Kişilik özellikleri ve kariyer kararlılığı arasındaki ilişkide, çocukluk çağı travmatik yaşantıları, algılanan sosyal destek ve psikolojik sağlamlığın aracı rollerinin incelenmesi
Investigation of the mediating roles of childhood traumatic experiences, perceived social support, and psychological resilience in the relationship between personality traits and career decision-making consistency
- Tez No: 952795
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NESLİHAN ÇIKRIKÇI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Kişilik, kariyer kararlılığı, çocukluk çağı travmatik yaşantısı, sosyal destek, psikolojik sağlamlık, Personality, career determination, childhood traumatic experiences, social support, psychological resilience
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 199
Özet
Yapılan araştırmada lise öğrencilerinde kişilik özellikleri ve kariyer kararlılığı arasındaki ilişkide, çocukluk çağı travmatik yaşantıları, algılanan sosyal destek ve psikolojik sağlamlığın aracı rollerinin incelenmesi amaçlanmıştır. İlişkisel desenle yürütülen bu araştırmanın örneklemini Tokat ili sınırlarında eğitim gören 391 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışma grubu, kolayda örnekleme yöntemi seçilmiştir. Araştırmada Demografik Bilgi Formu, Beş Faktör Kişilik Ölçeği Kısa Formu, Kariyer Kararlılığı Ölçeği, Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği, Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Revizyonu ve Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği kullanılmıştır. Katılımcılardan toplanan veriler istatistiksel analizleri için SPSS 24.0 programı kullanılmıştır. İlk olarak kayıp veri analizi gerçekleştirilmiş olup kayıp veri olmadığı tespit edildikten sonra uç değer analizine geçilmiştir. Z puanlarının ±3 aralığı dışında kalan dokuz veri, data setinden çıkartılmıştır. Veri analizine katılımcılardan toplanan 391 veri ile devam edilirken, verilerin normal dağılıp dağılmadığının tespit edilmesi için“Normallik Testi”gerçekleştirilmiş, verilerin basıklık ve çarpıklık değerlerinin ±2 arasında olduğu belirlenerek, verilerin normal dağılım gösterdiği belirlenmiştir. Değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi yapılmıştır. Araştırmanın hipotezlerini test etmek amacıyla SPSS Process 4.1 (Hayes, 2022) makro paketi kullanılmıştır. Kişilik özellikleri ve kariyer kararlılığı arasındaki ilişkide, çocukluk çağı travmatik yaşantıları, algılanan sosyal destek ve psikolojik sağlamlığın aracı rolü Paralel Seri Aracı Model Analizi (Model 81) ile incelenmiştir. Yapılan araştırmada öğrencilerin kariyer kararlılığı ile psikolojik sağlamlık, sorumluluk, uyumluluk, dışadönüklük, deneyime açıklık ve sosyal destek arasında pozitif yönde anlamlı ilişki belirlenmiştir. Kariyer kararlılığı ile nevrotiklik ve çocukluk çağı travmaları arasında ise negatif yönde anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Yapılan aracılık analizi sonucuna göre sorumluluk, uyumluluk, nevrotiklik, deneyime açıklık, dışa dönüklük ve kariyer kararlılığı arasındaki ilişkide çocukluk çağı travmaları ile psikolojik sağlamlık ise sıralı aracı rolde olduğu tespit edilmiştir. Lise öğrencilerinin kariyer kararlılığına yönelik bir model sunan bu çalışmanın, lise öğrencilerine yönelik kariyer planlamalarına katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. Ayrıca elde edilen sonuçlarla birlikte kariyer kararlılığını sağlayan psikolojik nedenleri anlamaya yönelik yeni bakış açılarının sunulabildiği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, it was aimed to examine the mediating roles of childhood traumatic experiences, perceived social support and psychological resilience in the relationship between personality traits and career determination in high school students. The sample of this study, which was conducted with a relational design, consisted of 391 high school students studying in Tokat province. The study group was selected by convenience sampling method. Demographic Information Form, Five Factor Personality Scale Short Form, Career Stability Scale, Childhood Traumas Scale, Revision of Perceived Social Support Scale and Brief Psychological Resilience Scale were used in the study. SPSS 24.0 program was used for statistical analysis of the data collected from the participants. First, missing data analysis was performed and after it was determined that there was no missing data, extreme value analysis was started. Nine data outside the ±3 range of Z scores were removed from the data set. While continuing the data analysis with 391 data collected from the participants, the“Normality Test”was performed to determine whether the data were normally distributed, and it was determined that the kurtosis and skewness values of the data were between ±2, and it was determined that the data were normally distributed. Pearson Product Moment Correlation Analysis was performed to determine the relationship between the variables. SPSS Process 4.1 (Hayes, 2022) macro package was used to test the hypotheses of the study. The mediating role of childhood traumatic experiences, perceived social support and psychological resilience in the relationship between personality traits and career determination was examined with Parallel Series Mediator Model Analysis (Model 81). In the study, a significant positive relationship was found between career determination and psychological resilience, conscientiousness, conscientiousness, agreeableness, extraversion, openness to experience and social support. On the other hand, a significant negative relationship was found between career determination and neuroticism and childhood traumas. According to the results of the mediation analysis, it was determined that childhood traumas and psychological resilience played a sequential mediating role in the relationship between conscientiousness, agreeableness, neuroticism, openness to experience, extraversion and career determination. It is thought that this study, which presents a model for high school students' career determination, can contribute to career planning for high school students. In addition, with the results obtained, it is thought that new perspectives can be presented to understand the psychological reasons that provide career determination.
Benzer Tezler
- Lise öğrencilerinin kariyer kararsızlıkları ve proaktif kişilik özellikleri arasındaki ilişkide azmin aracı rolü
The mediating role of grit in the relationship between career indecision and proactive personality in high school students
MÜFİDE YEŞİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZHAN KIRDÖK
- Bireysel kariyeri etkileyen kişilik özellikleri ve İİBF örneği
Personality traits effects of individual career and example of business and administration
ŞULE ÇAKAR
- Spor bilimleri alanında öğrenim gören öğrenciler ile mezunların kariyer planlama ve geliştirme durumlarının incelenmesi (Muğla Sıtkı Koçman üniversitesi örneği)
Investigation of career planning and development status of graduates and students in sports sciences (Muğla Sitki Koçman University case)
AYDAN KERMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİL EVREN ŞENTÜRK
- Kariyer kararsızlığının yordayıcısı olarak karar verme stilleri, algılanan aile desteği ve kişilik
Investigation of decision making styles, perceived family support and personality as predictive of career indecisiveness
UMUTCAN YAĞMUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimBaşkent ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HİCRAN ÇETİN GÜNDÜZ
- Kız Anadolu imam hatip liselerindeki öğrencilerin meslek seçimi ve kariyer yönelimleri üzerine bir olgubilim çalışması
A study of phenomology on the professional selection and career orientation of students in girls' Anatolian high schools
GÜLSU NAİBOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ ÖZDEMİR