Beliren yetişkinlikte benliğin ayrımlaşması ve psikolojik semptomlar arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin aracı rolü
The mediating role of cognitive flexibility in the relationship between differentiation of self and psychological symptoms in emerging adulthood
- Tez No: 956116
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ YELİZ SAYGIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
Bu araştırmanın amacı, beliren yetişkinlik döneminde benlik ayrımlaşması ve psikolojik semptomlar arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin aracı rolünü incelemektir. Kesitsel olarak yürütülen araştırmaya, 18-30 yaş aralığındaki 425 kişi katılmıştır. Katılımcıların 325'i kadın (%76.5), 100'ü ise erkektir (%23.5). Katılımcılara Google Forms üzerinden ulaşılmış ve kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Katılımcılardan veri toplarken 'Kişisel Bilgi Formu', 'Benlik Ayrımlaşması Ölçeği', 'Bilişsel Esneklik Envanteri' ve 'Kısa Belirti Ölçeği-25' kullanılmıştır. Verilerin analizinde önce normal dağılım varsayımı kontrol edilmiş, ardından betimsel istatistikler sunulmuştur. Psikolojik semptomların demografik değişkenler olan cinsiyet, eğitim düzeyi ve psikolojik destek almaya göre farklılaşmalarını incelemek amacıyla Bağımsız Örneklemler t testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) yapılmıştır. Sürekli değişkenler arasındaki ilişkileri anlamak için ise Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi uygulanmıştır. Son olarak, benlik ayrımlaşması ile psikolojik semptomlar arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin aracı rolü Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) ve bootstrapping yöntemiyle test edilmiştir. Analizler sonucunda, psikolojik semptomların cinsiyet ve eğitim düzeyine göre anlamlı bir farklılık göstermediği ancak psikolojik destek almaya göre anlamlı şekilde farklılaştığı görülmüştür. Benlik ayrımlaşması ile bilişsel esneklik arasında pozitif (r= 0.457); benlik ayrımlaşması ile psikolojik semptomlar arasında negatif (r= -0.530); bilişsel esneklik ile psikolojik semptomlar arasında negatif (r= -0.166) yönde ilişkiler tespit edilmiştir. Aracılık analizi sonucunda ise bilişsel esnekliğin, benlik ayrımlaşması ile psikolojik semptomlar arasındaki ilişkide kısmi bir aracı rolü olduğu belirlenmiştir (β = .11, 95% GA [.02, .37]). Araştırma sonucunda elde edilen bilgiler literatür ışığında tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the mediating role of cognitive flexibility in the relationship between self-differentiation and psychological symptoms during the period of emerging adulthood. This cross-sectional study was conducted with 425 individuals aged between 18 and 30. Of the participants, 325 were female (76.5%) and 100 were male (23.5%). Participants were reached through Google Forms using a convenience sampling method. Data were collected using the Personal Information Form, the Differentiation of Self Inventory, the Cognitive Flexibility Inventory, and the Brief Symptom Inventory-25. First, the assumption of normal distribution was tested, followed by descriptive statistics. To examine differences in psychological symptoms based on demographic variables such as gender, education level, and psychological help-seeking status, Independent Samples t-test and One-Way ANOVA were conducted. Pearson Product-Moment Correlation Analysis was used to examine the relationships between continuous variables. Finally, the mediating role of cognitive flexibility in the relationship between self-differentiation and psychological symptoms was tested through Structural Equation Modeling (SEM) and the bootstrapping method. The analyses revealed that psychological symptoms did not differ significantly by gender or education level, but differed significantly based on psychological help-seeking status. A positive correlation was found between self-differentiation and cognitive flexibility (r = 0.457); a negative correlation was found between self-differentiation and psychological symptoms (r = -0.530); and a negative correlation was found between cognitive flexibility and psychological symptoms (r = -0.166). The mediation analysis indicated that cognitive flexibility plays a partial mediating role in the relationship between self-differentiation and psychological symptoms (β = .11, 95% CI [.02, .37]). The findings of the study were discussed in light of the relevant literature, and recommendations were presented.
Benzer Tezler
- Beliren yetişkinlikte benliğin ayrımlaşması, algılanan romantik ilişki kalitesi ve psikolojik sağlamlık ilişkisinin incelenmesi
The investigation of relationship di̇fferentiation of self, perceived romantic relationship quality and resilience in emerging adulthood
BÜŞRA KOÇYİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiKocaeli ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLŞAH TURA
- Beliren yetişkinlik dönemindeki bireylerin romantik ilişki inançlarının karşılıklı bağımlılık ve benliğin ayrımlaşması bağlamında incelenmesi
An examination of romantic relationship beliefs in the context of codependency and self-differantiation among emerging adults
ESRA TOPÇU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜGE AKBAĞ
- Beliren yetişkinlik döneminde romantik ilişki doyumunun yordayıcısı olarak benlik ayrımlaşması, otantiklik ve depresyon
The differentiation of self, authenticity and depression as predictors of relationship satisfaction in emerging adulthood
BÜŞRA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiMersin ÜniversitesiRehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜLENT GÜNDÜZ
- Beliren yetişkinlik döneminde benliğin ayrımlaşması ile bireylerin sosyal onay ihtiyacı ve kişilerarası duyarlılık düzeyleri arasındaki ilişki
The relations between differantiation of self, need for social approval and interpersonal sensitivity in emerging adulthood
EMİNE BESTE ALBAN
- The investigation of emotional eating, childhood trauma and differentiation of self
Duygusal yeme, çocukluk çağı travması ve benliğin farklılışmasının araştırılması
MERVE UKAV
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERNA GÜLOĞLU