Aşağı seyhan ovası-alt sulama sahası topraklarının verimlilik indekslerinin oluşturulması ve besin elementi içeriklerinin yersel boyutta belirlenmesi
Establishment of soil fertility indices of lower seyhan plain-sub irrigation area soils and determination of nutrient content at local scale
- Tez No: 955664
- Danışmanlar: PROF. DR. HAYRİYE İBRİKÇİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 144
Özet
Sürdürülebilir toprak yönetimi bakımından toprakların fiziksel ve kimyasal özelliklerinin bilinmesi çok önemlidir. Toprakların yalnızca bir veya birkaç özelliğinin bilinmesi sürdürülebilir bir arazi yönetimi için yeterli olmamaktadır. Çünkü, besin elementlerinin hem kendi arasında hem de diğer toprak özellikleri arasında pozitif veya negatif etkileşimler bulunmaktadır. Bu çalışma, Türkiye'nin önemli ovalarından biri olan Çukurova'nın bir bölgesini kapsayan Aşağı Seyhan Ovası-Alt Sulama Sahası topraklarının verimlilik indekslerinin oluşturulması ve besin elementlerinin yersel düzeyde dağılımının belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışma kapsamında, tarım yapılan alanlardan 170 adet yüzey toprak örneği, alanı temsil edecek şekilde tesadüfi olarak alınmış ve koordinatlar Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ortamına kaydedilmiştir. Alınan toprak örneklerin analiz sonuçları ArcGIS 10.4 yazılımı kullanılarak CBS ortamında değerlendirilmiş ve mekânsal dağılım haritaları oluşturulmuştur. Toprak verimliliği değerlendirmelerinde kullanılan indekslerden biri olan Parker Verimlilik İndeksi esas alınarak çalışma alanının bazı toprak özelliklerinin indeks skorları belirlenmiş ve indeks haritaları oluşturulmuştur. Toprak özelliklerinden tekstür, pH, elektriksel iletkenlik (EC), organik madde, kireç, mineral azot (N)min, fosfor (P), potasyum (K), kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg), çinko (Zn), demir (Fe), mangan (Mn) ve bakır (Cu) dikkate alınarak verimlilik skorları hesaplanmıştır. Elde edilen bulgulara göre, çalışma alanı genelinde Nmin, yarayışlı P, Zn ve Mn düzeyleri düşük; buna karşın K, Ca, Mg, Fe ve Cu düzeyleri yüksek bulunmuştur. Noktasal verilerden yersel dağılım haritaları üretilmiştir. Özellikle, kimi toprak özelliklerinin yersel düzeyde yüksek olması gübreleme stratejilerinin gözden geçirilmesi gerekliliğini ortaya koymuştur. Arazi kullanım türüne bağlı olarak indeks skorları karşılaştırılmış ve genel indeks eğilimler benzer olsa da, bazı parametrelerde farklılıklar gözlenmiştir. Özellikle bahçe topraklarında Nmin, P ve Cu'ın daha yüksek olması, gübreleme alışkanlıklarının kullanım türüne göre değişebileceğini göstermektedir. Ayrıca, elde edilen verimlilik ve besin elementi haritaları, toprak yönetimi, gübreleme planlaması ve sürdürülebilir tarım uygulamaları açısından önemli bir karar destek aracı sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Understanding the physical and chemical properties of soils is essential for sustainable soil management, as relying on only a few parameters is insufficient due to the complex interactions both positive and negative among soil properties and nutrient elements. This study aimed to determine the spatial distribution of nutrient elements and to develop soil fertility indices in the Lower Seyhan Plain–Sub Irrigation Area, a subregion of the Çukurova Plain, one of Turkey's most fertile agricultural area. A total of 170 surface soil samples were randomly collected from agricultural fields and georeferenced using Geographic Information Systems (GIS). Soil analyses were evaluated spatially using ArcGIS 10.4 software, and thematic distribution maps were produced. Based on the Parker Nutrient Index, index scores and fertility maps were generated for various soil properties including texture, pH, electrical conductivity (EC), organic matter, CaCO3 content, mineral nitrogen (Nmin), phosphorus (P), potassium (K), calcium (Ca), magnesium (Mg), zinc (Zn), iron (Fe), manganese (Mn), and copper (Cu). Results indicated that Nmin, available P, Zn, and Mn levels were generally low, while K, Ca, Mg, Fe, and Cu were found to be high. Spatial distribution maps highlighted the need to revise fertilization strategies, particularly in areas where nutrient levels were excessive. Comparisons by land use type revealed variations in nutrient status; notably, orchard soils exhibited higher Nmin, P, and Cu levels, suggesting that fertilization practices vary by land use. The generated fertility and nutrient maps provide a valuable decision-support tool for soil management, fertilization planning, and the implementation of sustainable agriculture practices.
Benzer Tezler
- Yüzey akışların SWAT modeli ile belirlenmesi: Akarsu Sulama Birliği Sahası örneği
Determination of surface flow with SWAT model: A case study in the Akarsu Irrigation District
MUHAMMET SAİD GÖLPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
ZiraatÇukurova ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAHMUT ÇETİN
- Kuraklığın tarımsal faaliyetler üzerindeki etkilerinin araştırılması: Seyhan Havzasında bir etkilenebilirlik çalışması
Investigation of the effects of drought on agricultural activities: A vulnerability study in the Seyhan Basin
MUHAMMET SAİD GÖLPINAR
Doktora
Türkçe
2024
ZiraatÇukurova ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAHMUT ÇETİN
- Aşağı Seyhan Ovası sol sahil sulaması, su ve nitrat bütçesinin modellenmesi
Modelling water and nitrate budget in left bank irrigation of lower Seyhan Plain
MEHMET ALİ AKGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Jeodezi ve FotogrametriÇukurova ÜniversitesiUzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜHA BERBEROĞLU
- Aşağı Seyhan ovası sulama sistemlerindeki yabancı otlanma ve yabancı ot türleri ile üzerindeki doğal düşmanların saptanması
Determination of aquatic weed species, their densities and possible biological control agents in lower Seyhan plain
ASLIHAN SOYAK
- Aşağı Seyhan ovası drenaj kanallarında clarias gariepinus'da serum glukoz, elektrolit, hematokrit düzeyi ve bazı kan parametrelerinin incelenmesi
Determination of sera glucose, electrolite, hematocrite and some blood parameters of clarias gariepinus from drainage channels of lower Seyhan plains
MEHMET EREN ÖZASLAN