Global habitat suitability of rhagoletis pomonella (walsh, 1867) (diptera: tephritidae) under CMIP6 climate change scenarios predicted by ensemble model
Rhagoletis pomonella (walsh, 1867) (diptera: tephritidae)'nın küresel habitat uygunluğunun CMIP6 iklim değişikliği senaryoları altında ensemble modeli ile belirlenmesi
- Tez No: 954786
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET MAMAY, DR. ÖĞR. ÜYESİ SHAHID FAROOQ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Entomoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Entomoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
İklim değişikliği, dünya genelinde türlerin dağılımını önemli ölçüde etkileyerek, tarımsal zararlıların coğrafi yayılış alanlarını ve ekolojik etkileşimlerini değiştirmektedir. Bu çalışma, elmanın önemli bir zararlısı olan Rhagoletis pomonella (Walsh, 1867) (Diptera: Tephritidae) türünün mevcut ve gelecekteki iklim koşulları altında (CMIP6), küresel düzeyde potansiyel yayılımını tahmin etmek amacıyla, toplu tür dağılım modelleme teknikleri (MaxEnt, GLM, GAM ve CTA algoritmalarının birleşimi) kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Model, 316 gözlem kaydı ile 15 çevresel ve ekolojik değişken (11 çevresel ve 4 ekolojik) kullanılarak kalibre edilmiştir. Sonuçlar, modelin yüksek tahmin performansına (ROC >0.90, TSS >0.84) sahip olduğunu göstermiştir. Habitat uygunluğu üzerinde en belirgin etkinin, sıcaklık ile ilişkili faktörler olan en sıcak çeyreğin ortalama sıcaklığı ve yıllık sıcaklık aralığı tarafından oluşturulduğu belirlenmiştir. Küresel ölçekte mevcut koşullar altında R. pomonella için en uygun habitatların çoğunlukla Kuzey Amerika, Avrupa ve Doğu Asya'nın ılıman bölgelerinde yoğunlaştığı görülmüştür. Geleceğe yönelik iklim senaryoları (SSP1-2.6 ve SSP5-8.5), uygun habitatların kuzeye ve daha yüksek rakımlara doğru genişleyeceğini, özellikle kuzey Avrupa, güney Kanada, kuzey Japonya ve Türkiye gibi bölgeleri önemli ölçüde etkileyeceğini öngörmektedir. Buna karşılık, şiddetli iklim senaryoları, aşırı sıcaklık artışları nedeniyle güney ABD ve Akdeniz Avrupa'sı gibi tarihsel olarak uygun habitatların habitat kalitesinde düşüş yaşanabileceğini işaret etmektedir. Avrupa, Türkiye ve Japonya'nın önemli tarımsal ekonomilere ve istilalara karşı yüksek düzeyde duyarlılığa sahip oldukları göz önüne alındığında, bu bölgelerdeki riskler özel önem taşımaktadır. Türkiye'de, elma üretim alanlarını tehdit edebilecek ölçüde uygun habitatlarda belirgin artış öngörülmektedir. Japonya'da ise özellikle kuzey adalarında uygunluğun belirgin şekilde artması beklenmekte olup, bu durum izleme faaliyetlerinin artırılması ve önleyici stratejilerin geliştirilmesini gerektirmektedir. Bu çalışma, iklim kaynaklı R. pomonella dağılımındaki değişimlerin etkilerini hafifletmek amacıyla uluslararası düzeyde koordine edilen biyogüvenlik programları, yerelleştirilmiş zararlı kontrol yöntemleri ve esnek tarımsal politikaların gerekliliğini vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
Climate change significantly impacts species' distribution globally, which is modifying the geographic ranges and ecological interactions of agricultural pests. This study projected the potential global spread of a significant pest of apples, i.e., Rhagoletis pomonella (Walsh, 1867) (Diptera: Tephritidae) under current and future climatic scenarios (CMIP6) employing ensemble species distribution modeling techniques (combining MaxEnt, GLM, GAM, CTA algorithms). The model was calibrated with 316 occurrence records and 15 environmental and ecological variables (11 environmental and 4 ecological). The results demonstrated excellent prediction performance (ROC >0.90, TSS >0.84). Temperature-related factors, i.e., the mean temperature of the warmest quarter and the annual temperature range, exerted the most significant impact on habitat suitability. Globally, optimum habitats for R. pomonella under present conditions were predominantly located in the temperate zones of North America, Europe, and East Asia. Future climate scenarios (SSP1-2.6 and SSP5-8.5) predict an expansion of suitable habitats northward and to higher elevations, notably affecting areas such northern Europe, southern Canada, northern Japan, and Türkiye. In contrast, severe climate scenarios suggested a possible decline in suitability within historically favorable habitats, including regions of the southern United States and Mediterranean Europe, because of substantial temperature rises. Europe, Turkey and Japan have substantial agricultural economies and vulnerabilities to possible invasions. Turkey exhibited significant growth in suitable habitats, hence elevating threats to apple producing areas. In Japan, especially in the northern islands, suitability is expected to increase markedly, requiring improved monitoring and preventative strategies. This study highlights the crucial need for internationally coordinated biosecurity programs, localized pest control methods, and flexible agricultural policies to alleviate the effects of climate-induced changes in R. pomonella distribution.
Benzer Tezler
- Küresel iklim değişikliğine bağlı olarak ekin saparısı [Cephus pygmeus (L.) (hymenoptera: cephidae)]'nın potansiyel dağılım alanlarının belirlenmesi
Predicting potential distribution areas of wheat stem sawfly (Cephus pygmeus (L.) (hymenoptera: cephidae) under climate change
MEHMET BAŞAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatHarran ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇETİN MUTLU
DR. ÖĞR. ÜYESİ SHAHID FAROOQ
- Maksimum entropi (MaxEnt) modeli ile değişen iklim koşullar altında Amorpha fruticosa L.'nın habitat uygunluğunun belirlenmesi
Predicting habitat suitability of Amorpha fruticosa L. under changing climatic conditions using maximum entropy (MaxEnt) model
MUHAMMED TALHA ALKIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
ZiraatHarran ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SHAHID FAROOQ
- Isparta-Sütçüler yöresinde av türlerinin habitat uygunluk modellemesi
Mapping habitat suitability of game animals in Sütçüler district, Isparta
HALİL SÜEL
Doktora
Türkçe
2014
BiyolojiSüleyman Demirel ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KÜRŞAD ÖZKAN
PROF. DR. İDRİS OĞURLU
- Xanthium spinosum L.'un iklim değişikliğine bağli olarak global düzeyde potansiyel dağılım alanlarının belirlenmesi
Global potential distribution areas of Xanthium spinosum L. under changing climate
ZÜLEYHA ÖZTOP
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
BiyografiHarran ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SHAHID FAROOQ
- Kastamonu ve Sinop ormanlarında çamkese böceği'nin iklim değişikliği temelinde habitat uygunluk modellemesi
Habitat suitability modeling on the basis of climate change of the pine purse begle in Kastamonu and Sinop forests
NURTEN KARAMEŞE
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKastamonu ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL AKKUZU