Ekol sahibi hattatların sülüs ve nesih kıt'a yazılarında tezyîni işaretlerin kullanımı
The use of ornamental signs in the sülüs and nesih kıt'a writings of calligraphers
- Tez No: 955649
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MERAL BÜYÜKYAZICI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 152
Özet
Bu araştırmada, 10. yüzyıldan 21. yüzyıla kadar ekol sahibi hattatlar tarafından yazılmış sülüs ve nesih kıt'a yazılarında kullanılan tezyîni işaretler; kullanım amaçları, biçimsel özellikleri ve günümüzdeki işlevleri açısından incelenmiştir. Araştırmanın yöntemi, sanat eserlerini biçimsel, içeriksel ve bağlamsal açıdan inceleyen, görsel analiz temelli nitel bir çalışmadır. Araştırma kapsamında toplam 36 eser değerlendirilmiş, işaretlerin yer aldığı harfler, estetik farklılıkları ve tarihsel gelişimleri katalog ve tablolar eşliğinde analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, sülüs yazıda (ر) ra ve (س) sin harfleri üzerinde“٧”şeklinde tirfil; nesih yazıda ise hilal biçiminde tırnak motifi kullanılmıştır. Ayrıca (ل) lam harfinde mimli tirfile, (ك) kef harfinde ise hilye-i şerif'in etek kısmında yer alan“وَمَٓا اَرْسَلْنَاكَ اِلَّا رَحْمَةً لِلْعَالَمٖينَ”ayetinde, harfin altında süsleme amacıyla yuvarlak nokta biçimindeki işarete yer verildiği tespit edilmiştir. Araştırmanın uygulama bölümünde, belirlenen bulguları desteklemek amacıyla üç özgün eser hazırlanmıştır. Hat sanatında kullanılan tezyîni işaretler, mühmel harfleri ayırt etmek ve okuma hatalarını önlemek amacıyla geliştirilmiş; özellikle ra-ze ve sin-şın karışıklığını engellemek için klasik dönem hattatları tarafından titizlikle uygulanmıştır. Günümüzde ise bu işaretler süsleme unsuru olarak kullanılmaktadır.
Özet (Çeviri)
In this study, the ornamental signs used in the sülüs and naskh kıt'a scripts written by calligraphers from the 10th century to the 21st century are analyzed in terms of their purpose of use, their formal characteristics and their functions today. The method of the research is a qualitative study based on visual analysis that examines works of art in terms of form, content and context. Within the scope of the research, a total of 36 works were evaluated, and the letters, aesthetic differences and historical developments of the signs were analyzed with catalogues and tables. According to the findings obtained, a“٧”shaped tirfil was used on the letters (ر) ra and (س) sin in thuluth writing, and a crescent-shaped nail motif was used in naskh writing. In addition, it has been determined that the letter (ل) lam has a mimli tirfile, and the letter (ك) kef has a round dot-shaped sign for decoration under the letter in the verse“وَمَٓا اَرْسَلْنَاكَ اِلَّا رَحْمَةً لِلْعَالَمٖينَ”in the skirt of the hilye-i şerif. In the application part of the research, three original works were prepared to support the findings. The ornamental signs used in calligraphy were developed to distinguish the letters of the mufti and to prevent reading errors; they were meticulously applied by the calligraphers of the classical period, especially to prevent the confusion of ra-ze and sin-shin. Today, these signs are used as an element of ornamentation
Benzer Tezler
- Nâbî Dîvânı'nda ümit ve ümitsizlik kavramlarının şiir estetiğine etkisi
The effect of the conceptions of hope and despair on the aesthetic of poetry in the Nâbî's Dîvân
NURSEL AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLÜFER TANÇ
- Nedim Divanı'nda Fiil Çekimi
The verb inflectıon in Nedim's Divan
ELİF ÇİÇEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıHarran ÜniversitesiYeni Türk Dili Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET TURAN DOĞAN
- Zekai Dede Efendi'ye ait Mevlevi Ayin-i Şerif'lerin makam, usul ve güfte yönünden incelenmesi
Başlık çevirisi yok
NEŞE YEŞİM ALTINEL
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. FATMA GÖKDEL
- Süleymaniye Kütüphanesinde bulunan Nail Arıkdal'a ait ahşap hat levhaları
Wooden calligraphy plates in the Suleymaniye Library of Nail Arıkdal
MEHMET EMİN TAŞÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
El SanatlarıAtatürk ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN ELİTOK