Yetişkinlerde çocukluk çağı olumsuz deneyimlerinin psikolojik iyi oluş ile ilişkisinde algılanan sosyal desteğin aracı rolü
The mediating role of perceived social support in the relationship between adverse childhood experiences and psychological well-being in adults
- Tez No: 953448
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUNE AKTAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Bu araştırmanın amacı; yetişkin bireylerde çocukluk çağı olumsuz yaşantılarının psikolojik iyi oluş düzeyleri ile ilişkisinde algılanan sosyal desteğin aracı rolünü incelemektir. Bununla birlikte bazı demografik özelliklerin etkisinin araştırılması da araştırmanın alt amacını oluşturmaktadır. Çalışma için nicel araştırma yöntemlerinden olan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. 18 ve 65 yaş aralığında bulunan ve Türkiye'de yaşayan 359 yetişkin bireyin katılımı ile veriler; sosyodemografik bilgi formu, Çocukluk Çağı Olumsuz Yaşantılar Ölçeği, Psikolojik İyi Oluş Ölçeği ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Elde edilen veriler kullanılarak güvenilirlik analizleri, bağımsız örneklem t-testleri ve ANOVA fark analizleri yapılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amacıyla Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi, değişkenlerin birbirlerini yordama durumu test etmek için Basit veya Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi ve aracılık etkisi için Hayes 4. Model kullanılmıştır. Bu araştırma sonucunda, çocukluk çağı olumsuz yaşantıları ile cinsiyet, eğitim düzeyi, daha önce psikolojik destek alma durumu ve sosyoekonomik düzey arasında anlamlı ilişkiler olduğu görülmüştür. Kadın katılımcıların, daha önce psikolojik destek almış bireylerin, düşük eğitim düzeyine sahip olan ve düşük sosyoekonomik düzeyde bulunan bireylerin daha yüksek çocukluk çağı olumsuz yaşantısı bildirdikleri saptanmıştır. Psikolojik iyi oluş düzeyinin ise eğitim ve sosyoekonomik düzey ile birlikte anlamlı biçimde arttığı belirlenmiştir. Algılanan sosyal desteğin özel insan desteği alt boyutunda da benzer şekilde, eğitim ve sosyoekonomik düzey yükseldikçe algılanan desteğin arttığı tespit edilmiştir. Çocukluk çağı olumsuz yaşantılarının, sosyal destek algısını ve alt boyutlarını anlamlı bir şekilde negatif yönde yordadığı, algılanan sosyal desteğin psikolojik iyi oluş düzeyini anlamlı ve pozitif yönde yordadığı, özel insan desteği alt boyutunun ve algılanan sosyal destek toplam puanlarının ise psikolojik iyi oluş halini açıklamada değişkenler içerisinde en yüksek düzeyde olduğu bulunmuştur. Çocukluk çağı olumsuz yaşantılarının psikolojik iyi oluş düzeyinde sosyal destek algısının tam aracı rol oynadığı saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the mediating role of perceived social support in the relationship between adverse childhood experiences and psychological well-being levels in adult individuals. In addition, investigating the effects of certain demographic variables constitutes a secondary aim of the research. The relational survey model, one of the quantitative research methods, was used for this study. Data were collected from 359 adult individuals aged between 18 and 65 living in Turkey using a sociodemographic information form, the Adverse Childhood Experiences Questionnaire, the Psychological Well-Being Scale, and the Multidimensional Scale of Perceived Social Support. Based on the collected data, reliability analyses, independent samples t-tests, and ANOVA were conducted. Pearson Product-Moment Correlation Analysis was used to determine the relationships between variables; Simple and Multiple Linear Regression Analyses were used to test predictive relationships, and Hayes' Process Macro Model 4 was employed to examine the mediation effect. The results of this study demonstrated significant associations between adverse childhood experiences (ACEs) and gender, level of education, history of receiving psychological support and socioeconomic status. Participants who were female, had a history of receiving psychological support, possessed lower levels of education and belonged to lower socioeconomic groups were found to have higher levels of adverse childhood experiences. Psychological well-being was found to significantly increase in parallel with higher levels of education and socioeconomic status. Similarly, perceived support in the“significant other”subdimension of perceived social support was found to be significantly higher among individuals with higher levels of education and socioeconomic status. Adverse childhood experiences were found to negatively and significantly predict perceived social support and its subdimensions, while perceived social support significantly and positively predicted psychological well-being. Among the variables, the“significant other”subdimension and, the total of perceived social support scores were found to have the highest predictive power for psychological well-being. It was concluded that perceived social support plays a full mediating role in the relationship between adverse childhood experiences and psychological well-being.
Benzer Tezler
- Genç yetişkinlerde psikosomatik belirtilerin karma metodoloji ile incelenmesi
Examining psychosomatic symptoms in young adults with the mixed methodology
FATMA EROL
- Çocukluk çağı olumsuz yaşantıları olan yetişkinlerde duygu düzenleme ve introspektif farkındalık değişkenleri arasındaki ilişki
The relationship between emotion regulation and introspective awareness variables in adults with adverse childhood experiences
AYLİN DAYOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiTravma ve Afet Çalışmaları Uygulamaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TAMER AKER
- Olumsuz çocukluk çağı deneyimleri olan beliren yetişkinlerin romantik ilişkilere bakışı
The perspective of emerging adults with adverse childhood experiences on romantic relationships
FATMA FEYZA BAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Psikolojiİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OSMAN SÖNER
- Genç yetişkinlerde çocukluk çağı travmalarının, bağlanma stillerinin ve benlik saygısının flört şiddetine yönelik tutumları üzerindeki yordayıcı etkisi
Predictor role of childhood traumas, attachment styles and self-esteem on intimate partner violence attitudes in young adults
EDA KARAÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP SET
- Yetişkinlerin çocukluk çağı yaşantılarının anne baba olma süreçlerine etkileri
The effects of adults' childhood experiences on the process of being parents
LEMAN SAĞLAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Ticaret ÜniversitesiAile Danışmanlığı ve Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HANİFİ PARLAR