Yetişkin bireylerde psikodrama grup uygulamalarının psikolojik belirtiler üzerindeki etkisinin incelenmesi
An investigation of the impact of psychodrama group interventions on psychological symptoms in adults
- Tez No: 955542
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH BAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Psikodrama, psikolojik belirtiler, SCL-90-R, tematik analiz, karma yöntem, Psychodrama, psychological symptoms, SCL-90-R, thematic analysis, mixed methods
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Gelişim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 136
Özet
Bu araştırma, yetişkin bireylerde psikodrama grup uygulamalarının psikolojik belirtiler üzerindeki etkisini karma yöntemle incelemeyi amaçlamıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, İstanbul'da yaşayan ve gönüllü olarak katılım sağlayan 20 yetişkin birey oluşturmuştur. Katılımcılar, uygunluk kriterlerine göre on kişilik deney grubu ve on kişilik kontrol grubu olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Araştırmada ön test–son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmış ve hem nicel hem de nitel veri toplanmıştır. Deney grubuna 12 hafta boyunca haftalık psikodrama grup oturumları uygulanmış, kontrol grubuna ise bu süreçte herhangi bir müdahale yapılmamıştır. Nicel veriler, bireylerin psikolojik belirti düzeylerini değerlendirmek amacıyla SCL-90-R Belirti Tarama Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde gruplar arası fark için Mann-Whitney U testi, grup içi değişim için ise Wilcoxon İşaretli Sıralar testi kullanılmıştır. Nitel veriler, psikodrama oturumlarına ilişkin sistematik gözlem notları ve açık uçlu geri bildirim formunda elde edilmiş; veriler tematik analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Nicel bulgular, deney grubunda psikodrama süreci sonrasında psikolojik belirti düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı azalmalar olduğunu göstermiştir. Son test sonuçlarına göre; somatizasyon, obsesif-kompulsif, kişilerarası duyarlılık, depresyon, anksiyete, öfke-düşmanlık, paranoid düşünce ve ek maddeler alt boyutlarında anlamlı düzeyde iyileşmeler saptanmıştır. Depresyon ve öfke-düşmanlık alt boyutlarında değişim daha belirgin düzeydedir. Fobik kaygı ve psikotik belirtiler alt boyutlarında ise anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir. Nitel bulgular, psikodramanın bireylerin içsel dünyalarında dönüşüm yarattığını ortaya koymuştur. Tematik analiz sonucunda beş ana tema belirlenmiştir: Görülme ve anlaşılma arzusu, bastırılmış duyguların ifadesi, sınırlar ve özerklik, kuşaklararası aktarım ve yeni rollerle duygusal dönüşüm. Bu temalar; katılımcıların yalnızlıkla baş etme, öz saygı geliştirme, duygusal farkındalık kazanma, ilişkisel sınır belirleme ve empatik bağlar kurma gibi alanlarda gelişim gösterdiğini ortaya koymuştur. Katılımcıların“Yardım isteme hakkım olduğunu fark ettim.”ya da“Kendime daha çok sarılacağım.”gibi ifadeleri, benlik değeri ve duygusal ifade becerilerinde farkındalık kazandıklarını yansıtmaktadır. Nitel bulgular, nicel ölçüm sonuçlarını desteklemektedir. Grup sürecinin güvenli ve destekleyici yapısı; katılımcıların içgörü kazanmalarını, duygularını ifade etmelerini ve yeni roller denemelerini kolaylaştırmıştır. Psikodramanın spontanite ve yaratıcılığı teşvik eden yapısı ise katılımcıların sabitlenmiş düşünce kalıplarını sorgulamalarına, ilişkisel örüntülerini dönüştürmelerine ve psikolojik dayanıklılıklarını artırmalarına katkı sağlamıştır. Araştırmanın genel sonuçları; psikodramanın psikolojik belirtilerini azaltmakla birlikte bireyin kendilik algısını güçlendiren, duygusal düzenleme becerilerini geliştiren ve kişilerarası işlevselliği artıran bütüncül bir psikoterapi yöntemi olduğunu göstermektedir. Örneklem büyüklüğünün sınırlı olması ve uzun vadeli izlem verilerinin bulunmaması araştırmanın sınırlılıkları arasında yer almaktadır. Gelecek araştırmalarda farklı sosyo-demografik gruplarla ve uzun süreli takip çalışmalarıyla psikodramanın kalıcı etkilerinin incelenmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aimed to examine the effects of psychodrama group interventions on psychological symptoms in adults using a mixed-methods design. The study group consisted of 20 adult participants residing in Istanbul who voluntarily agreed to take part in the research. Based on predetermined inclusion criteria, the participants were assigned to two groups: a ten-person experimental group and a ten-person control group. A quasi-experimental design with a pretest–posttest control group was employed, and both quantitative and qualitative data were collected. The experimental group participated in weekly psychodrama group sessions for 12 consecutive weeks, while the control group received no intervention during this period. Quantitative data were obtained using the Symptom Checklist-90-Revised (SCL-90-R), which assesses psychological symptom levels. The Mann-Whitney U test was used to evaluate differences between groups, and the Wilcoxon Signed-Ranks test was used to assess within-group changes. Qualitative data were gathered through systematic observation notes of psychodrama sessions and open-ended feedback form, and analyzed using thematic analysis. Quantitative findings revealed statistically significant reductions in psychological symptom levels in the experimental group following the psychodrama intervention. Posttest results indicated significant improvements in the subscales of somatization, obsessive-compulsive symptoms, interpersonal sensitivity, depression, anxiety, hostility, paranoid ideation, and additional items. The most pronounced improvements were observed in the subscales of depression and hostility. No significant changes were detected in the subscales of phobic anxiety and psychoticism. Qualitative findings provided a deeper understanding of the internal changes participants experienced throughout the psychodrama process. Thematic analysis revealed five main themes: the need to be seen and understood, the expression of repressed emotions, setting boundaries and developing autonomy, intergenerational transmission, and emotional transformation through new roles. These themes demonstrated participants' progress in coping with loneliness, enhancing self-esteem, increasing emotional awareness, setting interpersonal boundaries, and developing empathic relationships. Participant statements such as“I realized I have the right to ask for help”and“I will embrace myself more”reflected increased self-worth and emotional expression capacities. The qualitative findings were consistent with the quantitative results observed on the SCL-90-R. The supportive and nonjudgmental structure of the group environment enabled participants to gain insight, express emotions, and experiment with new roles. Moreover, the spontaneous and creative nature of psychodrama contributed to participants' ability to challenge rigid thought patterns, transform relational dynamics, and strengthen psychological resilience. Overall, the findings suggest that psychodrama is not only effective in reducing psychological symptoms, but also supports the development of self-concept, emotional regulation skills, and interpersonal functioning. The relatively small sample size and the absence of long-term follow-up data are noted as limitations of the study. Future research is recommended to explore the long-term effects of psychodrama interventions across diverse socio-demographic groups through extended and longitudinal designs.
Benzer Tezler
- İletişim becerileri konusunda ebeveynlere verilen eğitimin iletişim çatışmalarına girme eğilimi üzerindeki etkisi
Başlık çevirisi yok
A. ZEYNEP IŞIK
- Havalimanlarında görev yapan silahlı güvenlik görevlilerinin ruhsal işleyişlerinin projektif testlerle incelenmesi
Examination of the psychic functioning of armed security officers at airports with projective tests
ALTUĞ KORALTAN
Doktora
Türkçe
2022
PsikolojiDoğuş ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE NEVZAT MUHTAR
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERHAT YÜKSEL
- Yetişkin bireylerde diyabet riski, uyku kalitesi, sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve beslenme durumları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship between diabetes Risk, sleep quality, healthy lifestyle behaviors and nutritional status in individuals.
MELİKE ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Beslenme ve DiyetetikBaşkent ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PERİM FATMA TÜRKER
- Yetişkin bireylerde internet bağımlılığı, öz-şefkat ve bilinçli farkındalık arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Examining the relationship between internet addiction, self-compassion and mindfulness in adults
HANDENAZ ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Okan ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE ÖZLEM MESTÇİOĞLU
- Yetişkin bireylerde dijital oyun bağımlılığı, genel erteleme davranışı ve duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between digital game addiction, general procrastination behavior, and emotion regulation skills in adult individuals
MERVE TÜFEKÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MÜJEN İLNEM