Value-based urban data governance: The strategic role of urban observatories
Değer-temelli kentsel veri yönetişimi: Kentsel gözlemevlerinin stratejik rolü
- Tez No: 959279
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ERHAN KURTARIR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uygulamalı Kent Bilimi ve Kentsel İnovasyon Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uygulamalı Kent Bilimi ve Kentsel İnovasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 114
Özet
Günümüzde şehirler, iklim değişikliği, çevresel bozulma ve artan sosyo-ekonomik eşitsizlikler gibi çok boyutlu ve birbirine bağlı krizlerle karşı karşıyadır. Bu karmaşık sorunların yönetilmesinde geleneksel planlama yaklaşımların, uzun vadeli ve statik yapısı, katılımcı mekanizmalardan yoksun oluşu gibi özellikleri sebebi ile yetersiz kaldığı görülmekte; bu durum, veri temelli ve yenilikçi yaklaşımlara olan ihtiyacı ortaya koymaktadır. Bu doğrultuda bu tez, etkili kent planlama ve yönetişiminin ancak güçlü bir veri yönetişim çerçevesine dayandırılarak mümkün olabileceğini savunmakta, toplumsal fayda, şeffaflık ve sürdürülebilirlik gibi değerleri temel alan kentsel veriyi yenilikçi çözümlerin geliştirilmesinde temel bir unsur olarak konumlandırmaktadır. Kent politikalarının etkinliği, kentsel verinin nasıl tanımlandığı, kalitesi ve nasıl yönetildiği ile doğrudan ilişkilidir. Bu tez, kentsel veriyi çok aktörlü ve dinamik bir ekosistem içinde, sosyal fayda üreten bir kamu değeri olarak ele alan yeni bir bakış açısı sunmaktadır. Bu bakış açısı dahilinde kentsel gözlemevi modeli, veri yönetişimi, katılım ve kentsel politika üretimi süreçlerini bütüncül biçimde ele alan bir yapı olarak önerilmektedir. Çalışma kapsamında kapsamlı bir literatür taraması yoluyla kentsel veri kullanımının tarihsel dönüşümü irdelenmiş; küresel standartlar ve inisiyatifler analiz edilmiş, akıllı şehir gibi veri odaklı kentleşme paradigmalarına eleştirel bir perspektif sunulmuştur. Araştırmanın uygulamalı kısmında ise, UN-Habitat tarafından tanınan beş kentsel gözlemevi örneği karşılaştırmalı vaka analizi yöntemiyle incelenmiştir. Bu gözlemevleri kurumsal yapıları, tematik odakları, dijital altyapıları, katılımcılık düzeyleri ve kent politikalarına etkileri bakımından değerlendirilmiş, iyi uygulamalar, ortak başarı faktörleri ve karşılaşılan zorluklar karşılaştırmalı bir matris aracılığıyla ortaya konmuştur. Bulgular, kentsel gözlemevlerinin sağlam yönetişim mekanizmalarıyla tasarlandığında sürdürülebilir kentsel veri ekosistemlerini nasıl geliştirebileceğini göstermektedir. Çalışma, özellikle kentsel veri girişimlerinin hala gelişmekte olduğu Türkiye bağlamında kentteki karar vericilere yönelik yol gösterici ilkeler sunmakta, yerele özgü kentsel gözlemevi modellerinin benimsenmesini, bütüncül, etik ve katılımcı kentsel veri yönetişimini teşvik etmektedir. Bu araştırma, veri odaklı kentleşme üzerine büyüyen söyleme, hem kavramsal hem de ampirik olarak katkıda bulunmakta ve kentsel gözlemevleri ile bütünsel kentsel veri ekosistemleri üzerine gelecekteki çalışmalar için zemin hazırlamaktadır.
Özet (Çeviri)
In an era defined by multiple crises ranging from climate change, environmental degradation to socio-economic inequality, cities are increasingly compelled to adopt data-driven and innovative approaches. Nonetheless, conventional planning practices often fall short in addressing these dynamic and complex issues revealing the urgent need for data-driven approaches. This thesis argues that effective urban planning and management relies on a robust, data-driven approach, positioning value-based urban data as the cornerstone for developing innovative solutions. The effectiveness of urban policies is directly tied to how urban data is defined, its quality, and how it is managed. This study suggests a new way of looking at urban data emphasizing transparency, contextual relevance and public value. Within this framework, the urban observatory model is presented as a comprehensive approach that integrates data governance, public engagement and policy relevance. Through a comprehensive literature review, it traces the historical evolution of urban data use, explores global standards, initiatives and apply a critical lens to data-centric paradigms such as the smart city model. The research proceeds with a comparative case study of five urban observatories recognized by UN-Habitat. Using a comparative matrix, the institutional models, thematic focus, digital infrastructure, participatory features and contribution to urban policy of these observatories are analyzed to uncover best practices, common success factors and challenges. The findings illustrate how urban observatories can foster sustainable urban data ecosystems when designed with robust governance mechanisms. The study ultimately offers guiding principles for urban practitioners, particularly in Türkiye, where urban data initiatives remain emergent. It advocates for the adoption of urban observatory models tailored to local conditions, promoting ethical and participatory urban data governance. This research contributes both conceptually and empirically to the growing discourse on data-driven urbanism and lays the groundwork for future studies on urban observatories and holistic urban data ecosystems.
Benzer Tezler
- Miras alanlarının korunmasında sorumlu turizm ve paydaş ağı ilişkisi: Kemaliye örneği
The connection between responsible tourism and stakeholder networks in the protection of heritage sites: The case of Kemaliye
BÜŞRA YALÇIN
Doktora
Türkçe
2025
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGAY KEREM KORAMAZ
- Digitalization and phygital public spaces
Dijitalleşme ve fijital kamusal mekanlar
BERNA GÜRKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH TERZİ
- UNESCO yaratıcı kentler ağı tasarım kenti kriterleri bağlamında İzmir'in değerlendirilmesi
Evaluation of Izmir in the context of UNESCO creative cities network city of design criteria
HASAN CENK DERELİ
Doktora
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN LÜTFÜ KAHVECİOĞLU
- Miras yönetimine yeniden bakış: Cezayir Kasbah'ında miras alan yönetiminin değerlendirilmesi ve yeni koruma ilkelerine doğru
Rethinking heritage management: An evaluation of heritage site management in the Kasbah of Algiers and towards new conservation principles
AMINA BENBERTAL
Doktora
Türkçe
2025
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ CEYLAN
- Türkiye'deki akıllı şehirler için kullanılabilecek bir coğrafi veri modelinin oluşturulması ve Adapazarı örneği
Creating a geographical data model that can be used for smart cities in Turkey and the case of Adapazarı
ÖMER ÜNSAL