Okul yöneticilerinin narsistik kişilik eğilimleri, mobbing davranışları ve örgütsel kırılganlık arasındaki ilişkinin incelenmesi
An investigation of the relationship between school administrators' narcissistic personality tendencies, mobbing behaviors, and organizational vulnerability
- Tez No: 953796
- Danışmanlar: PROF. DR. HACI İSMAİL ARSLANTAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 200
Özet
İnsanların birbirini, yaşamı, doğayı, çevreyi, evreni sömürdüğü günümüzde tüm yönleriyle insan ve onun oluşturduğu sistem narsistik bir sistemdir denilebilir. Bu genel narsistik sistemin mobbing, kırılganlık gibi durumları tetikleyebileceği, bu kavramların oluşum süreçlerini hızlandırabileceği ve bu kavramların birbiri ile ilişkili olabileceği çalışmanın çıkış noktasıdır. Bu çalışma ile öğretmen görüşlerine göre okullarda yöneticilerin narsistik kişilik eğilimleri, öğretmenlerin mobbing algıları ve eğitim örgütlerindeki örgütsel kırılganlık arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nicel bir çalışmadır. Çalışmada genel tarama modeline dayalı ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır ve 2024-2025 Eğitim öğretim yılında Kahramanmaraş ilinin merkez ilçelerinde görev yapan 467 öğretmenden veriler toplanmıştır. Örneklem oluştururken Olasılıklı Örneklem Türlerinden Basit Tesadüfi (Rastgele) Örneklem türü kullanılmıştır. Araştırmada tez yazım sürecinde araştırmacı tarafından geliştirilen Mobbing Ölçeği, Gözübol-Kıvrak, Uzun & Arslantaş (2021) tarafından geliştirilen ve araştırmacı tarafından öğretmenlere uygulanacak hale uyarlanan Okul Yöneticilerinin Narsistik Kişilik Eğilimleri Ölçeği, Uzun & Ataş (2022) tarafından geliştirilen Örgütsel Kırılganlık Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre öğretmenlerin mobbing algıları ortalama puanları cinsiyet, medeni durum, yaş ve kıdem değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermektedir. Öğretmenlerin örgütsel kırılganlık puanları ise çalıştıkları okul kademesine göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde farklılaşmaktadır. Okul yöneticilerinin narsistik eğilim puanlarında ise medeni durum ve çalışılan okul kademesi değişkenlerine bağlı olarak anlamlı farklılıklar görülmektedir. Araştırmada öğretmenlerin mobbing algıları, okul yöneticilerinin narsistik eğilimleri ve öğretmenlerde örgütsel kırılganlık düzeyleri arasında hepsi pozitif yönlü orta ve düşük düzeyde korelasyonel ilişkiler tespit edilmiştir. Çalışmada yöneticilerin narsistik eğilimleri ile mobbing arasındaki ilişkide örgütsel kırılganlık değişkeninin ve örgütsel kırılganlık ile yöneticilerin narsistik eğilimleri arasındaki ilişkide mobbing değişkeninin kısmi aracılık etkisinin olduğu, mobbing ile örgütsel kırılganlık arasındaki ilişkide yöneticilerin narsistik eğilimleri değişkeninin aracılık etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Yapısal eşitlik modellemesi analizlerinin sonunda narsisizmin sadece yöneticilerin bireysel özellikleriyle sınırlı değil, örgütteki yapısal zayıflıklar ve eksikliklerle de ilintili olduğu; eğitim yöneticilerinin narsistik eğilimler taşıması, eğitim kurumlarındaki tüm örgütsel işleyişin ana belirleyicisi olmayabileceği; mobbingin yalnızca mağdurlar üzerinde değil, uygulayan veya göz yuman yöneticiler üzerinde de psikolojik ve davranışsal sonuçlar doğurabileceği çıkarımları yapılmıştır. Elde edilen bulgular literatür ışığında tartışılarak eğitim kurumlarında açık ve gizli mobbing karşıtı politikaların ve prosedürlerin belirlenmesi, kurum içi etik kurullar oluşturulması, çalışanların mobbinge maruz kaldıklarında başvurabilecekleri etkili ve güvenli geri bildirim sistemi kurulması, şikâyet mekanizmalarının bağımsız hale getirilmesi, çalışanların korunmasına yönelik hukuki danışmanlık hizmetlerinin sunulması önerileri sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
In today's world, where individuals exploit each other, life, nature, the environment, and even the universe, the human-created system can be described as a narcissistic one. This overarching narcissistic structure may trigger phenomena such as mobbing and organizational fragility, accelerate their emergence, and create interconnected dynamics. This study aims to examine the relationships between school administrators' narcissistic personality tendencies, teachers' perceptions of mobbing, and organizational fragility within educational institutions, based on teachers' perspectives. The research is quantitative in nature and uses a relational survey model within the framework of a general screening design. Data were collected from 467 teachers working in central districts of Kahramanmaraş during the 2024–2025 academic year. Simple random sampling, a type of probability sampling, was used to determine the sample. The study utilized the following measurement tools: a Mobbing Scale developed by the researcher, the Narcissistic Personality Tendencies of School Administrators Scale (adapted by the researcher from Gözübol-Kıvrak, Uzun & Arslantaş, 2021), and the Organizational Fragility Scale (developed by Uzun & Ataş, 2022). The findings revealed that teachers' mobbing perception scores differed significantly by gender, marital status, age, and seniority. Organizational fragility scores varied by school level, and administrators' narcissistic tendencies showed significant differences based on marital status and school level. Positive, moderate-to-low level correlations were found among mobbing perceptions, administrators' narcissistic tendencies, and organizational fragility. Partial mediation effects were identified: organizational fragility partially mediated the relationship between narcissistic tendencies and mobbing; mobbing partially mediated the relationship between narcissistic tendencies and fragility. However, narcissistic tendencies did not mediate the relationship between mobbing and organizational fragility. Structural equation modeling indicated that narcissism is linked not only to individual traits of administrators but also to structural weaknesses within organizations. Narcissistic behavior may not be the sole determinant of school operations. Additionally, mobbing affects not only the victims but also the perpetrators and those who tolerate it. The study recommends developing clear anti-mobbing policies, forming internal ethics committees, establishing effective feedback systems, ensuring independent complaint mechanisms, and providing legal counseling to protect employees within educational institutions.
Benzer Tezler
- Okul yöneticilerinin narsistik kişilik eğilimleri ile kullandıkları örgütsel güç kaynakları arasındaki ilişkinin incelenmesi
An examination of the relationship between school managers' narsistic personal tendencies and the organizational power sources they use
YAĞMUR GÖZÜBOL KIVRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HACI İSMAİL ARSLANTAŞ
- Yöneticilerin liderlik tarzları ile şüpheci düşünme ve narsistik kişilik arasında ilişki
Relationship between administrators' leadership styles and skeptical thinking and narcissistic personality
BELKIS METİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimKastamonu ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUAMMER ERGÜN
- Okul yöneticilerinin yönetime ilişkin narsistik özelliklerinin öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
SEVİL BAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimYakın Doğu ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKMEN DAĞLI
- Okul yöneticileri ve öğretmenlerde narsisizm ile iş motivasyonu arasındaki ilişki
The relationship between narcissism and work motivation in school administrators and teachers
MUHAMMET FURKAN DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimTrakya ÜniversitesiEğitim Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEM ÇUHADAR
- Okul yöneticilerinin toksik liderlik davranışlarının bireysel ve örgütsel etkileri
Individual and organizational effects of toxic leadership behaviors of school administrators
FERİT ÖZKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimDüzce ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ENDER KAZAK