Üniversite öğrencilerinde tütün ürünlerinin kullanım ve tütün ürünlerini bırakma isteği yaygınlığının araştırılması
Investigation of the prevalence of tobacco product use and cessation intentions among university students
- Tez No: 957052
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE GÜLSEN CEYHUN PEKER
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Tütün kullanımı, Sigara bırakma, Elektronik sigara, Nikotin bağımlılığı, Tobacco use, Smoking cessation, Electronic cigarette, Nicotine dependence
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 96
Özet
Amaç: Üniversite öğrencileri arasında tütün ürünleri kullanımı yaygınlığı, bırakma istekleri ve bırakma yöntemleri konusundaki bilgileri inceleyen bu araştırmada, MPOWER stratejilerinin“izleme”ve“önerme”adımlarına katkı sağlamak hedeflemiş, anket sonrası öğrencilere verilen bilgilendirme notları ile tütün kullanımını bırakmak isteyen öğrenciler için farkındalık oluşturulmaya çalışılmıştır. Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipte yapılan bu araştırma, Ankara Üniversitesi'nin Tıp, Mühendislik, Hukuk ve Dil-Tarih-Coğrafya Fakülteleri'nde Mart-Haziran 2024 tarihleri arasında yüz yüze anket yöntemiyle 1144 öğrencinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerin, sosyodemografik özelliklerini, tütün ürünlerini kullanma durumlarını, bırakma isteklerini, e-sigara hakkındaki bilgilerini ve nikotin bağımlılık düzeyini ölçmeyi amaçlayan 19 soruluk anket oluşturulmuştur. Farklı puan türleriyle öğrenci kabul eden fakülteler seçilerek tabakalı örnekleme yapılmış, ardından küme örnekleme yöntemiyle belirlenen sınıflardaki tüm öğrencilere ders bitiminde anket uygulanmış, sonrasında anketteki soruların doğru cevaplarını içeren ve tütün ürünü kullanımını bırakmanın faydaları, ALO171 hattı ve sigara bırakma poliklinikleri ile ilgili bilgilendirme notu verilmiştir. Araştırma için ilgili fakültelerin dekanlıklarından idari izin ve Ankara Üniversitesi İnsan Araştırmaları Etik Kurul'dan izin alınmıştır. Bulgular: Öğrencilerin %40,6'sı herhangi bir tütün ürünü kullanmaktadır ve e-sigara kullanım yaygınlığı %24,3'tür. Sigara içen öğrencilerin %74,4'ü düşük ve çok düşük nikotin bağımlılığına sahiptir ve sigara tüketimi miktarı ortancası 2 paket-yıldır. %72,8'inin (bunların %15'i gelecek ay içinde) tütün ürünü kullanımını bırakmayı istemesine rağmen tütün bağımlılığına yönelik başvurabileceği tıbbi destekleri öğrencilerin sadece %36,9'unun bildiği sonucuna ulaşılmıştır. Son bir sene içindeki herhangi bir tıbbi tesis ziyaretinde sadece %22,3'üne bırakması tavsiye edilmiştir. Öğrencilerin %60,1'i e-sigarayı aroma ve tadı; %45,3'ü merak; %19,4'ü sigarayı bırakma nedeniyle kullandığını ifade etmiştir. Yasal olarak satışı olmayan bu ürünlere öğrencilerin %60'ı bir tanıdığı aracılığıyla, %40,7'si marketten, %8,7'si internetten temin edebilmiştir. E-sigara ile ilgili 14 bilgi önermesinin ortanca doğru sayısı 9'dur. En az bilinen önermeler; sigarayı bırakma yöntemi olarak kullanılması, tütün ürünü grubunda yer alması, içeriğinde ağır metaller bulunması, nikotin içermiyor denilen ürünlerde bile nikotine rastlanabilmesi ve sıvısının cilt yoluyla da emilip sağlık için zararlı olabileceği ile ilgili olan önermelerdir. Sonuç: Üniversite öğrencileri arasında tütün ürünü kullanımının yaygın olduğu ve e-sigara gibi yeni nesil tütün ürünlerinin giderek daha fazla tercih edildiği görülmüştür. Buna rağmen öğrencilerin çoğunun nikotin bağımlılığı düzeyinin düşük olması ve çoğunun bırakmak istemesi önemli bir müdahale alanı oluşturmaktadır. Sonuç olarak üniversitelerde tütün kullanımını önlemeye ve bırakmayı teşvik etmeye yönelik kapsamlı programlar uygulanarak öğrencilerin sağlıklı yaşam alışkanlıkları kazanması desteklenmelidir.
Özet (Çeviri)
Objective: In this study, which investigated the prevalence of tobacco product use, the desire to quit, and information regarding quitting methods among university students, the goal was to contribute to the“monitor”and“offer help”steps of the MPOWER strategies. Following the survey, informational notes were provided to students to raise awareness among those who wish to quit tobacco use. Materials and Methods: This cross-sectional study was conducted through face-to-face surveys between March and June 2024 in the Faculties of Medicine, Engineering, Law, and Language-History-Geography at Ankara University, with the participation of 1144 students. A 19-question survey was prepared to assess students' sociodemographic characteristics, tobacco product use, desire to quit, knowledge about e-cigarettes, and level of nicotine dependence. Stratified sampling was carried out by selecting faculties that admit students based on different scoring types, and subsequently, cluster sampling was used to administer the survey to all students in the selected classes at the end of each lesson. Afterward, participants were given an informational note containing the correct answers to the survey questions, the benefits of quitting tobacco use, details about the ALO171, and information on smoking cessation clinics. Administrative approval was obtained from the deans of the relevant faculties, and permission was granted by the Ankara University Human Research Ethics Committee. Results: A total of 40.6% of the students use at least one tobacco product, and the prevalence of e-cigarette use is 24.3%. Among students who smoke, 74.4% have low or very low nicotine dependence, and their median smoking level is 2 pack-years. Although 72.8% (15% of them within the next month) want to quit using tobacco products, only 36.9% of students were aware of the medical support options available for tobacco dependence. Within the past year, only 22.3% of those who visited any medical facility were advised to quit. A total of 60.1% of students stated that they use e-cigarettes because of their flavor and taste; 45.3% out of curiosity; and 19.4% to quit smoking. Even though these products are not legally sold, 60% of the students obtained them through an acquaintance, 40.7% from a store, and 8.7% online. The median number of correct answers to the 14 statements about e-cigarettes was 9. The least known statements were those concerning the use of e-cigarettes as a method to quit smoking, being in the tobacco product category, containing heavy metals, the possibility of nicotine in products labeled nicotine-free, and the potential harm when the e-liquid is absorbed through the skin. Conclusion: Tobacco product use is common among university students, and new generation tobacco products such as e-cigarettes are increasingly being preferred. However, most students have low levels of nicotine dependence and a significant desire to quit, which presents a critical area for intervention. In conclusion, by implementing comprehensive programs aimed at preventing tobacco use and encouraging smoking cessation in universities, it is essential to support students in adopting healthier lifestyles.
Benzer Tezler
- Nargile kullanan üniversite öğrencilerinin nargile kullanımı ile ilgili görüşleri
The views of university students about using waterpipe who use waterpipe
BETÜL TORAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN BARBAROS YALÇIN
- Tıp fakültesi öğrencilerinin tütün ürünleri kullanım alışkanlıkları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi
Tobacco use habits of medical faculty students and determination of affecting factors
BAŞAK GÜL YÖRÜK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Halk SağlığıKırıkkale ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MERAL SAYGUN
- Tıp fakültesi öğrencilerinde nargile kullanımı ve tercih nedenleri
Use of hookah in medical faculty students and reasons for choice
OĞUZHAN ZOR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Aile HekimliğiAydın Adnan Menderes ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜZEL DİŞCİGİL
- Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin sigara ile ilgili bilgi, tutum ve davranışları
Knowledge, attitudes and behaviors of medical students to smoking in Trakya University Medical Faculty
LEVENT ÖZDEMİR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2007
Göğüs HastalıklarıTrakya ÜniversitesiGöğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. CELAL KARLIKAYA
- Kocaeli Üniversitesi Spor Fakültesi, Eğitim Fakültesi, Tıp fakültesi ve Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencilerinde sigara dışı nikotin içeren ürünler ve alternatif tütün ürünleri hakkında davranış, tutum ve farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi
NON-cigarette nicotine-containing products and alternative tobacco in Kocaeli University Faculty of Sport, Faculty of Education, Faculty of Medicine and Faculty of health sciences students evaluation of behaviour, attitude and awareness levelabout products
İKBAL BAYGUŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiKocaeli ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUNCAY MÜGE ALVUR