Orhan Pamuk, Elfriede Jelinek ve Alasdair Gray'in seçili eserlerinin Freud'un içgüdü kuramı bağlamında karşılaştırılması
Comparison of selected works of Orhan Pamuk, Elfriede Jelinek and Alasdair Gray within the context of Freud's instinct theory
- Tez No: 953358
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÖKHAN ŞEFİK ERKURT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Karşılaştırmalı Edebiyat, Psikoloji, Comparative Literature, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Karşılaştırmalı Edebiyat (Disiplinlerarası) Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Karşılaştırmalı Edebiyat Disiplinlerarası Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Psikanaliz, bireyin iç dünyasını anlamaya yönelik kuramsal bir yaklaşımdır; edebiyat ise bireyin bu iç dünyanın yansıtılabildiği bir anlatım aracıdır. Sigmund Freud'un psikanalitik çözümlemelerini edebi metinler üzerinden gerçekleştirmesiyle birlikte, psikanaliz edebiyat incelemelerinde önemli bir yer edinmiştir. Sadece gerçek bireylerin değil, kurmaca karakterlerin de psikanalitik açıdan incelenmesi mümkün hâle gelmiştir. Bu çalışmada, Freud'un psikanalitik kuramı çerçevesinde bireyin psişesi edebi metinler aracılığıyla incelenmiştir. Araştırma; Türk, Avusturya ve İskoç edebiyatlarına ait üç roman üzerinden yürütülmüştür. Türk Edebiyatı'ndan Orhan Pamuk'un Kırmızı Saçlı Kadın adlı romanı, Avusturya Edebiyatı'ndan Elfriede Jelinek'in Piyanist (Die Klavierspielerin) isimli eseri ve İskoç Edebiyatı'ndan Alasdair Gray'in Zavallılar (Poor Things) adlı yapıtı analiz edilmiştir. Söz konusu eserler, Freud'un temel kuramsal kavramları olan İd-Ego-Süperego yapıları, ile Thanatos içgüdüleri ve Oidipus/Elektra kompleksleri bağlamında incelenmiş; ardından karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Çalışmanın amacı, farklı etnik köken, kültür, dönem ve cinsiyet yapılarına sahip karakterlerin, içsel dünyalarının edebi metinler aracılığıyla nasıl yansıtıldığı ortaya koymaktır. Üç farklı ulus edebiyatında psikanalitik temsillerin karşılaştırmalı olarak ele alındığı üçlü bir çalışma, literatürde sınırlı olmasından dolayı, bu alana katkı sunmayı hedeflemektedir. Çalışmada, temel olarak Psikanalitik İnceleme Yöntemi kullanılmış; ancak bazı durumlarda Sosyolojik ve Hermaneutik İnceleme Yöntemlerden de yararlanarak çok yönlü bir analiz yaklaşımı benimsenmiştir. Sonuç olarak, edebi metinlerin farklı dönem veya kültüre ait olmalarına rağmen, farklılıklar kadar benzer psikanalitik dinamiklerle de karşılaşılmıştır. ANAHTAR SÖZCÜKLER: Psikanalitik, İd-Ego-Süperego, Eros/Thanatos, Oidipus/Elektra.
Özet (Çeviri)
Psychoanalysis is a theoretical approach aimed at understanding the inner world of the individual, while literature serves as a medium through which this inner world can be expressed. With Sigmund Freud's application of psychoanalytic analysis to literary texts, psychoanalysis has gained a significant place within literary studies. It has become possible to examine not only real individuals but also fictional characters from a psychoanalytic perspective. In this study, the psyche of the individual is analyzed through literary texts within the framework of Freud's psychoanalytic theory. The research is conducted through the analysis of three novels from Turkish, Austrian, and Scottish literatures. The Red-Haired Woman (Kırmızı Saçlı Kadın) by Orhan Pamuk from Turkish literature, The Piano Teacher (Die Klavierspielerin) by Elfriede Jelinek from Austrian literature, and Poor Things by Alasdair Gray from Scottish literature constitute the primary texts of the analysis. These works are examined in relation to Freud's key theoretical concepts: the structures of Id, Ego, and Superego; the instinct of Eros and Thanatos; and the Oedipus/Electra complexes. Subsequently, the texts are evaluated through a comparative lens. The aim of the study is to reveal how characters from diverse ethnic backgrounds, cultures, historical periods, and gender identities reflect their inner worlds through literary narratives. Given the limited number of comparative psychoanalytic studies across these three national literatures, this tripartite analysis seeks to contribute to the field. While the primary methodology employed is psychoanalytic literary criticism, sociological and hermeneutic approaches are also occasionally applied to ensure a multidimensional analysis. Ultimately, despite the texts belonging to different periods and cultural contexts, the study reveals that they share psychoanalytic dynamics as much as they differ. KEYWORDS: Psychoanalytic, Id-Ego-Superego, Eros/Thanatos, Oedipus/Electra.
Benzer Tezler
- Orhan Pamuk'un Kırmızı Saçlı Kadın adlı eserinin İngilizce çevirisinde kültürel öğelerin aktarımı
The tranference of cultural elements in the English translation of Orhan Pamuk's The Red-Haired Woman
MELİKE SİNNAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Karşılaştırmalı EdebiyatEskişehir Osmangazi ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ARZU YETİM
- A study on pragmatic, lexical and grammatical-textual equivalence of Orhan Pamuk's translated work, İstanbul: Memories and the city
Orhan Pamuk'un çevrilmiş kitabı, İstanbul: Memories and the city, üzerine edimsel, dilbigisel ve sözcük düzeyinde eşdeğerliği inceleyen bir çalışma
SERAP ARSLANTÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2009
Batı Dilleri ve EdebiyatıKaradeniz Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. M. NACİ KAYAOĞLU
- Orhan Pamuk'un eserlerinde folklorik unsurlar
Folkloric elements in Orhan Pamuk's works
ELİF HALİL ALTUNDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERDAR UĞURLU
- La recherche identitaire des personnages du LivreNoir (d'Orhan Pamuk) et de Révolutions (de J.M.G Le Clézio): Entre une déconstruction et une redénition identitaire
Orhan Pamuk'un Kara Kitap'ı ve J.M.G Le Clézio'nun Devrimler'indeki karakterlerin kimlik arayışı: Yapı söküm ile kimliğin yeniden tanımlanması arasında
MERAL BONCUK
- Orhan Pamuk'un kurguya dayalı metinlerinde meslekler
Professions in fictional texts by Orhan Pamuk
SİBEL YANARAY BABA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Kültür ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAKUP ÇELİK
