Otizm spektrum bozukluğu tanılı çocukların ebeveynlerinde özel eğitim sürecinde sosyal medya bağımlılığı ile duygu düzenleme güçlüğü, anksiyete ve bakım yükü arasındaki ilişkinin incelenmesi
An investigation of the relationship between social media addiction, emotion regulation difficulties, anxiety, and caregiver burden in parents of children diagnosed with autism spectrum disorder during the special education process
- Tez No: 958190
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET OĞUZHAN KILINÇEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Gelişim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 80
Özet
Bu çalışmanın temel amacı, otizm spektrum bozukluğu (OSB) tanısı almış çocukların ebeveynlerinin özel eğitim sürecinde yaşadıkları sosyal medya bağımlılığı ile duygu düzenleme güçlüğü, anksiyete düzeyi ve bakım yükü arasındaki ilişkiyi incelemek ve bu ilişkinin istatistiksel anlamlılığını ve düzeyini değerlendirmektir. Araştırmanın katılımcılarını, Doç. Dr. Mehmet Oğuzhan Kılınçel ve Doç. Dr. Şenay Kılınçel danışmanlığında, Çocuk ve Ergen Psikiyatri Enstitüsü'ne başvuran ve 0–6 yaş arası otizm spektrum bozukluğu tanısı almış çocuklara sahip 74 ebeveynden (n=74) oluşan bir örneklem grubu oluşturmuştur. Katılımcıların sosyal medya bağımlılığı düzeyi,“Sosyal Medya Kullanım Ölçeği”ile değerlendirilmiş; duygu düzenleme becerileri,“Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği”aracılığıyla ölçülmüştür. Ayrıca, ebeveynlerin çocuklarına yönelik bakım yükü,“Zarit Bakım Yükü Ölçeği”ile; kaygı düzeyleri ise“Beck Anksiyete Ölçeği”kullanılarak belirlenmiştir. Veri toplama sürecinde, katılımcıların gönüllülük esasına göre araştırmaya dâhil edilmesine dikkat edilmiştir. Toplanan veriler, SPSS for Windows 22.0 (SPSS Inc, Chicago, IL) programı kullanılarak analiz edilmiştir. Normal dağılıma uymayan veriler için Mann-Whitney U Testi ve Kruskal-Wallis Testi uygulanmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiler Spearman Korelasyon Analizi ile incelenmiştir. Ayrıca modelleme sürecinde, tek değişkenli ve çok değişkenli doğrusal regresyon analizleri kullanılmış; istatistiksel anlamlılık düzeyi p < 0.050 olarak kabul edilmiştir. Analiz sonuçlarında sosyodemografik veriler ile ölçek puanları karşılaştırılmıştır. Sosyal Medya Kullanım Ölçeği'nde babaların daha yüksek puan aldığı; Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği'nde ise annelerin ve gelir düzeyi düşük katılımcıların daha yüksek puanlara sahip olduğu bulunmuştur. Zarit Bakım Yükü Ölçeği sonuçlarına göre boşanmış ya da ayrı yaşayan bireyler daha yüksek bakım yükü bildirmiştir. Beck Anksiyete Ölçeği'nde ise annelerin, düşük gelirli bireylerin ve lise altı eğitim düzeyine sahip olanların daha yüksek anksiyete düzeyine sahip olduğu görülmüştür. Son olarak, sosyal medya bağımlılığı puanları ile bakım yükü, duygu düzenleme güçlüğü ve anksiyete düzeyi değişkenlerinin; yaş, eğitim düzeyi, ebeveyn cinsiyeti (anne/baba) ve gelir durumu gibi faktörlerle birlikte dâhil edildiği çok değişkenli doğrusal regresyon modeli kurulmuştur. Modelin istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptanmıştır (R = 0,526; F = 14,509; p = 0,001). Elde edilen bulgular, ilgili literatür ışığında yorumlanmış ve tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The primary aim of this study is to examine the relationship between social media addiction, emotional regulation difficulties, anxiety levels, and care burden among parents of children diagnosed with autism spectrum disorder (ASD) who are involved in the special education process. The study also aims to evaluate the significance and extent of these relationships statistically. The study sample consists of 74 parents (n=74) of children aged 0–6 years who have been diagnosed with autism spectrum disorder and who applied to the Child and Adolescent Psychiatry Institute under the supervision of Assoc. Prof. Dr. Mehmet Oğuzhan Kılınçel and Assoc. Prof. Dr. Şenay Kılınçel. Participants' social media addiction levels were assessed using the Social Media Use Scale, while emotional regulation was measured through the Difficulties in Emotion Regulation Scale (DERS). The care burden experienced by parents was evaluated with the Zarit Caregiver Burden Scale, and their anxiety levels were measured using the Beck Anxiety Inventory. Participation in the study was voluntary, and informed consent was obtained from all participants. Data were analyzed using SPSS for Windows 22.0 (SPSS Inc, Chicago, IL). For non-normally distributed data, Mann-Whitney U and Kruskal-Wallis tests were applied. Relationships between variables were examined using Spearman's correlation test. For modeling purposes, univariate and multivariate linear regression analyses were conducted. A p-value of less than 0.050 was considered statistically significant. As a result of the analyses, sociodemographic data were compared with scale scores. Fathers scored higher on the Social Media Use Scale, while mothers and participants with lower income levels had higher scores on the Difficulties in Emotion Regulation Scale. In the Zarit Caregiver Burden Scale, divorced or separated participants reported a greater care burden. Higher anxiety levels were found in mothers, individuals with lower income, and those with education levels below high school according to the Beck Anxiety Inventory. A multiple linear regression model was constructed including social media addiction scores, caregiver burden, emotional regulation difficulties, anxiety levels, and demographic variables such as age, educational status, parental role (mother/father), and income level. The model was found to be statistically significant (R = 0.526; F = 14.509; p = 0.001). The findings were discussed in light of relevant literature.
Benzer Tezler
- Otizm Spektrum Bozukluğu tanılı çocuğu olan ebeveynlerin COVID-19 sürecinde eğitim ve çevrimiçi (uzaktan) eğitim deneyimleri
Education and online (distance) education experiences of parents with a child with Autism Spectrum Disorder in the COVID-19 process
TURAN DEMİRKIRAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYDAN AYDIN
- Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların tipik gelişim gösteren kardeşleriyle oyun oynama durumlarının incelenmesi
Examining play interactions between children with autism spectrum disorder and their typically developing siblings
HİKMET TAHA ACARTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve Öğretimİstanbul Medeniyet ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE ŞENGÜL ERDEM
- Çocuklarında otizm spektrum bozukluğu olan ebeveynlere sunulan koçluk uygulamalarının anne-çocuk çiftleri üzerindeki etkileri
The effects of coaching offered to parents of children with autism spectrum disorder on mother-child dyads
ESİN PEKTAŞ KARABEKİR
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASEMİN ERGENEKON
- Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların ebeveynlerine çevrimiçi koçluk ile sunulan doğal öğretim müdahale programının etkililiği
Effectiveness of naturalistic teaching intervention presented with online coaching to parents of children with autism spectrum disorders
AHMET İLKHAN YETKİN
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VEYSEL AKSOY
- Otizm spektrum bozukluğu hastalarının pandemi sürecindeki davranış ve semptom profilindeki değişime etkili faktörlerin incelenmesi
Investigation of factors affecting the change in the behavior and symptom profile of autism spectrum disorder patients during the pandemic process
FAİK AZİZOV
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
PsikiyatriEge ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAZLI BURCU ÖZBARAN