Vergi uyuşmazlıklarında idari çözüm yollarının etkinliği
Effectiveness of administrative solutions in tax disputes
- Tez No: 952969
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET MAŞUK FİDAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Muhasebe ve Finans Yönetimi Anabilim Dalı
- Bilim Dalı: Muhasebe Ve Denetim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
Bu çalışma, Türkiye'de vergi uyuşmazlıklarının idari çözüm yollarının etkinliğini analiz etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Uzlaşma, karşılıklı anlaşma usulüne başvuru (özel nitelikli çözüm yolu), hata düzeltme, pişmanlık ve ıslah, cezada indirim, izaha davet, gönüllü uyum, kamu denetçiliği kurumu (Ombudsmanlık) mekanizmaları gibi idari süreçlerin etkinliği, literatür taraması, mevzuat incelemesi ve resmi raporların analizi yoluyla değerlendirilmiştir. Bulgular, vergi uyuşmazlıklarının büyük bir kısmının idari aşamada çözüldüğünü ancak mükelleflerin önemli bir bölümünün yargı yoluna başvurmak zorunda kaldığını göstermektedir. Tarhiyat öncesi uzlaşmanın başarı oranının tarhiyat sonrası uzlaşmaya göre daha yüksek olduğu tespit edilmiş, ancak mükelleflerin idareye olan güveninin artırılması ve süreçlerin daha şeffaf hale getirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Vergi mahkemelerine başvuruların önemli bir kısmının mükellef lehine sonuçlanması, idari aşamada yapılan değerlendirmelerin yeterince etkin olmadığını ortaya koymaktadır. İzaha davet mekanizmasının uygulamada bazı sınırlamalar içerdiği, mükelleflerin bir kısmının vergi incelemesine sevk edilmesi nedeniyle etkinliğinin azaldığı belirlenmiştir. Vergi Ombudsmanlığı'nın yetkilerinin artırılması ve idari süreçlerde mükellef haklarının daha güçlü korunması gerekmektedir. OECD ve Avrupa Birliği ülkeleri ile yapılan karşılaştırmalar, Türkiye'de idari çözüm mekanizmalarının daha sınırlı olduğunu ve mükelleflerin yargıya başvurma oranlarının daha yüksek olduğunu ortaya koymaktadır. Türkiye'de vergi uyuşmazlıklarının daha etkin çözülebilmesi için arabuluculuk ve tahkim gibi alternatif çözüm mekanizmalarının geliştirilmesi, uzlaşma süreçlerinin daha şeffaf hale getirilmesi ve mükelleflerin idare ile yaşadığı uyuşmazlıkların azaltılmasına yönelik reformlar yapılması gerekmektedir. Bu reformlar, vergi sisteminin adil ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşmasını sağlayarak mükelleflerin hak arama süreçlerini daha etkin hale getirecektir.
Özet (Çeviri)
This study was conducted to analyze the effectiveness of administrative solutions for tax disputes in Turkey. The effectiveness of administrative processes such as Reconciliation, Application to Mutual Agreement Procedure (special quality solution method), Error Correction, Repentance and Amendment. Penalty Reduction, Invitation to Explanation, Voluntary Compliance, Ombudsman Institution (Ombudsman) mechanisms were evaluated through literature review, legislative review and analysis of official reports. The findings show that a large portion of tax disputes are resolved at the administrative stage, but a significant portion of taxpayers are forced to resort to litigation. It was determined that the success rate of pre-assessment reconciliation is higher than post-assessment reconciliation, but it was emphasized that taxpayers' trust in the administration should be increased and the processes should be made more transparent. The fact that a significant portion of applications to tax courts are concluded in favor of the taxpayer reveals that the evaluations made at the administrative stage are not sufficiently effective. It was determined that the invitation to explanation mechanism has some limitations in practice and its effectiveness has decreased due to the fact that some taxpayers are referred to tax audits. The powers of the Tax Ombudsman should be increased and taxpayer rights should be protected more strongly in administrative processes. Comparisons with OECD and European Union countries reveal that administrative resolution mechanisms are more limited in Turkey and that the rate of taxpayers resorting to the courts is higher. In order to resolve tax disputes more effectively in Turkey, alternative resolution mechanisms such as mediation and arbitration should be developed, reconciliation processes should be made more transparent and reforms should be made to reduce disputes experienced by taxpayers with the administration. These reforms will ensure that the tax system has a fair and sustainable structure and will make taxpayers' rights seeking processes more effective.
Benzer Tezler
- Vergi uyuşmazlıklarının çözüm yolları ve etkinliği
Tax disputes solution ways and efficiency
BİRBEN AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
HukukKırıkkale ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF SİBEL ÇAKAR
- Vergi uyuşmazlıklarının idari aşamada çözüm yollarının vergi ahlakına etkileri: Bursa örneği
The effects of tax disputes at administrative stage on tax morale: The case of Bursa
OKAN ŞAN
- Vergi uyuşmazlıklarında yeni bir çözüm tolu olarak kanun yolundan vazgeçme müessesesinin değerlendirilmesi
Evaluation of the status of voiding law as a new resolution in tax disputes
SERAP KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MaliyeBandırma Onyedi Eylül ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HARUN YENİÇERİ
- Vergi uyuşmazlıklarının çözümünde kanun yolundan vazgeçmenin diğer çözüm yollarıyla karşılaştırmalı değerlendirmesi
Comparative evaluation of waiver of legal remedy in tax disputes resolution with other methods
FATİH CAN ŞAKRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MaliyeBursa Uludağ ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FERİDE BAKAR TÜREGÜN
- Türkiye ve bazı ülkelerde vergi uyuşmazlıklarının yargı aşamasında çözüm yolları
Resoluti̇ons of tax di̇sputes i̇n judgement stage i̇n Turkey and and some countri̇es
ÖZGÜR MERT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MaliyeEskişehir Osmangazi ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET TEKİN