Kızılırmak havzasındaki meteorolojik kuraklıkların zamansal ve alansal özelliklerinin değerlendirilmesi
Assessment of the temporal and spatial characteristics of meteorological droughts in the Kizilirmak basin
- Tez No: 959703
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GAYE AKTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırıkkale Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Çağımızın en büyük sorunlarından biri olarak değerlendirilen iklim değişikliği, iklim modellerindeki dönüşüm ve ekstrem hava olaylarının sıklığındaki artış gibi öngörülen etkileriyle, dünyanın karşı karşıya kaldığı en önemli küresel meselelerden biri olarak nitelendirilmektedir. Yaşadığımız yüzyılın en büyük tehdidi olan küresel iklim değişikliğinin sebep olduğu unsurlardan biri de kuraklıktır. Kuraklık, dünyanın her alanında görülebilen, iklimsel değişimlerden kaynaklanarak belirli kesimlerde atmosferik, yeraltı veya yerüstü su kaynaklarının canlıların ihtiyacını karşılamakta yeterli olamayacak şekilde ortalamanın altında tespit edilen su mevcudiyeti durumudur. Tesir alanının geniş ve etkilediği canlı sayısının çok fazla olmasından dolayı kuraklık, tüm doğal afetler arasında en tehlikeli afetler arasında yer almaktadır. Bu çalışmada, Türkiye'nin yarı kurak iklim özelliklerine sahip Kızılırmak Havzası'nın bünyesinde bulunan 21 meteorolojik gözlem istasyonunun 1976-2022 döneminde gözlemlenmiş yağış ve sıcaklık verileri ile CNRM-CM5 küresel iklim modelinin yağış ve sıcaklık projeksiyon verilerinin (2023-2100) RCP 4.5 ve RCP 8.5 senaryoları kullanılarak havzada meydana gelen meteorolojik kuraklıkların zamansal ve alansal özellikleri havzanın kuraklık şiddeti - alan yüzdesi - frekans eğrileri oluşturularak belirlenmiştir. Kuraklık şiddeti hesabında sadece yağış verileri kullanılarak hesaplanan Standart Yağış İndisi (SPI), Z-Skor İndisi (ZSI) ve Çin Z İndisi (CZI) yöntemlerine ek olarak hesaplamalarında yağış ve sıcaklık verilerinin beraber kullanıldığı Standart Yağış Evapotranspirasyon İndisi (SPEI) ve Keşif Kuraklık İndisi (RDI) yöntemleri kullanılan bu çalışmada özellikle iklim değişikliğinin etkisiyle, kuraklıkların şiddetinin, alanının ve frekansının arttığı ve vakit geçtikçe havza üzerindeki daha fazla canlının ve alanın bu afetin tesiri altında kaldığı tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Considered one of the biggest problems of our age, climate change is considered one of the most important global issues the world is facing, with its predicted effects such as transformation in climate models and increase in the frequency of extreme weather events. One of the factors caused by global climate change, which is the biggest threat of our century, is drought. Drought is a condition of water availability that can be seen in all parts of the world and is determined to be below average in certain areas due to climatic changes, such that atmospheric, underground or surface water resources are not sufficient to meet the needs of living things. In this study, the temporal and spatial characteristics of meteorological droughts occurring in the basin were determined by creating drought severity - area percentage - frequency curves of the basin using the precipitation and temperature data observed in the 1976-2022 period from 21 meteorological observation stations within the Kızılırmak Basin, which has semi-arid climate characteristics in Turkey, and the precipitation and temperature projection data (2023-2100) of the CNRM-CM5 global climate model using the RCP 4.5 and RCP 8.5 scenarios. In this study, in addition to the Standardized Precipitation Index (SPI), the Z-Score Index (ZSI), and the China-Z Index (CZI), which are calculated using only precipitation data, the Standardized Precipitation Evapotranspiration Index (SPEI) and the Reconnaissance Drought Index (RDI), which incorporate both precipitation and temperature data, were also utilized for drought severity assessment. The findings indicate that, particularly under the influence of climate change, the severity, extent, and frequency of droughts have increased over time, leading to a greater number of living organisms and a larger area within the basin being affected by this disaster.
Benzer Tezler
- Meteorological drought analysis in Kızılırmak basin
Kızılırmak havzasındaki meteorolojik kuraklıkların analizi
HAMZA BARKAD ROBLEH
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
İnşaat MühendisliğiGaziantep Üniversitesiİnşaat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET İSHAK YÜCE
- Univariate and bivariate hydrological drought severity and duration frequency analysis of Yeşilırmak, Kızılırmak and Euphrates basins of türkiye using copula functions
Türkiye'nin Yeşilırmak, Kızılırmak ve Fırat havzalarının kopula fonksiyonları kullanılarak tek ve çift değişkenli hidrolojik kuraklık şiddet ve süresinin frekans analizi
İBRAHİM HALİL DEGER
Doktora
İngilizce
2023
İnşaat MühendisliğiHasan Kalyoncu Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET İSHAK YÜCE
- Kızılırmak havzasında hidrometeorolojik parametrelerle kuraklık analizi ve tahmini
Drought analysis and estimation in Kizilirmak basin using hydrometeorological parameterts
DERYA SELÇUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
İnşaat MühendisliğiOndokuz Mayıs Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. ASLI ÜLKE
- Kızılırmak havzasındaki bazı istasyonlara ait potansiyel evapotranspirasyon verilerinin trend analizi
Trend analysis of potential evapotranspiration data of some stations in the Kızılırmak basin
MUSTAFA SEFER
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Peyzaj MimarlığıÇankırı Karatekin ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLAY KARAHAN
- Kızılırmak havzasında mevsimsel ve yıllık yağmurlardaki değişkenliğin saptanması
Determination of variability in seasonal and annual rains in Kızılırmak basin
SELÇUK YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiBiyosistem Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADRİ YÜREKLİ