Türkiye'deki yakıt örneklerinin hızlandırıcı profilinin GC/MS ile belirlenmesi ve yangın incelemeleri için referans veri tabanı geliştirilmesi
Determination of the accelerant profile of fuel samples in Turkey by GC/MS and development of a reference database for fire investigations
- Tez No: 957468
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KADİR TURHAN, DOÇ. DR. OYA YETER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Adli Tıp, Forensic Medicine
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kimya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Organik Kimya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 155
Özet
Yangınların çıkış nedenlerinin doğru bir şekilde belirlenmesi, özellikle sabotaj şüphesi bulunan durumlarda büyük önem taşımaktadır. Yangın mahallinden elde edilen delillerin analizi, yangının kasıtlı mı yoksa kazara mı çıktığına dair önemli bilgiler sunabilmektedir. Bu çalışmada, yangın hızlandırıcı olarak kullanılan benzin ve motorin gibi sıvı yakıtların Türkiye'nin çeşitli illerinden temin edilen örnekleri analiz edilmiştir. Çalışmada, farklı bölgelere ait yakıt örneklerinin kimyasal profilleri çıkartılarak, bu profilleri karşılaştırılmış ve adli olaylarda kullanılmak üzere bir referans veri tabanı oluşturulmuştur. Yakıt örnekleri, Gaz Kromatografisi–Kütle Spektrometrisi (GC/MS) cihazı ile analiz edilmiştir. Her örnek, %10'luk oranlarla uçurularak yangın koşulları laboratuvar ortamında taklit edilmiş ve her uçurma adımında elde edilen GC/MS pik desenleri kaydedilmiştir. Bu pik desenleri dijital ortamda arşivlenerek kapsamlı bir veri tabanı oluşturulmuştur. Oluşturulan bu veri tabanı, daha sonra gerçek adli vakalardan elde edilen yangın kalıntı örnekleriyle karşılaştırılmıştır. GC/MS analizleri sonucunda, uçucu bileşenlerin zamanla ortamdan buharlaşmasına bağlı olarak pik desenlerinde meydana gelen değişimler kaydedilmiştir. Özellikle uzun zincirli alkanlar, aromatik bileşikler ve izoparafinlerin varlığına ve kolondan çıkma sürelerine dikkat edilmiştir. Bu sayede, yangın sonrası olay yerinden alınan bir örneğin ne kadar süreyle yanma ya da soğuma sürecine maruz kaldığı ve ne ölçüde uçucu bileşen kaybettiği tahmin edilebilmiştir. Böylelikle, olay yeri örnekleri ile önceden veri tabanına kaydedilmiş olan uçurulmuş referans örnekler karşılaştırılmış ve yangının yaklaşık olarak ne oranda söndürüldüğü hakkında değerlendirme yapılabilmiştir. Bu çalışma, hem yakıtların orijinini bulmasına olanak tanımakta hem de adli soruşturmalarda yangın hızlandırıcıların tespitine referans veriler sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
The accurate determination of the causes of fires is of great importance, particularly in cases where arson is suspected. The analysis of evidence collected from fire scenes can provide crucial information regarding whether a fire was intentionally set or occurred accidentally. In this study, samples of liquid accelerants such as diesel and gasoline, obtained from various provinces of Türkiye, were analyzed. In the study, chemical profiles of fuel samples from different regions were extracted, these profiles were compared and a reference database was created to be used in forensic cases. The fuel samples were analyzed using Gas Chromatography–Mass Spectrometry (GC/MS). Each sample was evaporated in 10% increments to simulate fire conditions in a laboratory environment, and GC/MS peak patterns obtained at each evaporation stage were recorded. These peak patterns were archived digitally to create a comprehensive database. The database was subsequently compared with fire debris samples obtained from actual forensic cases. As a result of the GC/MS analyses, changes in the peak patterns caused by the evaporation of volatile components over time were documented. Particular attention was paid to the presence and retention times of long-chain alkanes, aromatic compounds, and isoparaffins. This enabled the estimation of the duration of combustion or cooling that the fire debris samples had undergone and the extent of volatile loss. In this way, fire debris samples were compared with pre-recorded evaporated reference samples in the database, and assessments were made regarding the approximate stage at which the fire was extinguished. This study provides a means for determining the origin of accelerants and offers reference data for the identification of fire accelerants in forensic investigations.
Benzer Tezler
- Investigation of fuel values and combustion characteristics of RDF samples
Atıktan türetilmiş yakıt örneklerinin yakıt değerlerinin ve yanma karakterlerinin incelenmesi
AYŞE SEVER AKDAĞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Çevre MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FAİKA DİLEK SANİN
PROF. DR. AYSEL ATIMTAY
- Limanlar için bütünleşik yenilenebilir enerji güç sistemlerinin tekno-ekonomik analizi
Techno-economic assessment of hybrid power systems for ports
MEHMET MİRDALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Denizcilikİstanbul Teknik ÜniversitesiDeniz Ulaştırma Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ PELİN BOLAT
- Bor madenlerine yakın bölgelerdeki bazı elementlerin fraksiyonlanması ve biyoerişilebilirlik seviyelerinin belirlenmesi
The fractionation of some elements and the determination of their bioaccessability levels in a region close to boron mines
MESUT ALAN
- Türkiye'deki oyun sokağı örneklerinin oyun mekânı tasarım ilkeleri bağlamında incelenmesi
Investigation of game street examples in Turkey in the context of game space design principles
SEVDENUR KARADENİZ SADİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERHAT ANIKTAR
- Investigation of spatial and historical variation of air pollution in industrial regions using PAHs and PCBs in tree components, soil and air
Ağaç bileşenlerinde, toprak ve havada PAH'lar ve PCB'ler yardımıyla endüstriyel bölgelerdeki hava kirliliğinin mekansal ve tarihsel değişiminin incelenmesi
EZGİ ÖZGÜNERGE FALAY
Doktora
İngilizce
2016
Çevre MühendisliğiDokuz Eylül ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TOLGA ELBİR