Yeniden işlevlendirilen tarihi yapılarda aktif yangın güvenliği açısından iç mekân tasarımına yönelik risk değerlendirmesi ve kontrol önerisi
Ri̇sk assessment and control recommendations for interior design in terms of active fire safety in repurposed historic buildings
- Tez No: 953717
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BETÜL BİLGE ÖZDAMAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İç Mimari ve Dekorasyon, Interior Design and Decoration
- Anahtar Kelimeler: Yeniden İşlevlendirme, Tarihi Yapılar, Yangın Güvenliği, Risk Değerlendirme, Kontrol Listesi, Repurposing, Historic Buildings, Fire Safety, Risk Evaluation, Control List
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
Öz: Tarihi yapılar inşa edildikleri dönemin mimari ve kültürel özelliklerini taşımaktadırlar. Kültürel mirasımızın parçası olan tarihi yapıların zaman ve çevresel koşullar içerisinde yapım amacına yönelik işlevi kaybolabilmektedir. Restore edilen veya önceki kullanım fonksiyonları dışında yeniden işlevlendirilerek hizmete açılan tarihi yapılar korunarak, kültürel mirasın sürdürülebilirliğini sağlamaktadır. Tarihi yapının yeniden işlevlendirme aşamasında karşılaşılan önemli zorluklardan biri; yapıya müdahalenin koruma ilkeleri kapsamında sınırlı olması sebebi ile acil durumlarda iç mekânda yangın güvenliği sistem kurgusunun oluşturulma zorluğudur. Özellikle iç mekân tasarımı bağlamında yangın güvenliğinin, yapı estetiği ve işlevselliği ile bütünleşik şekilde ele alınması büyük önem arz etmektedir. Bu çalışma, yeniden işlevlendirilen tarihi yapı iç mekânlarında yangın güvenliğine yönelik güvenlik önlemlerine ve tasarım odaklı risk yönetimi yaklaşımına odaklanmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı; iç mimarlık disiplini çerçevesinde uygulanabilir risk değerlendirme analizi ve buna yönelik kontrol ve denetim listesi önerileri geliştirmektir. Bu doğrultuda birinci bölümde tarihi yapıların yeniden işlevlendirilme sürecinde yangın güvenliği planlamasının önemi vurgulanarak, çalışmanın amaç, kapsam ve yöntemi belirlenmiş olup hipotezler sunulmuştur. İkinci Bölümde literatür taraması ile kültürel miras kapsamında yeniden işlevlendirme sürecinde tarihi yapılara yaklaşım değerleri, korunmaya yönelik temel ilke ve esasları içeren uluslararası ve ulusal tüzüklerde müdahale sınırları incelenmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde afet ve acil durum risk planlaması açıklanarak, tarihi yapılara yönelik ulusal ve uluslararası yangın yönetmelikleri karşılaştırılmalı olarak incelenmiştir. Yangın riskine karşı iç mekânda aktif güvenlik önlemleri ve yapıya müdahale biçimleri ortaya konmuştur. Bölüm sonunda risk değerlendirmeye yönelik yöntemler ile denetim ve kontrol açısından sınırlılıklar ve gereklilikler belirlenmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümünde yangın riskine yönelik aktif güvenlik sağlayıcı firmalar içerisinde yer alan;“algılama/söndürme sistemleri uygulayıcı firmaları”ve“yangın danışmanlık ve projelendirme firmaları”ile sözlü görüşmeler yapılmıştır. Buna yönelik uygulamada müdahale sınırlılıkları bağlamında karşılaşılan iç mekân ilişkili problemler ile eksiklik oluşturabilen aktif güvenlik ağına yönelik kısıtlamalar ortaya konmuştur. Çalışmanın son bölümünde elde edilen tüm çıkarımlar doğrultusunda, yangın riskine yönelik aktif güvenlik önlemleri çerçevesinde iç mekân risk değerlendirme analizi çıkartılmış ve paralelinde kontrol ve denetim listesi önerisi geliştirilmiştir. Bu çalışma, iç mimarlık disiplini çerçevesinde, tarihi yapıların yeniden işlevlendirme sürecinde risk temelli değerlendirme ve analiz yöntemlerini esas alarak, yangın koruma odaklı güvenli tasarım süreçlerine bütüncül bir bakış açısı kazandırmayı hedeflemektedir.
Özet (Çeviri)
Historical buildings embody the architectural and cultural attributes of the period in which they were constructed, serving as essential components of cultural heritage. Over time, these structures may lose their original functions due to environmental and structural factors. Through adaptive reuse, historical buildings can be restored and repurposed for new functions, ensuring both their preservation and the sustainability of cultural heritage. However, one of the critical challenges during this transformation is the design and implementation of effective fire safety systems in interior spaces—particularly under the constraints imposed by conservation principles that limit structural intervention. In the context of interior architecture, it is vital that fire safety be addressed in an integrated manner with the aesthetic and functional characteristics of the building. This study focuses on fire safety measures and design-based risk management strategies for the interiors of repurposed historical structures. It aims to develop practical risk assessment methodologies and propose a set of control and inspection checklist items tailored to such contexts. The first chapter emphasizes the importance of fire safety planning in the adaptive reuse process, outlining the study's objectives, scope, methodology, and hypotheses. The second chapter presents a literature review on cultural heritage, values associated with historical structures, and intervention limits defined in national and international conservation regulations. The third chapter examines disaster and emergency risk planning and provides a comparative analysis of national and international fire safety regulations applicable to historical buildings. This section also identifies applicable active fire protection methods and outlines limitations in current risk assessment and supervision practices. In the fourth chapter, structured interviews were conducted with fire detection and suppression system providers as well as with fire consulting and design firms. These interviews revealed challenges related to interior interventions, including aesthetic integration difficulties and technical constraints in implementing active fire safety networks within protected environments. In the final part of the study, based on the collected findings, a comprehensive risk assessment framework for interior fire safety was developed, accompanied by a control and inspection checklist aligned with active protection measures. This research aims to contribute a holistic perspective to protection-oriented safe design practices by incorporating risk-based evaluation methods within the discipline of interior architecture, specifically in the adaptive reuse process of historical structures.
Benzer Tezler
- TOPSIS karar destek sistemi ile Konya I. Ulusal Mimarlık Dönemi 4 yapının yeniden işlevlendirme uygulamasının değerlendirilmesi
Evaluation of adaptive reuse of 4 buildings from the First National Architectural Period in Konya using TOPSIS decision support system
VİLDAN AKGÜL UTKU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
MimarlıkKonya Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KORUMAZ
- Yeniden işlevlendirilen tarihi yapılarda aydınlatma Kabataş Lisesi Kültür Merkezi Kütüphanesi örneği
Lighting design proposals for re-used historical buildings Kabataş High School Cultural Centre Library
CANSU PAŞAALİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPİN KÖKNEL YENER
- Yeniden işlevlendirilen Kilis şehrindeki tarihi yapıların iç mekan oluşumlarının analizi
Analysis of interior formation of historical structures in Kilis
TUBA FAZLIAĞAOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İPEK FİTOZ
- Tarihi yapıların güncel ihtiyaçlar kapsamında yeniden işlevlendirilmesi: Kayseri'de bulunan Meryem Ana Kilisesi'nin semt kütüphanesine dönüşüm süreci
Reuse of historical buildings in the scope of current needs: The transformation process of the Meryem Ana Church in Kayseri, to a library
ZEHRA NAZLI ULUBAŞOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İç Mimari ve DekorasyonBaşkent Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAN MEHMET HERSEK
- Konya yem fabrikasına endüstri mirası kapsamında yeni işlev önerisi
New function proposal for Konya feed factory within the scope of industrial heritage
KÜBRA KAVAF
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkKTO Karatay ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜZİN DEMİRKAN TÜREL