Yapay zeka ile üretilen sanat eserlerine ilişkin yaratıcılık ve sahiplik olgusunun sanat ve sanatçı bağlamında incelenmesi
Investigation of creativity and ownership regarding artworks produced with artificial intelligence context of art and artist
- Tez No: 954058
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL ERİM GÜLAÇTI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 376
Özet
Bu çalışma, yapay zeka (YZ) ile üretilen sanat eserlerinde yaratıcılık ve sahiplik meselelerini sanatsal bir bakış açısıyla ele almayı amaçlamaktadır. Yaratıcı süreçte YZ'nin rolü, sanatçı kontrolünün boyutları, rastlantısallık ve orijinallik gibi unsurlar incelenmiştir. Özellikle, YZ ile üretilen eserlerin sahipliğinin yazılımcıya mı, veri sahiplerine mi yoksa bu sistemleri kullanan sanatçıya mı ait olduğuna dair belirsizlikler araştırılmıştır. Araştırma, yarı yapılandırılmış görüşmeler ve tematik analiz yöntemine dayanarak gerçekleştirilmiştir. Dokuz sanatçıyla yapılan görüşmeler sonucunda elde edilen veriler, dört aşamada analiz edilmiştir. Analizler, yaratıcı süreçte sanatçının kontrol düzeyi ve küratöryel rolü gibi konulara odaklanmıştır. Çalışmada, YZ'nin bir araç mı yoksa işbirlikçi mi olduğu, rastlantısallık unsurunun nasıl yönlendirildiği ve bu eserlerde orijinalliğin ne şekilde oluştuğu gibi temalar ele alınmıştır. Sonuçlar, YZ'nin sanatsal üretimde sanatçının rolünü dönüştürdüğünü ve küratöryel bir yaklaşıma yönlendirdiğini göstermektedir. Çalışma, YZ ile üretilen sanat eserlerine dair hukuksal tartışmalara sanatsal bir perspektiften katkı sunarken, bu alandaki güncel belirsizliklere çözüm önerileri geliştirmektedir. Bununla birlikte, YZ'nin hızlı gelişimi nedeniyle kesin sonuçlara ulaşmak mümkün olmasa da, araştırma gelecekteki çalışmalar için önemli bir referans noktası oluşturmaktadır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to address issues of creativity and ownership in works of art produced with artificial intelligence (AI) from an artistic perspective. The role of AI in the creative process, the dimensions of artist control, randomness and originality are examined. In particular, uncertainties regarding whether the ownership of works produced with AI belongs to the software developer, data owners or the artist using these systems are investigated. The research was conducted based on semi-structured interviews and thematic analysis method. The data obtained as a result of interviews with nine artists were analyzed in four stages. The analyses focused on issues such as the artist's level of control in the creative process and the role of curator. The study addressed themes such as whether AI is a tool or a collaborator, how the element of randomness is directed and how originality is created in these works. The results show that AI transforms the role of the artist in artistic production and directs it towards a curatorial approach. While the study contributes to the legal discussions on works of art produced with AI from an artistic perspective, it also develops solutions to current uncertainties in this area. Although it is not possible to reach definitive conclusions due to the rapid development of artificial intelligence, it is considered that the research constitutes an important reference point for future studies.
Benzer Tezler
- Yapay zekânın fikri mülkiyet hukuku ile ilişkisi
The relationship between artificial intelligence and intellectual property law
BAHADIR ÖZGENÇ
- Gerçekliğin yeni algısı, deepfake ve gerçeklik ilişkisinin sanatsal kuramlar bağlamında değerlendirilmesi
The new perception of reality, the evaluation of the relationship of reality and deepfake in the context of artistic theories
EJDER DEMİREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Güzel SanatlarBatman ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. HAYDAR BALSEÇEN
- Görüntü üreten yapay zeka eğitiminde güzel sanat eserlerinin kullanımı: Telif hakları üzerine bir hukuki inceleme
Use of fine artworks in image generator artificial intelligence training: A legal examination of copyright infringements
EZGİNUR USLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Hukukİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiHukuk Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PINAR ÇAĞLAYAN AKSOY
- Türk hukukunda makine öğrenmesine dayalı yapay zekada verinin hukuka uygun şekilde kullanılması
Lawful use of data in machine learning-based artificial intelligence under the Turkish law
OSMAN GAZİ GÜÇLÜTÜRK
Doktora
Türkçe
2021
HukukGalatasaray ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FÜLÜRYA YUSUFOĞLU BİLGİN
- Tarihi pigmentlerin yapay zeka ile tespiti
Detection of historical pigments with artificial intelligence
BENGİN BİLİCİ GENÇ
Doktora
Türkçe
2024
ArkeolojiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiKültür Varlıklarını Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEKİR ESKİCİ
DOÇ. DR. GAZİ ERKAN BOSTANCI