Geri Dön

Sosyal medya bağımlılığının akademik öz-yeterlilik üzerindeki etkisinde psikolojik dayanıklılığın aracılık rolü: Üniversite öğrencileri üzerine bir uygulama

The mediating role of psychological resilience in the effect of social media addiction on academic self-efficacy: An application on university students

PDF İndir

  1. Tez No: 953965
  2. Yazar: RIHAB DELLAL
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HÜDAVERDİ BİRCAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: İşletme, Business Administration
  6. Anahtar Kelimeler: Sosyal Medya Bağımlılığı, Akademik Öz-Yeterlilik, Psikolojik Dayanıklılık, Aracılık Rolü, Üniversite Öğrencileri, Social Media Addiction, Academic Self-Efficacy, Psychological Resilience, Mediating Role, University Students
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 173

Özet

Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ile akademik öz-yeterlik düzeyi arasındaki ilişki incelenmiş ve bu ilişkide psikolojik dayanıklılığın aracılık rolü değerlendirilmiştir. Bu çalışmanın ikincil amacı; sosyal medya bağımlılığı, akademik öz-yeterlik ve psikolojik dayanıklılığın yaş, cinsiyet, öğrenim görülen bölüm, sınıf düzeyi, sosyal medya kullanım süresi, tercih edilen sosyal medya platformu, akademik araştırmalarda sosyal medya kullanımı, akademik araştırmalarda kullanım süresi (yıllık), aile aylık geliri ve akademik başarı gibi demografik değişkenlere göre ele alınmış olmasıdır. Araştırma, kesitsel ve tanımlayıcı bir yöntemle yürütülmüş; ilgili literatür taramasıyla desteklenmiştir. Çalışma grubu, 2024–2025 eğitim-öğretim yılında Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi'nde öğrenim gören 1., 2., 3. ve 4. sınıf düzeylerindeki toplam 608 öğrenciden oluşmuştur. Veri toplama aracı olarak, katılımcılara demografik bilgilerle birlikte Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği, Akademik Öz-Yeterlik Ölçeği ve Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği içeren anket formları uygulanmıştır. Katılımcıların araştırmaya katılımı gönüllülük esasına dayalı olarak sağlanmıştır. Veriler, IBM SPSS 26.0 programı ile analiz edilmiş; analizlerde normal dağılım varsayımı dikkate alınarak tanımlayıcı istatistikler, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Pearson korelasyon analizi; regresyon analizi ve PROCESS makro (Model 4) aracılığıyla aracılık analizi yapılmıştır. Katılımcıların %54,3'ü kadın, %45,7'si erkektir. Öğrencilerin %73,8'i 4 yıl ve üzeri süredir sosyal medyayı akademik araştırmalar için kullanmakta, %43,8'i ise günde 3–4 saat sosyal medya kullanmaktadır. Tercih edilen sosyal medya platformları arasında ilk sırada %76,5 ile Instagram yer almaktadır. Katılımcıların %33,2'sinin aylık aile geliri 17.000 TL ve altındadır. Bölümler bazında en yüksek katılım %21,4 ile Maliye bölümünden olmuştur. Akademik başarı değerlendirmesinde ise öğrencilerin %62,3'ü kendini“orta”düzeyde başarılı olarak görmektedir. Araştırma bulgularına göre, öğrencilerin sosyal medya bağımlılığı düzeyleri orta ile düşük arasında; akademik öz-yeterlik düzeyleri yüksek ve psikolojik dayanıklılık düzeyleri ise orta olarak tespit edilmiştir. Sosyal medya bağımlılığı ile öğrenim görülen bölüm, cinsiyet ve günlük sosyal medya kullanım süresi arasında; psikolojik dayanıklılık ile aylık gelir düzeyi arasında; akademik öz-yeterlik ile sınıf düzeyi ve bölüm türü arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Sosyal medya bağımlılığı ile akademik öz-yeterlik arasında negatif (β = -0,487) ve sosyal medya bağımlılığı ile psikolojik dayanıklılık arasında negatif yönlü (β = -0,301); psikolojik dayanıklılık ile akademik öz-yeterlik arasında ise pozitif yönlü (β = 0,342) anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Yapılan regresyon analizleri sonucunda, sosyal medya bağımlılığının akademik öz-yeterlik üzerindeki doğrudan etkisi (β = -0,487) ve dolaylı etkisi (β = -0,183) istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Sonuç olarak, psikolojik dayanıklılığın modele dahil edilmesiyle sosyal medya bağımlılığının akademik öz-yeterlik üzerinde anlamlı bir şekilde kısmi bir aracılık rolü üstlendiği görülmüştür.

Özet (Çeviri)

This study examined the relationship between social media addiction and academic self-efficacy levels among university students, and evaluated the mediating role of psychological resilience in this relationship. The secondary aim of the study was to investigate social media addiction, academic self-efficacy, and psychological resilience in relation to demographic variables such as age, gender, academic department, grade level, duration of social media use, preferred social media platform, use of social media for academic research, annual duration of academic use, monthly family income, and academic achievement. The research was conducted using a cross-sectional and descriptive method, supported by a relevant literature review. The study group consisted of 608 students from the 1st to 4th year enrolled in the Faculty of Economics and Administrative Sciences at Sivas Cumhuriyet University during the 2024–2025 academic year. Data collection tools included questionnaires containing demographic information, the Social Media Addiction Scale, the Academic Self-Efficacy Scale, and the Psychological Resilience Scale. Participation was based on voluntary consent. Data were analyzed using IBM SPSS 26.0, and statistical methods such as descriptive statistics, independent samples t-test, one-way ANOVA, Pearson correlation analysis, regression analysis, and mediation analysis using PROCESS Macro (Model 4) were employed, considering the assumption of normal distribution. Of the participants, 54.3% were female and 45.7% were male. A total of 73.8% had been using social media for academic research for four years or more, while 43.8% reported using social media for 3–4 hours daily. Instagram ranked first among preferred platforms with 76.5%. About 33.2% had a monthly family income of 17,000 TL or less. The highest departmental participation came from the Department of Finance with 21.4%. In terms of academic success, 62.3% of the students rated themselves as“average”in achievement. According to the findings, students' levels of social media addiction ranged between low and moderate; academic self-efficacy levels were high, while psychological resilience levels were moderate. Statistically significant differences were found between social media addiction and department, gender, and daily social media usage time; between psychological resilience and monthly income level; and between academic self-efficacy and both grade level and department type. There was a significant negative relationship between social media addiction and academic self-efficacy (β = -0.487), as well as between social media addiction and psychological resilience (β = -0.301). A significant positive relationship was found between psychological resilience and academic self-efficacy (β = 0.342). Regression analyses showed that the direct effect (β = -0.487) and the indirect effect (β = -0.183) of social media addiction on academic self-efficacy were statistically significant. In conclusion, the inclusion of psychological resilience in the model revealed that it plays a significant partial mediating role in the relationship between social media addiction and academic self-efficacy.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    694579

    COVID-19 pandemisi ve teknolojik yeterlilik: Lise öğrencilerinin ekran kullanım eğilimleri ve ekran süreleri üzerine bir araştırma

    COVID-19 pandemic and technological proficiency: A study on screen usage trends and screen times of high school students

    SERAP DUYGULU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    İletişim Bilimleriİstanbul Ticaret Üniversitesi

    Medya ve İletişim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ZELİHA HEPKON

  2. Tez No

    540128

    Ergenlerde internet bağımlılığı, sosyal yeterlilik ve kontrol hissi ilişkisi

    The relationship between the teenagers' addiction to internet, social competence and feeling of control

    KEMAL ERBAY EVCİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Psikolojiİstanbul Gelişim Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA BİLİCİ

  3. Tez No

    870044

    Ergenlerde sosyal medya bağımlılığı, öz-yeterlik ve sosyal görünüş kaygısı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi

    Evaluation of the relationship between social media addiction, self-efficacy and social appearance anxiety in adolescents

    NURAYHAN ZEYBEK

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Aile HekimliğiSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FUNDA GÖKGÖZ DURMAZ

  4. Tez No

    867863

    Ergenlerde teknoloji bağımlılığın yordayıcılarının ve etkilerinin karma yöntemle incelenmesi

    Examining the predictors and effects of technology addiction in adolescents through mixed methods

    BEYZA YILMAZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Sosyal HizmetHacettepe Üniversitesi

    Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YASEMİN ÖZKAN

  5. Tez No

    805956

    Erişkinlerde sosyal medya bağımlılığı, öz bilinç ve sürekli kaygı arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Examination of the relationship between social media addiction, self-consciousness and trait anxiety among adults

    İSMAİL ANIL USTA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    PsikolojiBeykent Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NESLİM GÜVENDEĞER DOKSAT

Geri Dön