Algılanan ebeveyn kabul reddi ve Adleryan kişilik önceliklerinin duygusal manipülasyon üzerindeki etkisinin incelenmesi
Examining the effects of perceived parental acceptance rejection and Adlerian personality priorities on emotional manipulation
- Tez No: 953884
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ABDİ GÜNGÖR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Düzce Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Romantik ilişkilerde duygusal manipülasyon, bireylerin duygusal güvenliğini ve psikolojik sağlamlığını zedeleyen, çoğu zaman fark edilmesi güç ve görmezden gelinen bir istismar biçimidir. Duygusal manipülasyonun fiziksel şiddete kıyasla daha az görünür olması bu tür davranışların şiddet olarak nitelendirilmesini güçleştirmekte ve ilişki dinamikleri içerisinde normalleştirilmesine yol açmaktadır. Bu durum, bireylerin ilişkilerindeki sorunları tanımlamakta zorlanmasına ve yardım arama davranışlarını ertelemelerine neden olabilmektedir. Erken dönem çocukluk yaşantıları ve kişilik dinamikleri bireylerin yetişkinlik yaşamında romantik ilişkilerinde duygusal manipülasyon faili ya da mağduru olması ile ilişkili olabilmektedir. Bu nedenle bu araştırmanın amacı algılanan ebeveyn reddinin ve Adleryan kişilik önceliklerinin romantik ilişkideki duygusal manipülasyon türlerine etkisini incelemektir. Ayrıca duygusal manipülasyon türleri cinsiyet, önceki romantik ilişki deneyimi ve ilişki türü gibi çeşitli demografik değişkenler açısından da incelenmiştir. Araştırmada seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmış ve araştırmaya katılım ölçütü en az altı aydır devam eden romantik ilişkisi olmak olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda araştırmanın çalışma grubunu en az altı aydır romantik ilişkisi olan 18-65 yaş aralığındaki 426 birey (312 kadın/114 erkek) oluşturmaktadır. Araştırmada Kişisel Bilgi Formu, Yetişkin Ebeveyn Kabul Ret Ölçeği/Kısa Formu, Çok Boyutlu Duygusal İstismar Ölçeği ve Adleryan Kişilik Öncelikleri Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS 27 programı ile yapılmıştır. Araştırmanın demografik değişkenlere yönelik analizlerinde bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmış olup araştırmanın hipotezlerini test etmek için iki aşamalı hiyerarşik regresyon analizi yapılmıştır. Hiyerarşik regresyon analizi sonuçlarına göre babadan algılanan ret kısıtlayıcı yutma, düşmanca geri çekilme ve baskınlık/sindirme duygusal manipülasyon türlerini yordarken, anneden algılanan ret aşağılama duygusal manipülasyon türünü yordamıştır. Memnun etme kişilik önceliği kısıtlayıcı yutma ve düşmanca geri çekilme duygusal manipülasyon türlerini yordamıştır. Ayrıca duygusal manipülasyon türlerinin cinsiyet, önceki romantik ilişki deneyimi ve ilişki türü demografik değişkenlerine göre farklılaştığı bulunmuştur. Elde edilen bulgular kuramsal bakış açısı ve literatürdeki mevcut çalışmalar çerçevesinde tartışılmış olup gelecekteki araştırmacılar ve alanda çalışan uzmanlar için öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Emotional manipulation in romantic relationships is a form of abuse that undermines individuals' emotional security and psychological well-being. In addition, emotional manipulation is often difficult to detect and generally ignored. The fact that emotional manipulation is less visible than physical violence makes it difficult to classify such behavior as violence and leads to its normalization within relationship dynamics. This situation can cause individuals to struggle to identify relationship problems and delay seeking help. Early childhood experiences and personality dynamics may be related to individuals becoming perpetrators or victims of emotional manipulation in their romantic relationships in adulthood. Therefore, this study aimed to examine the effect of perceived parental rejection and Adlerian personality priorities on the types of emotional manipulation in romantic relationships. In addition, types of emotional manipulation were examined in terms of various demographic variables such as gender, previous romantic relationship experience, and relationship type. In the study, criterion sampling, a non-random sampling method, was employed, and the criterion for participation was defined as having been in a romantic relationship for at least six months. Within this scope, the study group consisted of 426 individuals (312 women/114 men) aged 18-65 who had been in a romantic relationship for at least six months. The data was collected using the Personal Information Form, Adult Parent Acceptance-Rejection Scale/Short Form, Multidimensional Emotional Abuse Scale, and Adlerian Personality Priorities Scale. Data analysis was performed using SPSS 27 software. Independent samples t-test and one-way analysis of variance (ANOVA) were used to analyze the differences according to demographic variable, and two-stage hierarchical regression analyses were performed to test the hypotheses. Results of the hierarchical regression analysis showed that perceived rejection from the father predicted restrictive swallowing, hostile withdrawal, and dominance/subjugation types of emotional manipulation, while perceived rejection from the mother predicted only humiliation type of emotional manipulation. The personality priority of pleasing predicted restrictive swallowing and hostile withdrawal types of emotional manipulation. Additionally, types of emotional manipulation differed according to demographic variables such as gender, previous romantic relationship experience, and relationship type. The findings were discussed within the theoretical perspective framework and existing literature studies, and recommendations were provided for future researchers and professionals working in the field.
Benzer Tezler
- Algılanan ebeveyn kabul-reddi ve saldırganlık arasındaki ilişkide duygu düzenleme güçlüğünün aracı rolü
The mediating role of emotion regulation difficulty in the relationship between perceived parental acceptance-rejection and aggression
ASİYE YALÇİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiBursa Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERAP AKGÜN
- Examining the role of perceived parental acceptance-rejection and self-differentiation on emerging adults' interpersonal problems
Algılanan ebeveyn kabul-reddi ve benlik ayrımlaşmasının beliren yetişkinlerin kişilerarası problemleri üzerindeki rollerinin incelenmesi
İLAYDA BÜYÜK
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Psikolojiİzmir Ekonomi ÜniversitesiKlinik Psikoloji Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYLİN KOÇAK
- Algılanan ebeveyn kabul-reddi ve koşullu öz-değer arasındaki ilişki ve öz-şefkatin aracı rolü
Relationship between parental acceptance perception and contingencies of self-worth and madiating role of self-compassion
ARZU TATLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiAltınbaş ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA GÜL KOÇYİĞİT
- Üniversite öğrencilerinin algıladıkları ebeveyn kabul - reddi ile depresyon ve sürekli kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Duygu düzenleme güçlüklerinin aracı rolü
The investigation of the relationship between perceived parental acceptance - rejection and depression and trait anxiety of university students: The mediator role of emotion regulation
ESRA PEKTAŞ
- Algılanan ebeveyn kabul-reddi ile zararlı alkol kullanımı arasındaki ilişkide aleksitimi aracı rolünün incelenmesi
Examining the mediating role of alexithymia in the relationship between perceived parental acceptance-rejection and harmful alcohol use
İLAYDA UÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Gedik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NEŞE SARUHAN