Emirdağ-Bayat (Afyon) ve Han (Eskişehir) ilçeleri arasında kalan bölgenin jeolojik özelliklerinin ve ticari mermer potansiyelinin incelemesi
Investigation of the geological features and commercial marble potential of the region between Emirdağ-Bayat (Afyon) and Han (Eskişehir) districts
- Tez No: 952782
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞEMSETTİN CARAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Han, Emirdağ, Bayat, ticari mermer, ekonomik potansiyel, Han, Emirdağ, Bayat, commercial marble, economic potential
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 72
Özet
Bu çalışma ile inceleme alanında yayılım sunan sedimanter (dolomit, çakıltaşı, traverten), metamorfik (mermer) ve magmatik (kaynaklanmış tüf) kayaçların ticari mermer potansiyelinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu kayaçlar basit olarak yaşlı temel ve genç örtü kayalar şeklinde ayrılabilir. Üst Permiyen yaşlı mermerler ve Orta Triyas-Üst Jura yaşlı dolomitler ve dolomitlerden türemiş çakıltaşları yaşlı temel kayaları, Orta Miyosen yaşlı kaynaklanmış tüfler ve Orta Miyosen yaşlı travertenler genç örtü kayaları oluşturur. Potansiyel alanlarda ticari mermer üretimi için yeterli jeolojik koşullar; rezerv durumu, sağlamlık, verimlilik, renk, desen ve homojenitedir. Hem temel kayalar hem de örtü kayalar çalışma alanında geniş yayılımları ve kalınlıkları ile önemli rezervlere sahiptirler. Genel olarak, Anadolu kıtası Kretase-Paleosen döneminde sıkışmalı tektoniğin ve Alt Miyosen sonrası açılma tektoniğinin etkisinde kalmıştır. Yaşlı temel kayalar sıkışmalı tektonikten yoğun bir şekilde etkilenmişlerdir. Bunun sonucu olarak gevrek davranan mermerlerde yoğun eklem sistemleri gelişmiş ve mermerlerin verimlilik ve sağlamlık potansiyeli düşmüştür. Ancak daha elastik davranan dolomitler ve dolomitli çakıltaşlarının bazı bölümlerinde eklem sistemleri daha az gelişmiştir. Bu alanlarda masif yapılı dolomit ve çakıltaşlarının verimlilik ve sağlamlık potansiyelleri yüksektir. Travertenler ve kaynaklanmış tüfler sadece açılma tektoniğinden etkilendikleri için eklem sistemlerinin gelişimi daha az olmuştur. Bu nedenle masif yapılı travertenlerin ticari mermer için verimlilik ve sağlamlık potansiyeli yüksektir. Ancak, kaynaklanmış tüfler yumşak olduklarından dolayı sağlamlık potansiyelleri ticari mermer için yeterli değildir. Mermer, dolomit ve çakıltaşları grinin açık ve koyu tonlarında, travertenler sarı, krem, gri ve gümüşün tonlarında renklere sahiptirler. Travertenler tabaka düzlemleri boyunca düzenli ve homojen yayılan irili ufaklı gözenek ve delikler içermektedirler. Dolomitler bazı alanlarda oluşum özelliklerinden kaynaklı homojen örümcek ağı desenleri göstermektedir. Çakıltaşları gri renkli dolomit çakıllarının gri renkli karbonat çimentoyla bağlandığı homojen görünümlere sahiptir. Mermer, dolomit ve traverten plakalarında açık ve koyu renkler bantlar şeklinde tekrarlanan homojen desenler oluşturur. Çalışma alanındaki mermer, dolomit, çakıltaşı ve travertenlerin renk, desen ve homojenite özellikleri ticari mermer olarak kullanıma uygundur. 2000 li yılların başından itibaren iç ve dış piyasada yükselen talepler, ülkemizde ve çalışma alanında ticari mermer arama ve üretim faaliyetlerini artırmıştır. Bu dönemde çalışma alanındaki mermer, dolomit, çakıltaşı ve traverten rezervleri üzerinde 250'nin üzerinde mermer arama ruhsat başvurusu gerçekleştirilmiştir. Bunlardan yeterli jeolojik koşulları sağlayan az bir bölümünde (mermerlerde 1 adet dolomitlerde 16 adet, çakıltaşlarında 2 adet, travertenlerde 5 adet) ocak işletmesi faaliyet göstermiştir. Büyük bölümü ise yeterlilik koşullarından bir veya bir kaçını sağlamadıklarından dolayı terk ya da iptal edilmiştir. Pandemi nedeniyle 2020 yılından bu yana ticari mermerlerin yurt dışı (özellikle Çin) talepleri azalmakta ve birim fiyatlarında düşüşler yaşanmaktadır. Bu durum hem ülke genelinde hem de çalışma alanında pek çok mermer ocak işletmesinin faaliyetlerine ara vermesine sebep olmuştur. Bu nedenle çalışma alanında dolomitlerde 5 adet ve travertenlerde 3 adet ocak işletmesi faaliyetlerine devam etmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to evaluate the commercial marble potential of sedimentary (dolomite, conglomerate, travertine), metamorphic (marble) and magmatic (welded tuff) rocks spreading in the study area. These rocks can be simply divided into old basement and young cover rocks. Upper Permian marbles and Middle Triassic-Upper Jurassic dolomites and conglomerates derived from dolomites form old basement rocks, Middle Miocene welded tuffs and Middle Miocene travertines form young cover rocks. Sufficient geological conditions for commercial marble production in potential areas are reserve, stability, productivity, color, pattern and homogeneity. Both the basement rocks and the cover rocks have significant reserves with their wide distribution and thickness in the study area. In general, the Anatolian continent was affected by compressional tectonics during the Cretaceous-Paleocene period and extensional tectonics after the Lower Miocene. Old basement rocks were heavily affected by compressional tectonics. As a result, dense joint systems developed in brittle marbles and the productivity and stability potential of the marbles decreased. However, in some parts of dolomites and dolomitic conglomerates that behave more elastically, joint systems are less developed. In these areas, the productivity and stability potential of massive dolomites and conglomerates is high. Since travertines and welded tuffs are only affected by extensional tectonics, the development of joint systems has been less. Therefore, massive travertines have a high productivity and stability potential for commercial marble. However, since welded tuffs are soft, their durability potential is not sufficient for commercial marble. Marble, dolomite and conglomerates have light and dark shades of gray, while travertines have shades of yellow, cream, gray and silver. Travertines contain large and small pores and holes spread regularly and homogeneously along the layer planes. Dolomites show homogeneous spider web patterns in some areas due to their formation characteristics. The conglomerates have homogeneous appearances where gray dolomite pebbles are bonded with gray carbonate cement. Light and dark colors in marble, dolomite and travertine plates form homogeneous patterns repeated in the form of bands. The color, pattern and homogeneity properties of the marble, dolomite, conglomerate and travertine in the study area are suitable for use as commercial marble. Since the beginning of the 2000 s, increasing demands in domestic and foreign markets have increased commercial marble exploration and production activities in our country and in the study area. During this period, more than 250 marble exploration license applications have been made on the marble, dolomite, conglomerate and travertine reserves in the study area. Quarry operations have been operating in a small part of these that provide sufficient geological conditions (1 for marble, 16 for dolomite, 2 for conglomerate and 5 for travertine). Most of them have been abandoned or canceled because they did not meet one or more of the sufficient geological conditions. Due to the pandemic, the demand for commercial marble abroad (especially China) has been decreasing since 2020 and there have been decreases in unit prices. This situation has caused many marble quarries to suspend their activities both in the country and in the study area. For this reason, 5 dolomite and 3 travertine quarries continue their activities in the study area.
Benzer Tezler
- Bayat ilçesinde göçlerin nedenleri ve sonuçları
The reasons and results of emigration in Bayat town
MUSTAFA KOÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
CoğrafyaAfyon Kocatepe ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKKI YAZICI
- Günümüzde üretilen Bayat ve Emirdağ kilim örneklerinde motifler ve anlamları
Motifs and their meanings in contemporary Bayat and Emirdağ kilim samples
FEYZAHAN YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sanat TarihiAfyon Kocatepe Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASUMAN ŞENEL
- Temettuât defterlerine göre Nevâhî- Barçın kazasının sosyo- ekonomik yapısı
According to the temettuât notebooks Nevâhî-i Barçin town's social- economic position
SEFA KENDİRLİ
- Afyonkarahisar ili yüzey araştırmaları ışığında İçbatı Anadolu'da demir çağı seramiği
Iron age pottery in inner Western Anatolia in the light of Afyonkarahisar provincial surface surveys
PINAR KIZILTEPE BİLGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ArkeolojiPamukkale ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERİM KONAKÇI
- Afyonkarahisar Bizans dönemi mimari plastiği
Byzantine architectural sculpture in Afyonkarahisar
GÖRKEM IŞIK