Öğretmenlerin üstbiliş özellikleri ile fonksiyonel olmayan tutumlar ve iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigating the relationship between teachers' metacognitive properties, non-functional attitudes and job satisfaction
- Tez No: 959357
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLÇİN ŞENYUVA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Haliç Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin üstbiliş becerileri ile fonksiyonel olmayan tutumları ve iş doyumları arasındaki ilişkileri inceleyerek bireysel özelliklerin mesleki yaşama etkisini ortaya koymaktır. Aynı zamanda, eğitim alanında Türkçe literatürde sınırlı sayıda bulunan çalışmalara katkı sunmak hedeflenmiştir. Araştırma, İstanbul'da görev yapan 407 öğretmen ile yürütülmüştür. Veriler; Üstbiliş Ölçeği, Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği ve Minnesota İş Doyum Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırmada betimsel tarama modeli tercih edilmiş, analizler IBM SPSS 27 programı ile %5 hata payı temel alınarak gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular, öğretmenlerin üstbiliş düzeyleri arttıkça fonksiyonel olmayan tutumların da arttığını göstermiştir. Bu sonuç, üstbilişsel becerilerin sadece düşünceyi düzenleme değil aynı zamanda olumsuz bilişsel kalıpları da besleyebileceği ihtimaline dikkat çekmektedir. Bununla birlikte, üstbiliş becerileri ile iş doyumu arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Cinsiyet, yaş, kıdem ve istihdam türü gibi değişkenlere göre üstbiliş becerileri ve iş doyumu açısından büyük farklılıklar gözlenmemiştir. Ancak, fonksiyonel olmayan tutumlar alt boyutlarından“onaylanma gereksinimi/bağımlılık”açısından erkek öğretmenlerin daha yüksek puanlara sahip olduğu görülmüştür. İş doyumu düzeyi, bireylerin gelir-gider dengesine bağlı olarak anlamlı şekilde değişmiştir. Geliri giderini karşılamayan öğretmenlerde iş doyumu daha düşük çıkmıştır. Üstbiliş becerilerinin alt boyutlarından“kontrol edilemezlik ve tehlike”puanlarının gelir yetersizliği yaşayan öğretmenlerde daha yüksek olması, ekonomik koşulların bireyin kaygı düzeyi ve bilişsel süreçleri üzerinde dolaylı etkiler yaratabileceğini göstermektedir. Genel olarak, öğretmenlerin üstbiliş becerileri ve iş doyumu orta düzeyde bulunmuştur. Üstbilişsel gelişimin, fonksiyonel olmayan tutumları azaltıcı bir etki yaratabileceği; dolayısıyla hem bireysel hem de kurumsal düzeyde desteklenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin bu becerilerinin geliştirilmesi, öğrencilerde de benzer becerilerin kazandırılmasında önemli bir adım olabilecektir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the relationship between teachers' metacognitive skills, dysfunctional attitudes, and job satisfaction, thereby shedding light on the influence of individual characteristics on professional life. Additionally, the research aims to contribute to the limited Turkish literature on teachers' metacognition and dysfunctional attitudes. The study was conducted with 407 teachers working in Istanbul. Data were collected using the Metacognition Scale, Dysfunctional Attitudes Scale, and the Minnesota Job Satisfaction Questionnaire. A descriptive survey model was employed, and the data were analyzed using IBM SPSS 27 with a 0.05 margin of error. The findings revealed that as teachers' metacognitive levels increased, their dysfunctional attitudes also tended to rise. This suggests that metacognitive skills may not only regulate thinking processes but also potentially reinforce negative cognitive patterns. Moreover, no significant relationship was found between metacognitive skills and job satisfaction. Variables such as gender, age, tenure, and employment type showed no substantial differences in metacognition or job satisfaction. However, in the sub-dimension of“need for approval/dependence,”male teachers scored significantly higher. Job satisfaction levels varied significantly based on the income-expense balance. Teachers whose income did not meet their expenses reported lower job satisfaction. Higher scores in the“uncontrollability and danger”subscale among these teachers suggest that financial difficulties may indirectly impact cognitive processes by increasing anxiety levels. Overall, teachers' metacognitive skills and job satisfaction were found to be at a moderate level. It is concluded that enhancing metacognitive skills could help reduce dysfunctional attitudes, and therefore, these skills should be supported both individually and institutionally. Improving teachers' metacognitive competencies is also a critical step toward fostering similar skills in students.
Benzer Tezler
- Matematik öğretmenlerinin problem çözme sürecinde ortaya çıkan üstbilişsel becerileri ve bu beceriler hakkındaki farkındalıkları
Mathematics teachers' metacognitive skills revealed in the problem solving processes and their awareness about these skills
ZEHRA BETÜL GÜLEÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE AKKOÇ
- Bilinçli farkındalık temelli stres azaltma programı'nın okul öncesi öğretmenlerinin bilinçli farkındalık ve duygu düzenleme becerilerine olan etkileri
Pre-school teachers of the mindfulness based stress reduction program emotion regulation and conscious awareness effects on skills
FİLİZ TÜRKSEVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimPamukkale ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESRİN IŞIKOĞLU
- İlkokul öğretmenlerinin ve öğrencilerinin üstbiliş becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between primary school teachers' and students' metacognitive skills
HÜLYA SOLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimOrdu ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖKHAN ÖZSOY
- Web tabanlı öz-değerlendirme sisteminde algılanan öz müdahalenin etkililiği
The effectiveness of perceived self intervention in web based self-assessment system
FATMA BAYRAK
Doktora
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL YURDUGÜL
- Öğretmen adaylarının üstbiliş farkındalıkları ile öğrenme çevikliklerinin incelenmesi
Examining the metacognitive awareness and learning agility of teacher candidates
SALİH ALTIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve Öğretimİzmir Demokrasi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞÜKRAN TOK