18.y.y.Kütahya dönemi insan figürlü çinilerin incelenmesi ve yeni tasarım önerileri
An analysis of 18th century Kütahya period tiles with human figures and new design proposals
- Tez No: 956436
- Danışmanlar: PROF. VEDAT KACAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Kütahya çinileri, 18. yüzyıl Osmanlı sanatı, insan figürü, figüratif çiniler, geleneksel Türk sanatları, çağdaş tasarım, kültürel miras, Kütahya ceramics, Ottoman tile art, 18th century, human figure, traditional Turkish crafts, figurative design, cultural legacy
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 176
Özet
Bu tezde, 18. yüzyıl Osmanlı dönemi çini sanatında önemli bir yere sahip olan Kütahya merkezli insan figürlü çiniler sanatsal, tarihsel ve kültürel açılardan kapsamlı biçimde ele alınmıştır. İznik atölyelerinin 17. yüzyıl sonlarında işlevini yitirmesiyle birlikte, Kütahya bu alandaki öncü merkez haline gelmiş ve kendine özgü üslup ve figüratif anlayışıyla çini sanatına yeni bir yön kazandırmıştır. Tez çalışmasında, bu figürlerin hem biçimsel özellikleri hem de dönemin sosyal, kültürel yapısıyla ilişkileri incelenmiş; çiniler üzerindeki insan tasvirlerinin toplumsal temsiliyetleri, ikonografik çözümlemelerle değerlendirilmiştir. Çalışma üç temel bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, Kütahya çiniciliğinin tarihsel gelişimi ve 18. yüzyıl çini sanatı bağlamında kullanılan motifler (bitkisel, hayvansal, geometrik ve figüratif) literatür ışığında ele alınmıştır. İkinci bölümde ise, insan figürlü çiniler örnekleriyle birlikte kataloglayarak işlevsel, biçimsel ve teknik yönleriyle analiz edilmiştir. Bu kapsamda, tabak, matara, şişe ve sürahi gibi farklı formlardaki eserler incelenmiş; kompozisyon, renk ve fırça teknikleri üzerine çözümlemeler yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise, gelenekten günümüze bir bağ kurulması amacıyla bu figüratif anlayıştan ilham alınarak çağdaş sanat ve tasarım anlayışıyla örtüşen yeni çini tasarımları geliştirilmiştir. Bu tasarımlar, özgünlük, teknik uygulanabilirlik ve kültürel süreklilik bağlamında değerlendirilmiş; geleneksel form ve desenlerin günümüz estetiğiyle harmanlanması hedeflenmiştir. Tez, Türk çini sanatında insan figürünün tarihsel sürekliliğini ortaya koyarken, aynı zamanda bu kültürel mirasın güncel sanat pratiklerine nasıl uyarlanabileceğine dair yaratıcı bir perspektif sunmaktadır. Hem geleneksel hem de çağdaş tasarım anlayışlarını bir arada değerlendiren bu çalışma, figüratif çini sanatının yaşatılması ve geleceğe taşınması adına önemli bir kaynak olmayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis explores the artistic, historical, and cultural significance of human-figured ceramic tiles created in Kütahya during the 18th century, a key period in the development of Ottoman tile art. With the decline of İznik tile production in the late 17th century, Kütahya became a prominent center, developing its own distinct style and introducing human figures into ceramic decoration, which marked a shift from more conventional motifs. The study investigates these figures not only through their aesthetic qualities but also in relation to the social and cultural dynamics of the period, utilizing iconographic methods to interpret their symbolic meanings. The research is structured in three main sections. The first chapter provides a historical overview of tile production in Kütahya, focusing on the specific motifs—floral, animal, geometric, and human—that characterized the era. The second chapter analyzes a curated selection of ceramic works featuring human figures, examining their forms, functions, decorative styles, and production techniques. These include plates, flasks, jugs, and bottles that reflect everyday life and regional aesthetics. In the final chapter, the study presents new design concepts inspired by traditional human figures, combining classical themes with contemporary design practices. These proposals are assessed based on their originality, applicability, and their role in preserving cultural continuity. This work emphasizes the enduring presence of the human figure in Turkish ceramic art and illustrates how such traditional motifs can be reinterpreted through modern design approaches. The study contributes to the preservation and renewal of figurative tile-making, offering both scholarly insight and practical applications for contemporary art and design disciplines.
Benzer Tezler
- 18. ve 19. yy. Kütahya çiniciliğinde insan ve hayvan figürlü evaniler
Human and animal figures evans in the 18th and 19th century Kütahya tiles
EMSELE BAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
El SanatlarıSakarya ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. M. HÜLYA DOĞRU
- 18. yy Kütahya çini ve seramiklerinde insan figürü uygulamalarının incelenmesi
Researching human figure applications on 18th century Kütahya tiles and ceramics
ARZU KARA
- Ege bölgesi Rum Ortodoks kiliseleri
Rum Orthodox churches in the Aegean Region
ARMAN ÖZGÜR EROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Sanat TarihiEge ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP MERCANGÖZ
- Ege bölgesindeki tarihi banka yapıları (1915-1930)
Historical bank buildings in Aegean zone (1915-1930)
UMUT DEVRİM GENÇ
- Kütahya seramiklerinde kompozisyon (19. yüzyılın ikinci yarısı - 20. yüzyılın ilk yarısı)
The Compotions of Kutahya ceramics (Second half of the 19 th century-first half of the 20 th century)
LEVENT KUM
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
Y.DOÇ.DR. SİTARE TURAN BAKIR