Râhib Baba'nın Cezîretü'l-Hükemâ'sı (İnceleme-metin)
Rahib Baba's Ceziretu'l-Hukema (Analysis-text)
- Tez No: 960334
- Danışmanlar: PROF. DR. OSMAN ÜNLÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 307
Özet
Râhib Baba'nın Cezîretü'l-Hükemâ adlı eserinin tespit edilen tek nüshası Konya Koyunoğlu Şehir Müze ve Kütüphanesinde 15039 Envanter Numarası ile kayıtlıdır. Klasik Türk edebiyatı çerçevesinde değerlendirilebilecek olan Cezîretü'l-Hükemâ, İslam tasavvuf düşüncesi ve elkimya (simya) odağında kaleme alınmış gazel ve kıt'a-ı kebirelerden oluşmaktadır. Bu çalışma kapsamında Cezîretü'l-Hükemâ'nın çeviri yazılı metninin hazırlanması ve incelemesi yapılarak alan yazınına katkı sağlamak amaçlanmıştır. Çalışma;“Râhib Baba'nın Hayatı ve Eseri”,“Cezîretü'l-Hükemâ'nın İncelenmesi”ve“Cezîretü'l-Hükemâ'nın Çeviri Yazılı Metni”olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde kaynaklarda hakkında herhangi bir bilgi bulunmayan Râhib Baba'nın tespit edilebilen tek eseri olan Cezîretü'l-Hükemâ ışığında hayatı ve kişiliği hakkında elde edilen bilgi ve tespitler üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde Cezîretü'l-Hükemâ; nazım tekniği, üslup ve muhteva açısından incelemiştir. Üçüncü bölüm ise nüsha tavsifi, nüshanın imla özellikleri ve çeviri yazılı metinden oluşmaktadır. Çalışma sonucunda Râhib Baba'nın 17. yüzyılın ikinci yarısından önce hayatta olma ihtimalinin zayıf olduğu ve muhtemelen Bektaşiliğin Babagân koluna müntesip elkimya (simya) ile ilgilenen bir derviş olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Râhib Baba'nın Cezîretü'l-Hükemâ adlı eserinin çeviri yazılı metni hazırlanmış, inceleme sonucunda aruz vezni ile kaleme alınmış rumuzlarla örülü elkimya (simya) ve tasavvuf konulu şiirlerden oluşan bir eser olduğu saptanmış ve araştırmacıların dikkatine sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The only known copy of Râhib Baba's work, Cezîretü'l-Hükemâ, is housed in the Konya Koyunoğlu City Museum and Library, registered under Inventory Number 15039. Situated within the tradition of classical Turkish literature, Cezîretü'l-Hükemâ comprises ghazals and kıt'a-ı kebire (qit'a-i kebira), with a thematic focus on alchemy and Islamic Sufi thought. This study aims to contribute to the field of Turkish literature by providing both a transcription and a textual analysis of the manuscript. The thesis is organized into three chapters:“The Life and Work of Râhib Baba”,“Textual Analysis of Cezîretü'l-Hükemâ,”and“Transcribed Version of Cezîretü'l-Hükemâ”. The first chapter offers hypotheses regarding the life and character of Râhib Baba—about whom no biographical information could be found in available sources—based on evidence derived from the manuscript itself. The second chapter analyzes the manuscript in terms of poetic technique, stylistic features, and thematic content. The final chapter includes a description of the manuscript, an overview of its orthographic features, and the fully transcribed text. The study concludes that it is unlikely Râhib Baba lived before the second half of the 17 th century. He was likely a dervish with an interest in alchemy, possibly affiliated with the Babagân branch of the Bektashi order. The transcribed version of Cezîretü'l-Hükemâ has been prepared, and the textual analysis reveals it to be a work comprising poems on alchemy and mysticism, composed in the aruz meter, embellished with the symbols, and presented here for scholarly use.
Benzer Tezler
- Meşreb Divânı'nın Semerkant nüshası (Gramer-metin-dizin)
Samarkand copy of Meşreb Divânı (Text-grammar-index)
IKHTIYOR YOKUBOV
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AKAR
- Baba Rahim Meşreb'in Kitab-ı Mebde-i Nur Mesnevisi (İnceleme-metin-gramer-dizin)
The book of Mebde-i Nûr Masnavi of Baba Rahim Mashrab (Research-text-grammar-index)
SADİ GEDİK
Doktora
Türkçe
2010
DilbilimGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ÖZKAN
- Roman tenkidleri: 1923-1928 yılları arasında Hüseyin Rahmi Gürpınar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar ve Reşat Nuri Güntekin'in romanları hakkında yazılan makaleler
Başlık çevirisi yok
HALİS AHMET ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELİN HASER
- Abdurrahim Reyhan Efendi'nin hayatı ve tasavvufî görüşleri
The life and sufi thought of Abd al-Rahim Reyhan
ABDULRAHMAN DEMİREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖNCEL DEMİRDAŞ
- İmam Buhârî'nin Birrü'l-vâlideyn isimli eserinin incelenmesi
Examination of Imam Buhari's work of Birr al-walidayn
DİLBER ŞEVAL GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Dinİbn Haldun ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL AYBAKAN