Hicrî üçüncü asır Evâil literatüründe Asr-ı Saadet dönemi ile ilgili rivayetlerin tahrici ve değerlendirilmesi
The analysis and evaluation of narrations regarding the era of Asr al-Saadet in the third century of Hijra Evail literature
- Tez No: 952891
- Danışmanlar: PROF. DR. ADİL YAVUZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Evâil, Asr-ı Saâdet, ilkler, hadis, rivâyet, râvi, tahric, Awā'il, Asr-ı Sa'adah, firsts, ḥadīth, narration, narrator, takhrij
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hadis Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 190
Özet
“İlk nedir ve kimdir?”,“İlk yapan kimdir?”,“İlk söyleyen kimdir?”gibi sorulara cevap veren evâil eserleri, İslam'ın erken dönemlerinin düşünce yapısını, kültürünü, Asr-ı Saadet algısını ve sonraki dönemlere olan etkilerini anlamak için hayati öneme sahiptir. Bu çalışmada da hicrî üçüncü asır evâil literatüründeki Asr-ı Saadet dönemi ile ilgili rivayetler araştırılmıştır. Bu rivayetler İbn Ebî Şeybe'nin el-Musannef, İbn Kuteybe'nin el-Meârif, İbn Ebî Âsım en-Nebîl'in el-Evâil, Ebû Arûbe el-Harrânî'nin el-Evâil ve İbrahim b. Muhammed el-Beyhakî'nin Kitâbu'l-Mehâsin ve'l Mesâvî isimli eserlerinden tespit edilip ricâl kitaplarından sıhhatlerinin belirlenmesiyle tahricleri yapılmıştır. Rivayetler hadis, târih, siyer, tabakât ve şerh kitaplarına başvurularak değerlendirilmiştir. Aynı zamanda evâil literatürü tanıtılarak günümüze ulaşan evâil eserleri ve müellifleri hakkında bilgi verilmiştir. Evâil eselerinin müelliflerinin çok yönlü alimler olması dikkat çekici bir husustur. Bu alimler başta hadis ve tarih olmak üzere birçok ilimde derinleşmişlerdir. Müelliflerin hadis alanındaki uzmanlıkları rivayetleri naklederken senedlerine de yer vermelerine sebep olmuştur. Merfû, mevkûf ve maktû rivayetlere de yer verildiğinden hadislerin sahih, hasen veya zayıf oldukları da tespit edilmiştir. Evâil türü eserlerde konular, ağırlıklı olarak Asr-ı Saadet dönemi ile ilgili olsa da genel itibariyle belirli bir döneme odaklanmadan Hz. Âdem'den başlayıp kıyamete kadar geçen süreci konu alan ilkler bulunmaktadır. Asr-ı Saadet tarihindeki dönüm noktalarına işaret eden rivayetler geçmiş ile gelecek arasında bir köprü kurarak İslam tarihi ve düşüncesinin anlaşılmasını sağlamıştır.
Özet (Çeviri)
The Awā'il literature addresses foundational questions such as:“What was the first?”,“Who was the first to do it?”, and“Who was the first to say it?”. These works hold considerable significance for understanding the intellectual, cultural, and perceptual framework of the Asr al-Saʿādah and its influence on the formative periods of early Islam. This study explores narrations related to the Asr al-Saʿādah as preserved in Awāʾil texts from the third century of the Hijri calendar. The narrations were sourced from several prominent classical works, including Ibn Abī Shaybah's al-Muṣannaf, Ibn Qutaybah's al-Maʿārif, Ibn Abī ʿĀṣim al-Nabīl's al-Awā'il, Abū 'Arūbah al-Ḥarrānī's al-Awā'il, and al-Bayhaqī's Kitāb al-Maḥāsin wa'l-Masāwī. These reports were subjected to takhrīj through critical analysis using the science of rijāl, and further supported by references to sīrah, ṭabaqāt, historical records, and sharḥ. The study also introduces the Awā'il genre hadith and examines the surviving works and authors associated with it. Notably, the authors of these works were polymath scholars well-versed in diverse Islamic sciences, particularly ḥadīth and history. Their expertise enabled them to include detailed chains of isnād and categorize narrations as marfū', mawqūf, or maqṭū', assessing their status as ṣaḥīḥ, ḥasan, or ḍa'īf. Although largely centered on the Asr al-Sa'ādah, Awā'il works encompass“firsts”that range from the time of Prophet Adam to the Day of Judgment. These narrations, often highlighting critical junctures in Asr-ı Saadet history, serve as a bridge between past and future, contributing to a richer understanding of Islamic historical consciousness and intellectual tradition.
Benzer Tezler
- Hicri üçüncü asır Kur'an yazmalarında kıraat tercihi: Türk ve İslam Eserleri Müzesi Şam Evrakı Koleksiyonu örneği
The qirā'āt choice in Qur'anic manuscripts of the third century of hijrah: The case of damascus Collection in the Museum of Turkish and Islamic Arts
BETÜL GENAN
Doktora
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EMİN MAŞALI
- Haris El-Muhasibi'nin kelami görüşleri
Başlık çevirisi yok
CENGİZ TÜCCAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞERAFEDDİN GÖLCÜK
- İbn Kuteybe'nin mezhep anlayışı ve diğer mezheplere bakışı
Ibn qutayba's understanding of sect and his approach to the other sects
MİNE DEMİRBİLEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN ONAT
- Ali b. el-Medînî'nin İlelü'l-Hadîs ve Ma'rifetü'r-Ricâl Ve't-Târîh adlı eserinin hadis ilmi açısından değerlendirilmesi
A hadith methodological analysis of Ali Ibn al-Madînî's İlal al-Hadith wa Ma'rifatu'r-Rijal Wa't-Tarih in the term of hadith
MEHMET ANGAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUTLU GÜL
- İbrahim el-Harbî ve el-İlel ve't-Tarîh isimli eseri-derleme ve değerlendirme
Ibrahim al-Harbi and al-Ilel ve't-Tarih - compilation and evaluation
MEHMET MÜCAHİT GÜLYAVŞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TALAT SAKALLI