Sanal gerçeklik ortamında gerçeküstücü bir deneyim
A surrreal experience in virtual reality environments
- Tez No: 954043
- Danışmanlar: PROF. DR. KADER SÜRMELİ
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 92
Özet
Bu çalışmada, kavramsal ve deneyimsel olarak sanal gerçeklik teknolojisinin Gerçeküstücü sanat estetiğiyle kurduğu bağ derinlemesine ele alınmıştır. Tezin ilk bölümünde, Gerçeküstücü sanatın tarihsel izleği sürülmüş ve kuramsal temelleri ele alınarak, sanal gerçeklik teknolojisinin tarihî gelişimi, bilgisayar destekli görselişitsel-dokunsal (haptic) bileşenleri ve sanat alanındaki kullanım durumları incelenmiştir. Çağdaş sanatçı örnekleriyle, sanal gerçeklik teknolojisinin mekân, zaman ve izleyici katılım anlayışını nasıl yeniden kurguladığı açıklanmıştır. Bu kuramsal ve teknolojik altyapıyı takiben, Gerçeküstücü sanatın görsel temsil biçimlerine tarihsel olarak yön vermiş olan sanatçı René Magritte'in klasik resim tekniği ile ürettiği“The Castle of the Pyrenees (1959)”ve“Personal Values (1952)”isimli yapıtları üç boyutlu modelleme programları aracılığı ile sanal gerçeklik ortamına aktarılmıştır. Magritte'in gerçekliğe dair ironik yaklaşımı, yerçekimine aykırı sahne organizasyonları ve nesne-ölçek ilişkilerini bozarak kurduğu görsel anlatı, sanal ortamın sunduğu olanaklarla birlikte üç boyutlu, gezilebilir ve çok katmanlı bir deneyim alanına dönüştürülmüştür. Magritte'in işlerindeki metaforik yoğunluk, dil-imge ilişkisine yönelik sorgulayıcı tavır ve gündelik nesneleri beklenmedik bağlamlara yerleştirme yöntemi, kişisel sanat pratiğimi geliştirmemde bana yol gösteren kavramlardandır. Gerçekliğin sabitliğini sorgulayan ve bilinçdışı süreçleri tetiklemeyi amaçlayan bu bakış açısı, yapıt üretimlerimde bana ışık olurken bu çalışma kapsamında seçilmiş eserleri sanal ortama aktarmakta da gözettiğim temel belirleyicilerden olmuştur. Magritte üzerinden kurulan bu tarihsel ve kavramsal köprüyle birlikte, çalışmanın uygulama bölümü yalnızca geçmişe bir saygı duruşu olarak değil aynı zamanda bir çağdaş sanatçı olarak, sanatsal pratiğimle kurduğum yaratıcı bir diyaloğun uzantısı olmuştur. Tez kapsamında gerçekleştirdiğim uygulama sürecinin ikinci aşamasında klasik resim teknikleri ile ürettiğim,“Gel Beraber Olsun (2013)”,“Tuzağa Yakalanmak 1 (2016)”ve“Sevgili Yalnızlığım (2017)”isimli üç adet çalışmam sanal gerçeklik ortamında yeniden kurgulanmıştır. Bu aktarım sürecinde her bir eserin görsel dili, sanal gerçeklik ortamında yeniden yapılandırılmıştır. Klasik resim teknikleriyle üretilen Gerçeküstücü anlatı dilinin, çağdaş dijital sanat medyumları sayesinde anlatı olanaklarını çeşitlendirdiği vurgulanmıştır. Her bir çalışmanın içerdiği anlatı, sanal gerçeklik ortamında mekânsal bir deneyime dönüştürülerek izleyiciye yalnızca görsel değil aynı zamanda işitsel bir atmosfer de sunmuştur. Gerçekçi dalga, rüzgâr, yağmur, şimşek, kuş sesi gibi çevresel ses efektleri, sahne içinde simgesel ağırlık taşıyan unsurlarla ilişkilendirilerek, kompozisyonların taşıdığı duygusal gerilimi pekiştirmiştir. Bu sayede, Gerçeküstücü görsel dünyanın yalnızca iki boyutlu bir yüzeyde değil, üç boyutlu bir evrende de nasıl sürdürülebileceğine dair örnekler oluşturulmuştur. Bu bağlamda, klasik ile dijital arasında kurulan bu paralel yapı hem geçmişe hem de bugüne ait estetik deneyimlerin eşzamanlı olarak sorgulamasını mümkün kılar. Ayrıca, bu çalışma geleneksel üretim biçimlerinden çağdaş üretim biçimlerine geçişi simgeleyen içeriği ile de özgün bir nitelik taşımaktadır. Özetle, bu tez çalışması hem kuramsal hem de uygulamalı çalışmalar içermesinden dolayı, sanal gerçeklik teknolojisinin Gerçeküstücü sanatla kesişme potansiyelini çok yönlü biçimde ortaya koyan, özgün bir akademik çalışma örneği olmuştur. Tez çalışması kapsamında üretilen çalışmalar sayesinde geleneksel tekniklerle üretilen iki boyutlu sanatsal üretimlerin, dijital ortama aktarımı sürecinde geçirdiği evrim belgelenmiş, sanal gerçeklik teknolojisinin sunduğu mekânsal ve duyusal genişleme olanakları sanatsal bir ifade alanı olarak değerlendirilmiştir. Bu yönüyle çalışma, yalnızca kişisel bir üretim pratiğinin belgesi değil, aynı zamanda sanal gerçeklik estetiği ile Gerçeküstücü anlatımın kuramsal ve biçimsel kesişimlerine dair disiplinlerarası bir katkı sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
In this study, the conceptual and experiential relationship between virtual reality (VR) technology and the aesthetic framework of Surrealist art is examined in depth. The first chapter of the thesis outlines the historical trajectory of Surrealist art and its theoretical foundations, followed by an analysis of the historical development of virtual reality technology, its computer-assisted visual-auditory-haptic components, and its applications in the field of contemporary art. Through examples of contemporary artists, the study explores how virtual reality technology reconfigures conventional understandings of space, time, and viewer participation. Following this theoretical and technological framework, the thesis focuses on the translation of two paintings by René Magritte“The Castle of the Pyrenees”(1959) and“Personal Values”(1952) into a virtual reality environment using 3D modeling software. Magritte's ironic approach to reality, his anti-gravitational compositions, and the disruption of object-scale relationships are transformed into navigable, threedimensional, and multilayered experiential spaces through the affordances of VR. The metaphorical density in Magritte's works, his critical stance on the imagetext relationship, and his technique of placing mundane objects into unexpected contexts have significantly influenced my own artistic practice. This perspective, which challenges the stability of reality and seeks to activate unconscious processes, not only informs my creative output but also constitutes the core criteria guiding the selection and adaptation of works in this project. The conceptual and historical bridge established through Magritte positions the practical component of this research not merely as a tribute to the past, but as an extension of a contemporary artist's dialogical engagement with Surrealist legacy. In the second phase of the practice-based component, three of my own paintings“Let It Be Together”(2013),“Caught in the Trap I”(2016), and“Dear Solitude”(2017) originally produced using traditional painting techniques, were reconstructed in virtual reality environments. In this translation process, the visual language of each work was restructured for immersive spatial interaction. The project demonstrates how the Surrealist narrative language developed through classical painting can expand its expressive potential through contemporary digital media. Each artwork's narrative was transformed into a spatial experience within the virtual reality environment, offering viewers not only visual but also auditory immersion. Environmental sound effects such as waves, wind, rain, thunder, and bird calls were contextually integrated with symbolically charged elements in the scenes, thereby intensifying the emotional tension conveyed by the compositions. Through this approach, the study exemplifies how the Surrealist visual universe can be sustained not only on two-dimensional surfaces but also within immersive threedimensional environments. This parallel structure, bridging the classical and the digital, enables a simultaneous interrogation of past and present aesthetic experiences. Moreover, the project stands out for symbolizing a transition from traditional modes of production to contemporary digital artistic practices. In summary, this thesis constitutes an original academic work that combines both theoretical and practice-based research to explore the multifaceted potential for intersection between virtual reality technology and Surrealist art. By documenting the transformation of traditionally produced two-dimensional works into immersive digital experiences, the study evaluates the spatial and sensory affordances of virtual reality as a means of artistic expression. In this respect, the project serves not only as documentation of an individual artistic process but also as an interdisciplinary contribution to the theoretical and formal intersections of virtual reality aesthetics and Surrealist visual language.
Benzer Tezler
- Eş zamanlı devinim ve gerçeklik bükme kavramlarının 'Doctor Strange' filmi üzerinden okunması
Reading of the concept simultaneous motion and reality bending through 'The Doctor Strange' movie
GÜLŞAH ÜNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarSelçuk Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EBRU ERDOĞAN
- Sinema ve terapi Venüs'ün Çiçek Sepeti
Cinema and theraphy the Flower Basket of Venus
CANEL BİNGÖL
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Güzel SanatlarMarmara ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Sanat Dalı
PROF.DR. SEMİR ASLANYÜREK
- Frank O'Hara: A poet of the New York school
Başlık çevirisi yok
TÜRKAN ARAZ
Yüksek Lisans
İngilizce
1988
Amerikan Kültürü ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiAmerikan Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEBİLE DİREKÇİGİL
- Dijital sanatta sürrealizm etkileri: Günümüz uygulamaları üzerine bir inceleme
The influence of surrealism in digital art: An analysis of contemporary practices
HATİCE KÜBRA ÇAKMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Güzel SanatlarAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiBileşik Sanatlar Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. BEKİR KESKİN
- Mitolojik mekânların günümüz teknolojileri kullanılarak görselleştirilmesi ve kültür-mekân anlayışının incelenmesi
Visualization of myhtological places using today's technologies and examining the understanding of culture-place
SETENAY ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. İSMAİL EMRE KAVUT