Muhammed Rıza Şah Pehlevi döneminde ABD'nin Tahran büyükelçileri (1944-1979)
The U.S. ambassadors to Tehran during the reign of Mohammad Reza Shah Pahlavi (1944–1979)
- Tez No: 960244
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SERHAN AFACAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Siyasal Bilimler, Uluslararası İlişkiler, Political Science, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Orta Doğu ve İslam Ülkeleri Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ortadoğu Siyasi Tarihi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 260
Özet
Bu çalışmada, 1944–1979 yılları arasında Muhammed Rıza Pehlevi döneminde İran'da görev yapan 14 ABD büyükelçisinin faaliyetleri incelenerek, Amerikan dış politikasını nasıl etkiledikleri ele alınmaktadır. 35 yıllık bu süreçte, İran ile ABD arasındaki ikili ilişkiler büyük bir dönüşüm geçirmiş ve İran, ABD'nin bir müşterisinden bölgesel bir ortağına evrilmiştir. Araştırmada ayrıca, 1945-1946 Azerbaycan Krizi, İran petrolünün millileştirilmesi, 1953 darbesi ve 1979 İslam Devrimi gibi önemli olaylara da odaklanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, ABD'nin Tahran büyükelçileri'nin, İran'a yönelik Amerikan dış politikasının şekillenmesindeki rolünü ve etkisini analiz etmektir. ABD büyükelçilerinin faaliyetleri, Foreign Relations of the United States (FRUS) arşiv belgeleri, büyükelçilerin ve diğer ABD yetkililerinin anıları, büyükelçilerle yapılan mülakatlar ve çeşitli ikincil kaynaklar temelinde analiz edilmiştir. Araştırmanın temel bulguları, ABD büyükelçilerinin etkisinin her zaman aynı seviyede olmadığını göstermektedir. Bazı dönemlerde büyükelçiler çok aktif olmuş, hatta hükümet değişimlerinde rol oynamışlardır. Bazı dönemlerde ise ya Washington'un kararsızlığı ya da İran'daki toplumsal değişimlerin göz ardı edilmesi nedeniyle büyükelçiler etkisiz kalmışlardır. Bu, diplomatik etkinliğin sadece kişisel yeteneklerle değil, aynı zamanda dönemin dünya siyaseti, ABD yönetiminin öncelikleri ve İran'daki yerel koşullarla da yakından ilgili olduğunu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
This study examines the activities of 14 U.S. ambassadors who served in Iran during the reign of Mohammad Reza Pahlavi between 1944 and 1979, focusing on how they influenced American foreign policy. Over this 35-year period, bilateral relations between Iran and the United States underwent a profound transformation, with Iran evolving from a client state into a regional partner of the U.S. The research also concentrates on key historical events such as the 1945–1946 Azerbaijan Crisis, the nationalization of Iranian oil, the 1953 coup, and the 1979 Islamic Revolution. The aim of this study is to analyze the role and influence of U.S. ambassadors in shaping American foreign policy toward Iran. The activities of the ambassadors are analyzed based on documents from the Foreign Relations of the United States (FRUS) archives, memoirs of the ambassadors and other U.S. officials, interviews with the ambassadors, and various secondary sources. The main findings of the research indicate that the influence of U.S. ambassadors was not consistent over time. In some periods, ambassadors played highly active roles, even contributing to changes in government. In other periods, however, due to either indecision in Washington or a failure to recognize the social changes unfolding in Iran, the ambassadors remained ineffective. This suggests that diplomatic effectiveness depends not only on individual skills, but also on the global political context, the priorities of the U.S. administration, and local conditions within Iran.
Benzer Tezler
- İran İslam Devrimi'ne giden süreç ve devrimin Türk basınına yansımaları
The process leading to the İslamic Revolution in İran and the reflections of the revolution on the Turkish press
UĞUR YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
TarihAğrı İbrahim Çeçen ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET EDİ
- 2000'li yıllarda ABD dış politikasında İran
Iran in US foreign policy in the 2000s
UĞUR ZENGİNER
Doktora
Türkçe
2024
Uluslararası İlişkilerTrakya ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL KAVUNCU
- Türkiye-İran ilişkileri (1918-1960)
Turkey-Iran relations (1918-1960)
ENDER YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk İnkılap TarihiMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VAHDETTİN ENGİN
- Ahmedinejad Dönemi Türkiye-İran ilişkilerinin güvenlik boyutu
The security dimension of Turkey-Iran relations during ahmadinejad's term
SERHAT CÜNEYT GÜNDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Uluslararası İlişkilerİstanbul Medeniyet ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FATİH BAYRAM