Yükseköğretimde ücret yapı ve politikaları: İş tatmini ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkide ücret tatmininin aracı rolü
Pay structure and policies in higher education: The mediating role of pay satisfaction in the relationship between job satisfaction and organizational commitment
- Tez No: 953920
- Danışmanlar: PROF. DR. HAMZA ATEŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kamu Yönetimi, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 368
Özet
Bu çalışma, Türkiye'deki yükseköğretim kurumlarında görev yapan akademik personelin iş tatmini ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkide ücret tatmininin aracı rolünü incelemekte ve bu aracılığın nedenselliğine odaklanmaktadır. Araştırmanın temel problemi,“Akademik personelin iş tatmini ile örgütsel bağlılığı arasındaki ilişkide ücret tatmini nasıl bir rol oynamaktadır?”sorusu çerçevesinde şekillenmektedir. Bu bağlamda çalışma: (1) akademik personelin sosyodemografik özelliklerinin iş tatmini, ücret tatmini ve örgütsel bağlılık üzerindeki etkilerini analiz etmeyi, (2) bu üç değişkenin düzeylerini belirlemeyi ve (3) aralarındaki ilişkileri hem nicel hem de nitel veriler aracılığıyla çok yönlü biçimde açıklamayı amaçlamaktadır. Araştırma, karma yöntem yaklaşımı kapsamında, açıklayıcı ardışık desen modeli ile yapılandırılmıştır. İlk aşamada, İstanbul'daki devlet ve vakıf üniversitelerinde görev yapan 569 akademik personelden elde edilen anket verileri SPSS yazılımı kullanılarak analiz edilmiştir. Frekans ve betimsel analiz, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), korelasyon analizi ve aracı değişken analizi uygulanmıştır. İkinci aşamada, nicel bulguların arka planındaki olası nedenleri derinlemesine incelemek amacıyla amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilen 12 akademisyen ile mülakat gerçekleştirilmiştir. Elde edilen nitel veriler, MAXQDA yazılımı aracılığıyla betimsel analiz tekniği kullanılarak çözümlenmiştir. Nitel bulgular, akademik personelin ücret politikalarına ilişkin algı ve deneyimlerinin yanı sıra, temel ve sosyodemografik değişkenler arasındaki ilişkilerin nasıl biçimlendiğine dair açıklayıcı bulgular sunmuştur. Araştırma bulguları, yaş değişkeninin temel değişkenlerin tümü üzerinde etkili olduğunu; cinsiyet, idari görev, medeni durum, eşin çalışma durumu, çocuk ve maaş dışı ek gelir değişkenlerinin; ücret tatmini, iş tatmini ve örgütsel bağlılık üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmadığını göstermiştir. Ünvan değişkeni ücret tatmini ve iş tatminini etkilerken, örgütsel bağlılık üzerinde etkisi bulunmamıştır. Kurumdaki görev süresi ve bilim alanı yalnızca örgütsel bağlılıkla anlamlı ilişki göstermiştir. Yükseköğretim türü ise ücret tatmini ve örgütsel bağlılığı etkilerken, iş tatmini üzerinde anlamlı bir etkisi saptanmamıştır. İş tatmini ile örgütsel bağlılık arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunurken; ücret tatmininin hem iş tatmini hem de örgütsel bağlılık üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmaktadır. Ücret tatmininin iş tatmini ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkide kısmi aracı rolü üstlendiği ampirik olarak doğrulanmıştır.
Özet (Çeviri)
This study investigates the mediating role of pay satisfaction in the relationship between job satisfaction and organizational commitment among academic staff employed at higher education institutions in Türkiye. The research focuses on exploring the causality of this mediating mechanism. In this context, the study aims to: (1) analyze the effects of academic staff's sociodemographic characteristics on job satisfaction, pay satisfaction, and organizational commitment; (2) determine the levels of these three variables and (3) explain the interrelationships among them through a multifaceted approach based on both quantitative and qualitative data. The research is designed using an explanatory sequential design within the scope of the mixed-methods approach. In the first phase, survey data were collected from 569 academic staff working at public and foundation universities in Istanbul and analyzed using SPSS software. Frequency and descriptive analyses, independent samples t-test, one-way ANOVA, correlation analysis, and mediation analysis were conducted. In the second phase of the study, in-depth interviews were conducted with 12 academic staff members selected to explore the potential underlying reasons behind the quantitative findings. The qualitative data were analyzed using the descriptive analysis method through MAXQDA software. The qualitative findings provided explanatory insights into the perceptions and experiences of academic staff regarding pay policies, as well as how the relationships among key and sociodemographic variables were shaped. The findings revealed that age had a significant effect on all major variables, while gender, administrative duties, marital status, spouse's employment status, having children, and additional income beyond salary had no statistically significant effect on pay satisfaction, job satisfaction, or organizational commitment. Academic rank was found to influence both pay satisfaction and job satisfaction but had no effect on organizational commitment. Length of service and academic field were only significantly related to organizational commitment. Type of higher education institution influenced pay satisfaction and organizational commitment but had no significant effect on job satisfaction. A significant and positive relationship was observed between job satisfaction and organizational commitment. Pay satisfaction was found to significantly affect both job satisfaction and organizational commitment. Moreover, the mediating role of pay satisfaction in the relationship between job satisfaction and organizational commitment was empirically validated as a partial mediation.
Benzer Tezler
- Sosyo-ekonomik değişkenlerin yükseköğretim öğrencilerinin akademik başarısı üzerindeki etkisi
The effect of socioeconomic variables on the academic success of higher education students
GÖKHAN POLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Eğitim ve ÖğretimSüleyman Demirel ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
YRD. DOÇ. DR. EKBER TOMUL
- Eğitim yüksekokullarının görevlerini gerçekleştirme yeterliliği ve engelleri
Başlık çevirisi yok
MEVLÜT TAŞTAN
- İnsan kaynaklarının yeniden yapılandırılmasında yükseköğretim kurumlarının işlevi ve değişimi
The function and alternation of higher education ınstitutions in re-constructure of human resources
ESMA ESGİN GÜNDER
Doktora
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiKurumlar Sosyolojisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERCAN TATLIDİL
- Yükseköğretimde kullanılan finansman yöntemlerinin karşılaştırmalı analizi
Comparative analysis of financing methods used in higher education
REŞİT ÇETİNKAYA
- Türkiye'de eğitim harcamalarının analizi ve yükseköğretimde maliyetler
An analysis of education expenditures and cost of higher education in Turkey
HÜSEYİN ERGEN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. YÜKSEL KAVAK