Kültürel kimlik algısı bağlamında din fenomeni: Gaziantep'e göç etmiş Suriyeli sığınmacılar örneği
The phenomenon of religion in the context of cultural identity perception: The example of Syrian refugees who migrated to Gaziantep
- Tez No: 953847
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEYNEL ÖZLÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Göç Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
Bu tez çalışması, Gaziantep iline göç etmiş Suriyeli sığınmacıların kültürel kimlik algıları çerçevesinde, özellikle dinin birleştirici ve bütünleştirici bir unsur olarak işlevini incelemeyi amaçlamaktadır. Göç olgusu, tarih boyunca yalnızca fiziki yer değişimi değil; aynı zamanda bireylerin kimlik, aidiyet ve sosyal uyum süreçlerinde derin etkiler yaratan çok boyutlu bir toplumsal dönüşüm süreci olarak değerlendirilmiştir. Bu bağlamda, Suriyeli sığınmacıların Türkiye'de karşılaştıkları yeni kültürel yapı içerisinde kendilerini konumlandırma biçimleri ve dinî aidiyetlerinin toplumsal entegrasyonlarına etkisi incelenmiştir. Araştırma kapsamında araştırmada kültürel kimlik ve din bağlamında derinlemesine analiz yapıldığı için nitel araştırma yöntemlerinden“Durum Deseni”uygun görülmüştür. Böylece sahadan elde edilen veriler yorumlayıcı bir yaklaşımla analiz edilmiştir. Görüşmeler yoluyla elde edilen bulgular, Gaziantep'e göç etmiş Suriyeli sığınmacıların kültürel kimliklerini inşa ve ifade etme süreçlerinde dinî aidiyetin belirleyici bir rol üstlendiğini ortaya koymuştur. Nitekim katılımcıların büyük çoğunluğu, Türkiye'deki yeni yaşam alanlarında karşılaştıkları kültürel, sosyal ve ekonomik zorluklara rağmen,“İslam”ortak paydasının kendilerine güçlü bir dayanışma zemini sunduğunu ifade etmişlerdir. Görüşme verilerine göre, din yalnızca bireysel bir inanç pratiği olarak değil, aynı zamanda sosyal bağ kurma, aidiyet geliştirme ve kültürel uyumu kolaylaştırma yönünde de etkili bir unsur olarak öne çıkmaktadır. Suriyeli sığınmacılar, hem kendi aralarındaki toplumsal bağları pekiştirmekte hem de yerel halkla olan ilişkilerinde din üzerinden ortak bir kimlik alanı oluşturarak sosyal uyumu hızlandırmaktadırlar. Bu durum, özellikle cami, dernek ve yardım faaliyetleri gibi ortak dini mekân ve etkinliklerde gözlemlenebilir bir yakınlaşmayı da beraberinde getirmiştir. Ancak, dinin bu bütünleştirici etkisine rağmen bazı katılımcılar, kültürel kodlardaki farklılıkların zaman zaman iletişimsel ve sosyal mesafe yarattığını belirtmiştir. Bu bağlamda, kültürel kimlik yalnızca dini ortaklıkla şekillenmemekte; aynı zamanda dil, gelenek, yaşam tarzı gibi etkenlerle birlikte çok katmanlı bir yapıya bürünmektedir. Dolayısıyla, dinin entegrasyona katkısı, kültürel yakınlık düzeyine ve karşılıklı kabul ortamına bağlı olarak farklılık gösterebilmektedir. Çalışma, dinin psikolojik dayanıklılığı artırıcı işlevine de dikkat çekmektedir. Katılımcılar, yaşadıkları travmalar ve belirsizlik karşısında dini inançların manevi destek ve anlam bulma kaynağı olduğunu sıklıkla ifade etmişlerdir. Bu yönüyle din, sadece bir entegrasyon aracı değil, aynı zamanda bireysel baş etme stratejilerinin temel bileşeni olarak da karşımıza çıkmaktadır. Genel olarak bulgular, dinin hem toplumsal bağları güçlendiren, hem de kültürel kimlik inşasını kolaylaştıran çok yönlü bir unsur olduğunu göstermektedir. Bu, sadece Suriyeli sığınmacıların iç grup dayanışmasını değil; aynı zamanda yerel halkla aralarında gelişen yeni türden bir toplumsal birliktelik modelini de mümkün kılmaktadır. Ayrıca Suriyeli kadın sığınmacılar, dini sembollere olan bağlılıklarıyla kültürel kimliklerini koruma ve yeniden şekillendirme sürecinde dinin etkisini daha belirgin hale getirmektedir. Bu bağlamda, başörtüsü onlar için yalnızca dini bir öğe değil; aynı zamanda kimlik bütünlüğünü koruma ve toplumsal aidiyeti pekiştirme açısından önemli bir simge niteliğindedir. Bu tür dini semboller, kadınların sosyal ilişkilerini güçlendirmelerine yardımcı olurken, kültürel devamlılığın sağlanmasında da temel bir rol üstlenmektedir. Suriyeli sığınmacı çocukların kimlik oluşum sürecinde de din olgusu, hem aile içi yönlendirmeler hem de çevresel faktörler aracılığıyla önemli bir unsur olarak öne çıkmaktadır. Aileler, dini değerleri çocuklarına aktararak onların kültürel kimliklerini korumalarına destek olurken, imam hatip gibi eğitim kurumlarının sunduğu sosyo-kültürel ortam, dini kimliğin yaşanması ve paylaşılması açısından anlamlı bir alan sağlamaktadır. Bu çerçevede din, çocukların kimlik gelişiminde ve topluma uyum süreçlerinde temel bir faktör olarak işlev görmektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis aims to examine the function of religion as a unifying and integrative element within the framework of the cultural identity perceptions of Syrian refugees who migrated to Gaziantep. Throughout history, migration has been considered not only a physical displacement but also a multidimensional social transformation process that profoundly impacts individuals identity, belonging, and social adaptation. In this context, the ways Syrian refugees position themselves within the new cultural landscape they encountered in Turkey and the impact of their religious affiliation on their social integration were examined. Because the research conducted an in-depth analysis of cultural identity and religion, the“Case Study Design”, a qualitative research method, was deemed appropriate. Therefore, the data obtained from the field was analyzed with an interpretive approach. The findings obtained through interviews revealed that religious affiliation played a decisive role in the construction and expression of cultural identities of Syrian refugees who migrated to Gaziantep. Indeed, the vast majority of participants stated that despite the cultural, social, and economic challenges they faced in their new living spaces in Turkey, the common denominator of“Islam”offered them a strong foundation of solidarity. According to interview data, religion stands out not only as an individual practice of faith, but also as an effective element in establishing social bonds, fostering a sense of belonging, and facilitating cultural integration. Syrian refugees not only strengthen social ties among themselves but also accelerate social cohesion by establishing a shared identity through religion in their relationships with the local community. This has led to an observable rapprochement, particularly in shared religious venues and activities such as mosques, associations, and charitable activities. However, despite this unifying effect of religion, some participants noted that differences in cultural codes sometimes create communicative and social distance. In this context, cultural identity is not only shaped by religious commonality; it also takes on a multilayered structure, encompassing factors such as language, traditions, and lifestyle. Therefore, the contribution of religion to integration may vary depending on the level of cultural closeness and the environment of mutual acceptance. The study also highlights the role of religion in enhancing psychological resilience. Participants frequently stated that religious beliefs provided spiritual support and a source of meaning in the face of trauma and uncertainty. In this respect, religion is not only a tool for integration but also a key component of individual coping strategies. Overall, the findings demonstrate that religion is a multifaceted element that strengthens social ties and facilitates the construction of cultural identity. This not only facilitates the solidarity of Syrian refugees within their group but also facilitates a new type of social cohesion model that has developed between them and the local community. Furthermore, Syrian women refugees, through their attachment to religious symbols, make the influence of religion more evident in the process of preserving and reshaping their cultural identities. In this context, the headscarf is not only a religious element for them; it is also an important symbol for preserving the integrity of their identity and reinforcing social belonging. Such religious symbols help women strengthen their social relationships and play a fundamental role in ensuring cultural continuity. Religion also emerges as a significant factor in the identity formation process of Syrian refugee children, both through family guidance and environmental factors. Families support their children in preserving their cultural identities by transmitting religious values, while the socio-cultural environment offered by educational institutions such as Imam Hatip schools provides a meaningful space for experiencing and sharing religious identity. In this context, religion serves as a fundamental factor in children's identity development and integration into society.
Benzer Tezler
- Çokkültürlülük ve entegrasyon tartışmaları bağlamında üçüncü kuşağın kimlik algısı ve din: Köln örneği
In the context of discussions concerning multiculturalism and integration, the identity perception of the third generation and religion: Cologne example
AHMET ASLAN
Doktora
Türkçe
2018
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERKAN PERŞEMBE
- Sosyal bütünleşme ve kimlik bağlamında Türkiye'deki balkan göçmenleri üzerine bir değerlendirme (İzmir'den bir örneklem)
An evaluation on the Balkans migrants in Turkey in the context of social integration and identity (A sample from İzmir)
SERDAR ÜNAL
- Cultural memory, identity and music: Armenians of Turkey
Kültürel bellek, kimlik ve müzik: Türkiye Ermenileri
BURCU YILDIZ
Doktora
İngilizce
2012
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Teknik ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
PROF. Ş. ŞEHVAR BEŞİROĞLU
DOÇ. DR. ROBERT REIGLE
- The effect of visual narrative language of color codes in Youssef Chahine's cinema
Youssef Chahine sinemasında renk kodlarının görsel anlatı diline etkisi
MARİAM MAHROUS
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Radyo-TelevizyonEge ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALEV FATOŞ PARSA
Assist. Prof. Dr. ELÇİN AS
- Öteki dindarlığı bağlamında toplumsal damgalanma ve benliğin sunumu: Bursa Romanları örneği
Social stigma and presentation of self in context of religiousness of other: The Case of Romani people in Bursa
MUHAMMET SALİH KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinBursa Uludağ ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VEJDİ BİLGİN