Harâbât'ta yer alan gazel, beyit ve mısralar
Ghazals, couplets, and verses in Harâbât
- Tez No: 959587
- Danışmanlar: PROF. DR. ÜMRAN AY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Karşılaştırmalı Edebiyat, Türk Dili ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature, Comparative Literature, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Harâbât, Ziya Paşa, Osmanlı Edebiyatı, çokdilli mecmua, antoloji, Harâbât, Ziya Pasha, Ottoman Turkish Literature, Persian Literature, Arabic Literature, multilingual anthology, majmua
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 2230
Özet
Harâbât, Ziya Paşa tarafından derlenerek 1874-1875 yıllarında Matbaa-yı Âmire'de üç büyük cilt hâlinde yayımlanmış; hacimli ve üç dilli bir şiir mecmuasıdır. Eserin ilk cildi Türkçe, Farsça ve Arapça kasidelere; ikinci cildi musammat, kıta, rubai, gazel ve beyitlere; üçüncü cildi ise Türkçe ve Farsça mesnevilere ayrılmıştır. Bu tez Harâbât'ın kasideler, musammatlar, kıtalar, rubailer ve mesneviler bölümlerini dışarıda bırakmakta ve öncelikli olarak Harâbât'ta yer alan Türkçe, Farsça ve Arapça gazelleri, beyitleri ve aralarına serpiştirilmiş mısraları neşretmeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede giriş bölümünde, Arapça, Farsça ve Türkçe antoloji geleneğine dair literatür değerlendirilmiş ve birinci bölümde Harâbât'ın derleyicisi Ziya Paşa'nın hayatı ele alınmıştır. İkinci bölümde önce Harâbât ana hatlarıyla tanıtılarak Mukaddime ve yol açtığı tartışmalar incelenmiş ardından metnin temel özellikleri ve neşirde incelenen yöntem tartışılmıştır. Ayrıca neşredilen metinde yer alan şairlere dair muhtelif tablolar da bu bölümde yer almaktadır. Üçüncü bölüm ise Harâbât'taki gazel, beyit ve mısraların neşrine ayrılmıştır. Harâbât'ta yer alan Türkçe şiirler daha önce her biri bir cilde odaklanan üç ayrı yüksek lisans tezinde yayımlanmış olmakla birlikte, eserdeki Arapça ve Farsça şiirler bugüne dek herhangi bir neşir çalışmasının konusu olmamıştır. Bu tez, gazel, beyit ve mısraları yayımlayarak Harâbât'ın tam metin neşrine yönelik önemli bir katkı sunmaktadır. Bu doğrultuda, 3348 Farsça ve 3752 Arapça beyit, Arap harfleriyle yeniden dizilmiş ve Türkçeye tercüme edilmiştir. Söz konusu beyitler, ilk kez bu çalışmayla bilim dünyasının hizmetine sunulmaktadır. Ayrıca,“Türkî Gazeliyyât ve Ebyât”başlığı altında bulunan ve daha önce neşredilmiş olan 3466 beyit yeniden gözden geçirilerek teze dahil edilmiş, çeşitli okuma hataları ortadan kaldırılmış, vezinleri tespit edilmiş ve transkripsiyon alfabesine çevrilmiştir. Böylece bu tez, Harâbât örneği üzerinden mecmua çalışmalarında çokdilliliğin önemine dikkat çekmekte; eserin önemli bir bölümünü yayımlayarak akademik literatüre metnin tam ve kapsamlı neşrine yönelik özgün bir katkı sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Harâbât is a voluminous and trilingual poetry anthology compiled by Ziya Pasha and published in three large volumes by the Imperial Printing House (Matbaa-yı Âmire) between 1874 and 1875. The first volume includes Turkish, Persian, and Arabic qasidas; the second contains musammat, qit'a, rubā'ī, ghazals, and individual couplets; while the third volume is dedicated to Turkish and Persian mathnavis. This thesis excludes the sections on qasidas, musammat, qit'a, rubā'ī, and mathnavis, and focuses primarily on publishing the Turkish, Persian, and Arabic ghazals, couplets, and interspersed single verses included in Harâbât. The introduction presents a review of Arabic, Persian, and Turkish anthology traditions. Chapter One explores the life and works of Ziya Pasha. Chapter Two offers an overview of Harâbât, examining its preface (muqaddima), the polemical debates it sparked, the main textual features, and the editorial methodology adopted in this study. It also contains several tables listing the poets included in the edition. Chapter Three is devoted to the publication of the ghazals, couplets, and verses found in the relevant section of Harâbât. While the Turkish poems in Harâbât have been previously published across three separate MA theses, the Arabic and Persian poems have not yet been subject to critical edition. By publishing these texts, this thesis makes a significant contribution toward a full scholarly edition of Harâbât. In total, 3,348 Persian and 3,752 Arabic couplets have been re-typeset in Arabic script and translated into Turkish, appearing here in print for the first time. Additionally, 3,466 couplets, which bear the title“Türkî Gazeliyyât ve Ebyât”and were previously published, have been re-examined and incorporated into this study. Various reading errors have been corrected, their meters (vezin) identified, and the texts transcribed into Latin script. Through the case of Harâbât, this thesis draws attention to the importance of multilingualism in anthology studies and offers an original partial edition, contributing to the broader effort of producing a complete critical publication of the work.
Benzer Tezler
- Osmanlı Dönemi'nde Balkanlar'da Bektaşilik
Bektashism in The Balkans during the Ottoman period
BARIŞ TÜLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiBölgesel Araştırmalar Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAKUP KURT
- Ziyâ Paşa'nın Harâbât'ı (2. cilt, inceleme-metin-dizin)
Harâbât of Ziyâ Pasha
MUSTAFA ÇAĞLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıCelal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM CEYHAN
- The mobilization of the al-Nahda Movement in Tunisia (1981-2010)
Tunus'ta en-Nahda Hareketi'nin mobilizasyonu (1981-2010)
HALİL ATİLLA SİVRİKAYA
Doktora
İngilizce
2023
Siyasal BilimlerBaşkent ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BANU ELİGÜR
- Ziya Paşa'nın Harabat'ı (3. cilt,inceleme-metin-dizin)
Ziya Paşa's 'Harabat' (skin 3,review-passage-directory)
FATMA AKTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıCelal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM CEYHAN
- Ziya Paşa'nın Harâbâtının 1. cildi. (inceleme, metin,dizin)
Başlık çevirisi yok
ŞEFİKA KARADUMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıCelal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM CEYHAN