Pointing in TID (Turkish Sign Language)
Türk İşaret Dili'nde gösterme işaretleri
- Tez No: 958351
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KADİR GÖKGÖZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Dil Bilimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
Bu tez, Türk İşaret Dili'ndeki (TİD) gösterme işaretlerinin dilbilgisel çeşitliliğini sözdizimsel, morfo-fonolojik ve prozodik kanıtlar aracılığıyla incelemektedir. Fonolojik ipuçları kimi zaman oldukça güç algılandığı ve izlenimsel yöntemlerle tespit edilmesi güç olduğundan, bu ipuçlarını sayısal aralıklara dönüştürerek üzerine varsayımlar kurulabilecek hale getiren bir yazılım tekniği olan Pose Estimation yöntemini de kullanıyoruz. Gösterme işaretlerinin dağılımsal özellikleri ELAN programı aracılığıyla detaylı şekilde analiz edilerek, ana kategoriler olan Yer Bildiriciler (Locatives), Zamirler (Pronouns), Göstericiler (Demonstratives) ve Klitikler (Clitics) net biçimde ayırt edilmiştir. Özellikle yatay (x) ve dikey (y) eksenler üzerinden taşınan mekânsal bilginin, sınıfları ayırt etmede temel bir morfo-fonolojik rol oynadığını görünmektedir. Gösterme işaretlerinin dilbilgisel işlevleri, mekânsal özellikler ve sözdizimsel yapılar üzerinden açıklanmıştır. Fonolojik olarak güçlü olan Yer Bildirici sınıfının işaret alanını en geniş şekilde kullandığını, buna karşılık fonolojik olarak daha zayıf ve işlevsel sınıfların, örneğin Göstericilerinmekânsal parametrelere daha az başvurduğunu ileri sürüyoruz. Bu çalışma, dağılımsal verileri, yazılım tekniklerini ve gramatikleşme süreçlerine dair çıkarımları bir araya getirerek TİD'deki gösterici işaretlerin işlevlerine dair ayrıntılı bir bakış sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the grammatical diversity of pointing signs in Turkish Sign Language (Türk İşaret Dili - TİD), identified through syntactic, morpho-phonological and prosodic evidence. As phonological cues can be subtle and challenging to detect with impressionistic methods, we also use Pose Estimation, a computer vision technique, to transform these cues into numeric ranges upon which hypotheses can be built. The distributional properties of pointing signs are meticulously analyzed using ELAN, allowing us to clearly differentiate primary categories, namely Locatives, Pronouns, Demonstratives, and Clitics. My categorization shows that spatial information, particularly horizontal (x) and vertical (y) axes, play a key morpho-phonological role in distinguishing between classes. The grammatical functions of pointing signs are explained through spatial features and syntactic properties. I argue that the phonologically strong Locative class utilizes the signing space to its fullest extent, while phonologically weaker and more functional classes, like Demonstratives, rely less on spatial parameters. Our approach integrates distributional evidence, advanced computer vision techniques and implications on grammaticalization to offer a detailed perspective on the roles of pointing in TİD.
Benzer Tezler
- Türk işaret dili medya çevirisi: Uzamsal gönderimde gözlemlenen söylem belirsizliği görünümleri
Turkish sign language media translation: Appearances of discourse unclear observed in spatial reference
UFUK ÇELEBİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mütercim-TercümanlıkAnkara ÜniversitesiTürk İşaret Dili ve Sağır Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYTAÇ ÇELTEK
- Türk işaret dilinde kelime tabanlı derin öğrenme uygulaması
Deep learning algorithms to recognize word based Turkish sign language
MEHMET ERKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiBaşkent ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELDA GÜNEY
- Predictors and outcomes of pointing behavior in early communicative development: From child-directed interactions to gestures to words
Erken iletişim gelişiminde işaret etme davranışınının yordayıcıları ve sonuçları: Çocuğa yönelik etkileşimlerden jestlere ve kelimelere
NAZLI ALTINOK
- Vocabulary development in 12-18 month-olds: Interactions between maternal input and infant communicative skills
12-18 aylık bebeklerde erken kelime dağarcığı gelişimi: Anne girdisi ve bebeklerin iletişim becerileri arasındaki etkileşimler
SURA ERTAŞ
Doktora
İngilizce
2025
PsikolojiKoç ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE AYLİN KÜNTAY COPTY
- Individual differences in performance on perceptual multiple cue probability learning tasks
Çoklu işaret olasılıksal öğrenme görevlerinin performansında kişisel farklılıklar
MUSTAFA BAYINDIR
Doktora
İngilizce
2013
Bilim ve TeknolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBilişsel Bilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KÜRŞAT ÇAĞILTAY
DR. FERGUS BOLGER