Romantik ilişkisi olan kadınlarda erken dönem uyumsuz şemalar ve cinsel doyum arasındaki ilişkide şema modlarının aracılık rolünün incelenmesi
Examining the mediating role of schema modes in the relationship between early maladaptive schemas and sexual satisfaction among women in romantic relationships
- Tez No: 956376
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BAHAR KÖSE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Erken dönem uyumsuz şemalar, şema modları, cinsel doyum, Şema Terapi, Early maladaptive schemas, schema modes, sexual satisfaction, schema therapy
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Arel Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 186
Özet
Bu araştırma, erken dönem uyumsuz şemalar ile cinsel doyum arasındaki ilişkide şema modlarının aracılık rolünü inceleyerek, kadınlarda cinsel doyumu etkileyen psikolojik mekanizmaları Şema Terapi perspektifinden anlamaya katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Bu nicel çalışma, yaşları 20 ile 59 arasında değişen, evlilik, nişanlılık veya uzun süreli sevgililik gibi romantik bir ilişkisi olan 530 kadın katılımcıdan oluşmaktadır. Veri toplama araçları olarak Cinsel Öykü ve Demografik Bilgi Formu, Young Şema Ölçeği Kısa Form-3, Kısa Şema Mod Envanteri ve Golombok Rust Cinsel Doyum Ölçeği Kadın Formu kullanılmıştır. Temel aracılık modeli AMOS 26 ile yapısal eşitlik modellemesi kullanılarak test edilmiş, modlara ilişkin spesifik aracılık etkileri PROCESS Macro ile analiz edilmiştir. Yapısal eşitlik modellemesi, şema modlarının erken dönem uyumsuz şemalar ile cinsel doyum arasındaki ilişkide anlamlı aracılık rolü oynadığını göstermiştir. PROCESS Macro ile yapılan paralel çoklu aracılık analizleri, özellikle incinmiş çocuk modu, kopuk korungan mod ve cezalandırıcı ebeveyn modunun güçlü aracılık etkileri gösterdiğini ortaya koymuştur. Ayrıca sağlıklı modlar olan mutlu çocuk modu ve sağlıklı yetişkin modunun da anlamlı aracılık etkileri gösterdiği belirlenmiştir. Cinsel doyumun yaş, medeni durum, ilişki süresi ve ilişki memnuniyetine göre anlamlı farklılıklar gösterdiği saptanmıştır. Bulgular, erken dönem uyumsuz şemaların cinsel doyum üzerindeki etkisinin önemli ölçüde şema modları aracılığıyla gerçekleştiğini göstermektedir. Bulgular, literatür ışığında tartışılmış ve şema odaklı yaklaşımların psikoterapi uygulamalarında entegrasyonunun gerekliliğini ortaya koymuştur. Araştırma sonuçları, şema modlarına yönelik müdahalelerin cinsel doyum sorunlarının tedavisinde etkin bir yaklaşım olduğunu göstermektedir. Bu çerçevede, Şema Terapi perspektifinden cinsel yaşama ilişkin sorunlarla çalışan psikoterapistler için erken dönem uyumsuz şemalar ve şema modlarından yola çıkarak sistematik bir tedavi planı önerisi geliştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
This research aims to contribute to understanding the psychological mechanisms affecting sexual satisfaction in women from a Schema Therapy perspective by examining the mediating role of schema modes in the relationship between early maladaptive schemas and sexual satisfaction. This quantitative study comprised 530 female participants aged between 20 and 59 years who were in romantic relationships such as marriage, engagement, or long-term partnerships. Data collection instruments included the Sexual History and Demographic Information Form, Young Schema Questionnaire Short Form-3, Short Schema Mode Inventory, and Golombok Rust Inventory of Sexual Satisfaction Female Form. The basic mediation model was tested using structural equation modeling with AMOS 26, while specific mediation effects related to modes were analyzed using PROCESS Macro. Structural equation modeling demonstrated that schema modes played a significant mediating role in the relationship between early maladaptive schemas and sexual satisfaction. Parallel multiple mediation analyses conducted with PROCESS Macro revealed that particularly the vulnerable child mode, detached protector mode, and punitive parent mode exhibited strong mediation effects. Additionally, healthy modes including the happy child mode and healthy adult mode were found to demonstrate significant mediation effects. Sexual satisfaction was found to show significant differences according to age, marital status, relationship duration, and relationship satisfaction. The findings indicate that the effect of early maladaptive schemas on sexual satisfaction occurs substantially through schema modes. The findings were discussed in light of the literature and revealed the necessity of integrating schema-focused approaches in psychotherapy practices. The research results indicate that interventions targeting schema modes constitute an effective approach in treating sexual satisfaction problems. Within this framework, a systematic treatment protocol recommendation was developed for psychotherapists working with sexual life-related problems from a Schema Therapy perspective, based on early maladaptive schemas and schema modes.
Benzer Tezler
- Üniversite öğrencilerinde depresyon, çocukluk çağı travması, erken dönem uyumsuz şemalar ve aldatma davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship among university students' depression, childhood traumas, early maladaptive schemas, and tendencies of infidelity
SENA KAYIKÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiHaliç ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BENGİSU NEHİR AYDIN
- Genç erişkinlerde erken dönem uyumsuz şemalar ve algılanan ebeveyn tutumlarının ilişki doyumuna etkisi
The effect of early maladaptive schemas and perceived parent attitudes on relationship satisfaction
ELİF GÖLLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul Okan ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU SEVİM
- Kadınlarda erken dönem bağlanma stilleri ile yetişkin dönemde anne ile kurdukları ilişkinin ilişki inançları üzerine etkisi
The effect of early attachment style and adult relationship with mother on relationship beliefs in women
GÜLCİHAN BAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MERT AKCANBAŞ
- Erken dönem uyum bozucu şemalar, romantik kıskançlık ve aldatma eğilimi arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between early maladaptives schemes, romantic jealousy and infidelity tendency
GÜLİZAR ŞEHİTOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAHRAMAN GÜLER
- Romantik kıskançlığın erken dönem uyum bozucu şemalar ve çocukluk travmaları ile ilişkisi
The correlation of romantic jealousy with the early maladaptive schemes and the childhood trahomas
SELMA BÜŞRA EKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BİRİM SUNGU TALU