Menfez kesitlerinde karayolu göçme nedenlerinin araştırılması: çağlayan örneği
Investigating the causes of roadway collapse in culvert sections: the case of çağlayan
- Tez No: 954180
- Danışmanlar: PROF. DR. NECATİ KAYAALP
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Menfez, Drenaj, Taşkın, Culvert, Drainage, Flood
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hidrolik ve Su Kaynakları Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 87
Özet
Karayollarını dış kaynaklı yağış ve toprak kayması gibi doğal afetlerden korumak amacıyla inşa edilen yapılar, 'sanat yapıları' olarak adlandırılmaktadır. Özellikle, karayolu altyapısında en büyük hasara yol açabilecek zemin suyunun güvenli bir şekilde uzaklaştırılması için sanat yapılarına başvurulmaktadır. Menfezler, karayolu veya demiryolu altyapısında, yağışlarla birlikte oluşan su akışının karayoluna zarar vermeden tahliyesini sağlamak, yol altından kablo, boru vb. malzemelerin geçişini kolaylaştırmak gibi amaçlarla inşa edilen sanat yapılarıdır. Bu yapıların temel amacı, karayolunun işlevselliğine katkıda bulunmak, ekonomik ömrünü uzatmak ve güvenli trafik akışını sağlamaktır. Kullanım amacına veya bulunduğu yere göre farklı türleri bulunan menfezlerin temel görevi, karayolunun bir tarafından diğer tarafına enine geçişler sağlamaktır. Menfez çeşitleri arasında köprü menfezler, kutu menfezler, kemerli menfezler, tabliyeli menfezler (standart köprüler) ve boru (büz) menfezler yer almaktadır. Hidrolik drenaj işlevi gören menfezlerin tasarımında, hidrolik kapasite temel bir mühendislik parametresi olarak ön plana çıkmaktadır. Uygun mühendislik ilkeleri doğrultusunda tasarlandıklarında, bu yapılar yalnızca su geçişini sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda taşıt ve yaya trafiğine hizmet eden alt geçit işlevi de görebilmektedir. Menfezlerin imalatında farklı yapı malzemeleri kullanılmaktadır. Tarihsel olarak, taş duvarlar ve kil esaslı malzemelerle inşa edilen menfezler yaygınken, günümüzde özellikle betonarme menfezler tercih edilmektedir. Buna ek olarak, çeşitli boyut ve geometrilere sahip plastik veya çelikten mamul büz tipi menfezler de modern uygulamalarda kullanılmaktadır. Drenaj yapılarının etkin bir şekilde işlevlerini yerine getirebilmesi için, işlevine uygun tipte seçilmeli, teknik açıdan uygun konumda ve yeterli boyutlarda inşa edilmeli ve düzenli aralıklarla bakım işlemleri gerçekleştirilmelidir. Son yıllarda Türkiye'de meydana gelen sel ve taşkın olayları, birçok il ve devlet karayolunda menfez ve köprü yaklaşımlarında çökmelere neden olmuştur. Bu nedenle bu çalışmada, yağış dönemlerinde gerçekleşen taşkın ve sellerde menfez kesitlerinde karayolu göçme mekanizmalarının araştırılmasını amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Structures constructed to protect highways from natural disasters such as external precipitation and landslides are called“engineered structures.”These structures are used, in particular, to safely remove groundwater, which can cause the greatest damage to highway infrastructure. Culverts are engineered structures constructed on highway or railway infrastructure to facilitate the drainage of rainfall-induced water flow without damaging the highway and to facilitate the passage of cables, pipes, and other materials beneath the road. The primary purpose of these structures is to contribute to the functionality of the highway, extend its economic life, and ensure safe traffic flow. Culverts, which come in different types depending on their intended use and location, primarily serve to provide transverse transitions from one side of the highway to the other. Culvert types include bridge culverts, box culverts, arched culverts, deck culverts (standard bridges), and pipe culverts. Hydraulic capacity is a fundamental engineering parameter in the design of culverts that serve hydraulic drainage functions. When designed in accordance with appropriate engineering principles, these structures not only provide water flow but can also function as underpasses serving vehicle and pedestrian traffic. Different building materials are used in the construction of culverts. Historically, culverts constructed with stone walls and clay-based materials were common, but today, reinforced concrete culverts are particularly preferred. Additionally, plastic or steel culverts of various sizes and geometries are also used in modern applications. For drainage structures to function effectively, they must be selected according to their function, constructed in technically suitable locations and with adequate dimensions, and maintained at regular intervals. Floods and inundations that have occurred in Türkiye in recent years have caused collapses at the approaches to culverts and bridges on many provincial and state highways. Therefore, this study aims to investigate the mechanisms of highway collapse in culvert sections during floods and inundations occurring during rainfall periods.
Benzer Tezler
- Kutu menfezlerin hidroliği ve hidrodinamik modellenmesi: Okurdile Deresi örneği
Hydraulics and hydrodynamic modelling of box culverts: Case study on Okurdile River
TURGUT VATAN TOSUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Mühendislik BilimleriYıldız Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRULLAH AĞAÇCIOĞLU
- Yol geçiş yapılarının hidrolik yükler dikkate alınarak boyutlandırılması: Köyiçi çayı, Türkiye
Dimensioning of road crossing structures with hydraulic loads: Köyiçi creek, Türkiye
MEHMET TAHA KARADAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İnşaat MühendisliğiKocaeli Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF TOLA
- Bir ofis odası cebri havalandırılmasının sayısal analizi
Numerical analysis of forced ventilation of an office room
GÜRKAN KUAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Makine MühendisliğiGazi ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞENOL BAŞKAYA
- İncirli-Bakırköy IDO istasyonları arasındaki metro tüneli etki alanının belirlenmesi ve olası yüzey oturma miktarlarının saptanması
Determination of the influence area and possible settlement amounts of the metro tunnel between İncirli- Bakırköy İDO stations
SERPİL KARAKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENVER VURAL YAVUZ
- Şehirlerarası demiryolu hatlarında drenaj sistemi tasarımı ve maliyet analizi
Drainage system design and cost analysis on intercity railway lines
SELÇUK ZORBA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Ulaşımİstanbul Teknik ÜniversitesiRaylı Sistemler Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZÜBEYDE ÖZTÜRK