authorities and urban planners. A detailed analysis of the morphological structures of urban squares will facilitate their future design to be more functional and user-centered. In conclusion, 15 July Democracy Square and Republic Square are pivotal components of urban life in Elazığ, serving multifaceted roles in social, cultural, and economic contexts. The study underscores the need for these squares to be redesigned based on user behaviors to enhance their effectiveness. Furthermore, it offers various recommendations to local administrations for improving the accessibility and functionality of public spaces in the framework of sustainable urban planning.
Benzer Tezler
- Erken Cumhuriyet Dönemi(1923-1950) meydanlarının form, estetik ve işlev bağlamında değerlendirilmesi
Evalution of Early Republic Period squares(1923-1950) in terms of form, aesthetics and function
ELİF AĞAOĞLU YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN TÜRKOĞLU
- Elazığ kent merkezinde bulunan ortaöğretimde okuyan öğrencilerde obezite sıklığı ve etkileyen faktörlerin incelenmesi
An examination of obesity frequency and its affecting factors of the students of high schools in the Elazig city center
BERRAK YILDIRIM
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2010
Halk SağlığıFırat ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. A. FERDANE OĞUZÖNCÜL
- Elazığ kent merkezinde yaşayan 15-49 yaş grubu kadınların yaşam kaliteleri ve etkileyen faktörler
The life quality of the women aged between 15-49 living in the elazig city center and the factors that have an impact on their life quality
İREM BULUT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
Halk SağlığıFırat ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN ERHAN DEVECİ
- Elazığ kent merkezinin tektoniği,depremselliği ve mikrobölgelemesi
Elaziğ city center tectonics, seismicity and mikrozonation
MAHMUT PALUTOĞLU
Doktora
Türkçe
2014
Deprem MühendisliğiFırat ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT İNCEÖZ
- Elazığ kent merkezinde erişkin kadınların kilo sorunu ve zayıflama davranışlarının irdelenmesi
Adult women weight problem and examination of attenuation behaviors in Elaziğ city center
SEDA ÖZBEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk SağlığıFırat ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN ERHAN DEVECİ