Râgıb El-İsfahânî' de eğitimin imkânı
The possibility of education in the tradition of Islamic thought (Ragıp Al-Isfahânî example)
- Tez No: 953917
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUHAMMED MUHDİ GÜNDÜZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Din Eğitimi, İnsan, Ahlak, Eğitim, Râgıb el İsfahânî, Religious Education, Human, Ethics, Education, Raghib al-Isfahani
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Siirt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Bu tez, eğitimin imkânını; insanın mahiyetine, evrendeki konumuna ve ahlaki yapısına ilişkin, Râgıb el-İsfahânî'nin görüşleri ekseninde incelemektedir. İsfahânî'ye göre insan, ontolojik olarak hem ruhani hem de cismani yönleri bünyesinde barındıran mürekkep bir varlık olarak tanımlanır. Bu çift yönlü yapı, insanı hem hayvani eğilimlere hem de meleki erdemlere yönelmeye açık bir varlık haline getirir. İnsanın bu potansiyel yapısı, onun hem sorumlu hem de eğitilebilir oluşunun zeminini teşkil eder. Râgıb el-İsfahânî'ye göre insan, akıl, irade ve fıtratla donatılmış olup kendisine verilen bu yetiler aracılığıyla hakikati arayabilme ve ahlaki anlamda olgunlaşabilme kapasitesine sahiptir. Ancak bu kapasitenin fiile dönüşmesi, bilinçli ve sistematik bir eğitim süreciyle mümkündür. İsfahânî, insanı ahlaki yönüyle ele alırken onun değişime ve dönüşüme açık bir varlık olduğunu vurgular. Ahlaki kemal, doğuştan gelen bir durum değil, gayret ve eğitimle elde edilen bir seviyedir. Bu bağlamda eğitim, insanın iç dünyasını ıslah eden ve onu yaratılış gayesine yaklaştıran bir araç olarak değerlendirilir. İsfahânî düşüncesinde eğitim yalnızca zihinsel gelişimi değil, aynı zamanda nefsin tezkiyesini ve iradenin terbiyesini de içerir. İnsanın farklı mizaçlara, kabiliyetlere ve eğilimlere sahip olması, eğitimin kişisel farklılıkları gözetmesini zorunlu kılar. İsfahânî, insanların yaratılış itibarıyla birbirlerinden farklı olduklarını kabul ederken, ahlaki farklılıkların da çeşitli sebeplere dayandığını ifade eder. Bu sebepler arasında fıtrî donanım, alışkanlıklar, çevresel etkenler ve iradî tercihlerin rolü büyüktür. Ancak bu farklılıklar, eğitimin imkânsızlığını değil; bilakis eğitimin gerekliliğini ve yöntemsel çeşitliliğini ortaya koyar. Çalışmada nitel bir yöntem kullanılmış olup İsfahânî'nin eserleri incelenmiştir. Tezde, insanın eğitime açık olup olmadığı sorusu, İslam düşünce geleneğinin önde gelen isimlerinden biri olan Râgıb el-İsfahânî'nin eserleri ışığında yeniden ele alınmakta; eğitimin ontolojik, epistemolojik ve ahlaki temelleri sistematik biçimde analiz edilmektedir. Çalışma, İsfahânî'nin insan anlayışı doğrultusunda eğitimin yalnızca bir yetkinleşme aracı değil, aynı zamanda varoluşsal bir zorunluluk olduğunu ortaya koymaktadır. Böylece tez, eğitimin imkânına dair ahlaki zemini, İsfahânî'nin görüşleri çerçevesinde gün yüzüne çıkarmayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the possibility of education in relation to human nature, position in the universe, and moral structure, based on the views of Râgıb el-İsfahânî. According to Isfahani, humans are defined ontologically as composite beings that embody both spiritual and physical aspects. This dual structure makes humans beings that are open to both animalistic tendencies and angelic virtues. This potential structure of humans forms the basis for their responsibility and educability. According to Raghib al-Isfahani, humans are endowed with reason, will, and nature, and through these abilities, they have the capacity to seek truth and mature morally. However, the realization of this capacity is only possible through a conscious and systematic educational process. When discussing the moral aspect of human beings, Isfahani emphasizes that they are beings open to change and transformation. Moral perfection is not an innate condition, but a level achieved through effort and education. In this context, education is regarded as a tool that reforms the inner world of humans and brings them closer to their purpose of creation. In Isfahani's thought, education includes not only mental development but also the purification of the soul and the training of the will. The fact that humans have different temperaments, abilities, and tendencies makes it necessary for education to take individual differences into account. While Isfahani accepts that people are different from one another in terms of their creation, he also states that moral differences are based on various reasons. Among these reasons, natural endowments, habits, environmental factors, and volitional choices play a major role. However, these differences do not reveal the impossibility of education; on the contrary, they reveal the necessity of education and its methodological diversity. In this thesis, the question of whether humans are open to education is reexamined in light of the works of Raghib al-Isfahani, one of the leading figures in the Islamic intellectual tradition, and the ontological, epistemological, and moral foundations of education are systematically analyzed. The study reveals that, in line with Isfahani's understanding of humanity, education is not only a means of competence but also an existential necessity. Thus, the thesis aims to reveal the moral basis of the possibility of education within the framework of Isfahani's views.
Benzer Tezler
- Râğıb El-İsfahânî'de temel erdemler
Basic virtues in Raghib Al-Isfahani
OSMAN MALKOÇOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
FelsefeErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KAMİL CİHAN
- Râgıb el-İsfahânî'de lafız-mana ilişkisi bağlamında te'vil sorunsalı: Mukaddimetü't-Tefsir özelinde
The problem of lafẓ-maʿnā based interpretation in thecontext of al-Rāghib al-İṣfahānī: A case study of Muqaddimatal-Tafsīr
ABDULKARIM AUWAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Dinİbn Haldun ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İHSAN KAHVECİ
- Râgıb el-İsfahânî'de adalet kavramı
The concept of justice in al-Raghib al-Isfahani
FEYZA NUR ÖZÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALİH YALIN
- Râğıb el-İsfahânî'ye göre akıl-vahiy ilişkisi
Reason and revelation according to Raghib al-İsphahânî
ABDULLAH RÜŞTÜ KİŞİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinMarmara ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE K. ARPAGUŞ
- Râgıb el-Isfahânî'nin hayatı ilmî-edebî kişiliği ve Muhâdarâtu'l-Udebâ' isimli eserinin incelenmesi
Râğib el-Isfahânî's life science and literature personality and the examination of Muhâdarâtu'l-Udebâ'
HACER KARATAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK ÇİFTÇİ