Gazetecilik alanının dönüşümünde periferi aktörlerin rolü: Alan teorisi çerçevesinde Türkiye medya alanı üzerine bir inceleme
The role of peripheral actors in the transformation of the field of journalism: An analysis of the Turkish media field within the framework of field theory
- Tez No: 960259
- Danışmanlar: PROF. DR. EMEL ŞERİFE BAŞTÜRK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Gazetecilik, Sosyoloji, İletişim Bilimleri, Journalism, Sociology, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gazetecilik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Gazetecilik ve Medya Çalışmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 487
Özet
Pierre Bourdieu'nün bir kültürel üretim alanı olarak kavramsallaştırdığı gazetecilik alanı, dijitalleşme, ekonomik krizler, politik dönüşümler ve toplumsal güven kaybı gibi küresel dinamiklerin etkisiyle köklü değişimler yaşamaktadır. Bu değişim süreci, gazetecilik mesleğinin geleneksel normları ile kurumsal otoritesini zayıflatmış, medya alanının merkezinde yapısal boşluklar yaratarak periferi konumundaki yeni aktörlerin öne çıkmasına zemin hazırlamıştır. Uluslararası literatürde“periferi aktörler”ya da“müdahaleci medya”olarak tanımlanan bu yeni oluşumlar, teyit platformları, yurttaş gazetecileri, açık veri araştırma grupları ve video hikâye anlatıcıları gibi çeşitli pratiklerle kendilerini göstermektedir. Öte yandan, medya-demokrasi ilişkisinin kurumsallaşmadığı ve merkez medyanın göreli özerkliğini kaybederek siyasal alana eklemlendiği Türkiye gibi bağlamlarda, merkez dışında konumlanan bu aktörlerin anlam ve işlevi daha kritik bir önem kazanmaktadır. Bu doğrultuda çalışma, Türkiye'de merkez medya dışında yer alan ve uluslararası literatürde periferi aktörler olarak adlandırılan yeni nesil yayıncıları tanımlamayı, bu aktörlerin medya alanındaki konumlarını ve önemlerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırmanın temel problemi, söz konusu yeni aktörlerin Türkiye medya ekosistemindeki konumlarının, dönüştürücü stratejilerinin ve medya-demokrasi ilişkisine etkilerinin anlaşılmasıdır. Teorik çerçeve olarak Bourdieu'nün alan teorisi ve gazetecilikte sınır çalışmaları yaklaşımı benimsenmiştir. Nitel araştırma deseninin kullanıldığı bu çalışmada, Türkiye'de faaliyet gösteren doğrulama platformlarından start-up yayıncılara, bağımsız gazetecilerden YouTube hikâye anlatıcılarına kadar geniş bir yelpazeyi kapsayan yeni nesil yayıncılarla yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiş ve bu yayıncıların içerikleri içerik analizi tekniği ile incelenmiştir. Elde edilen bulgular, periferideki aktörlerin merkez medyadan farklı stratejiler ve sermaye türleriyle alt-alan oluşturduğunu, ancak, genel medya alanının yapısal kırılganlıklarından da etkilendiklerini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The field of journalism, conceptualized by Pierre Bourdieu as a field of cultural production, has undergone profound transformations under the influence of global dynamics such as digitalization, economic crises, political shifts, and a loss of public trust. These changes have weakened the traditional norms and institutional authority of journalism, creating structural voids at the center of the media field and paving the way for the rise of peripheral actors. Referred to in the international literature as“peripheral actors”or“interloper media,”these new formations manifest through practices such as fact-checking platforms, citizen journalism, open-source investigation collectives, and video storytelling. In contexts like Türkiye, where the relationship between media and democracy has not been fully institutionalized and mainstream media has lost its relative autonomy by becoming integrated into the political sphere, the meaning and function of these peripheral actors become increasingly critical. Accordingly, this study aims to identify the new generation of media actors operating outside the mainstream media in Türkiye -those defined as peripheral actors in the global literatüre- and to examine their positions and significance within the media field. The core research problem centers on understanding these new actors' positions in the Turkish media ecosystem, their transformative strategies, and their effects on the media-democracy relationship. Theoretically, the study is grounded in Bourdieu's field theory and the boundary work approach in journalism studies. Utilizing a qualitative research design, semi-structured interviews were conducted with a diverse range of new media actors, from verification initiatives to independent journalists and YouTube storytellers. Their content was also analyzed using content analysis techniques. Findings indicate that peripheral actors constitute subfields with distinct strategies and capital types, yet remain influenced by the structural fragilities of the broader media field.
Benzer Tezler
- Başka bir dünya için ağ atmak: Siber ortamda barış hareketleri
Networking for another world: Peace movements in cyberspace
PERRİN ÖĞÜN EMRE
Doktora
Türkçe
2012
Siyasal BilimlerMarmara Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞENGÜL ÖZERKAN
- Dijital kültürde alternatif medyanın haber üretim süreci ve gazetecilik alanının dönüşmesi
News making process of alternative media and transformation of journalism field in digital culture
ŞERİFE ÖZTÜRK
- Avrupa Birliği kamusal alanının dijital dönüşümü
Digital transformation of the European Union public sphere
SADIK DEMİRBAĞ
Doktora
Türkçe
2025
GazetecilikDokuz Eylül ÜniversitesiAvrupa Birliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEHRİBAN KAYA
- Tüketim kültürünün yaygınlaştırılmasında bir araç olarak yazılı basında magazinleşme olgusu
The case of tabloidisation in the print media as a means of spreading consumer culture
MERAL MADAK
- Yeni ekonomi bağlamında sosyal ticaret: İş modelleri üzerine bir araştırma
Social commerce in the contex of new economy: A Researh on business models
ALAATTİN ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
İletişim BilimleriMarmara ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEM SEFA SÜTCÜ